Gastroekoloji
Gastroekoloji nasıl tanımlanır ?
İnsanlar ile ekolojik çevre ve besin özelliği taşıyan diğer organizmalar arasındaki karşılıklı ilişkilerin toplum da oluşan besin tercihi, yemek kültürü ve lezzet anlayışı üzerindeki etkilerini ifade eder.
Ekoloji nedir ?
Farklı canlı türlerinin birbirlerine ve cansız çevre unsurlarına bağlı oldukları, yeryüzü üniteleri olarak ta da kabul edebileceğimiz ve eko- lojik faktörler bakımından farklılıklara sahip olan ekosistem adı verilen temel doğa birimlerinde gerçekleşen tüm süreçleri araştıran bir bilimdir
Ekosistem nedir ?
Karşılıklı olarak madde alışverişi yapacak biçimde birbirlerini et- kileyen tüm organizmaların enerji akışı ve besin/madde döngüleri (biyotik) ile birbirine eklendiği, iklim, ısı, ışık, kaya, toprak, su, hava vb. gibi cansız (abiyotik) ekolojik faktörlerinin bir arada bulunduğu herhangi bir doğa parçasıdır.
Ekolojik faktörler nelerdir ?
Bu faktörler; beslenme (madde ve enerji akışı) ilişkisine göre üreticiler, tüketiciler, ayrıştırıcılardan oluşan canlı (biyotik) organizmalar ile ışık, iklim, sıcaklık, su, ortam ph, toprak ve mineralleri içeren cansız (abiyotik) çevresel öğelerdenmeydana gelir
Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişki yönleri nelerdir ?
Cansız çevrenin canlılar üzerine olan etkisi Aksiyon, canlıların cansız çevre üzerinde yaptıkları etki Reaksiyon, bir canlının diğer bir canlı üzerindeki etkisi ise Koaksiyon dur.
Besin zinciri nedir ?
Bir ekosistem içinde yer alan enerjinin besin aktarımı yoluyla farklı organizmalar dizini üzerinden taşınmasına besin zinciri denir
Ekosistemlerdeki besin zincirini oluşturan halkalar nelerdir ?
Ekosistemlerde besin zincirinin ilk halkasını güneş enerjisini kullanarak fotosentez yoluyla besin maddesi oluşturan üreticiler yani bitkisel organizmalar oluşturmaktadır. Üreticiler otçullar tarafından (örnek; tavşan, keçi, vaşak), otçullar da etçiller tarafından besin olarak kullanılırlar (aslan, kurt, kartal). Hepçil organizmalar olarak adlandırılan bazı türler hem üreticiler hem de otçul ve etçil hayvanlarla beslenebilmektedirler (örnek; insan, maymun ve ayı). Canlı kalıntılar ve ya ölü dokularla beslenen organizmalar ise ayrıştırıcılar olarak, farklı bir beslenme seviyesini oluştururlar (mantarlar ve bakteriler).
Enerji piramidi nedir, ne için kullanılır?
Bir ekosistemdeki besin ve enerji akışını göstermek için kullanılan grafik gösterimidir. Besin zincirlerindeki durumun enerji piramidi şeklinde gösterilmesi, canlı türlerinin diyetlerini analiz etmek, enerji yollarını tasvir etmek, besin ağı dinamiklerini ve ekosistem işleyişini anlamak ve ekosistem sağlığını izlemek için kritik öneme sahiptir.
Biyotik ve abiyotik faktörler ve bu faktörlerin kendilerine özgü farklı enerji ve besin akış şekillerine göre ekosistemler nelerdir ?
Doğal ekosistemler, yarıdoğal ekosistemler ve yapay ekosistemlerdir.
Ekosistem servisleri nasıl tanımlanır ?
İnsanların yaşamlarını sürdürülebilmek için yararlandıkları ve doğal ekosistemler tarafından sunulan süreçler, işlevler, faydalar ve ürünlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.
İnsan hayatı ve faaliyetleri üzerinde belirleyici özellikleri olan ve bu süreci şekillendiren temel dinamikler nelerdir?
- Biyocoğrafya
- Bölgesel ekoloji
- Çevresel dinamikler
- Uyumsal nitelikli kültürel çeşitlenme
Umami nedir ?
Tatlı, acı, ekşi ve tuzludan farklı olarak bazı besinlerde bu lunan glutamat adı verilen bir amino asitten kaynaklanan tam olarak tanımlanmayan hoşa giden tat
Coğrafi işaret uygulaması nedir ?
Ürünün üzerinde kulla- nılan bir işaret olup onun belli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını tanımlayan ve ürünün kalitesi, ünü veya diğer karakteristik özelliklerine işaret eden bir hak tescilidir.
Ekolojik ayak izi nedir ?
İnsanların yaşamlarını desteklemek için gerekli olan mal ve hiz- metleri üretmek, atıkları yok etmek için gereken dünya üzerindeki biyolojik olarak üretken karasal ya da sucul alan miktarıdır.
İşlenmiş gıdalar için uluslararası düzeyde yapılan çalışmalara göre ekolojik, sürdürülebilir ve sağlıklı besinlerin yetiştirilmesi ve gıda tedariğinin sağlanması için başlıca öneriler nelerdir ?
• Tüm gıda içeriklerinin sürdürülebilir/ekolojik kaynaklardan sağlanması ve gıda israfının azaltılması.
- Çevre dostu gıda ve ambalajlama tekniklerinin yanı sıra dönüştürülebilir ambalajların kullanılması.
- Gıdalarda çevresel ve sağlık etkisi düşük olan maddelerin tercih edilmesi.
- Raf ömrünün uzatılması, yiyeceklerin bozulmaması ve israfı azaltmayı amaçlayan sağlıklı yöntemler ve işlevsel teknik stratejilerin oluşturulması.
- Katı atık sahasına gönderilen gıda atıklarının azaltılması ve gıda dönüşüm tesislerinde kompost gübre veya hayvan yemine dönüştürülmesi.
Ekolojik beslenme nedir ?
Sürdürülebilir tarım ve hayvancılık yöntemlerine dayalı olarak doğaya en az zarar verecek biçimde üreti- len, yapay ilaçların, hormonların, antibiyotiklerin, koruyucuların, renklendiricilerin ve ambalajlar da dahil olmak üzere yapay kimyasal maddelerin kullanılmadığı, israf edilmeden ve en az atık yaratılarak yapılan sağlıklı bir beslenme türüdür.
Ekolojik gıdalarla beslenmenin yararları nelerdir?
- Ekolojik gıdaların besin değerleri daha yük sektir
- Ekolojik besinler zararlı tarım ilacı barındırmazlar
- Ekolojik besinler özellikle bebekler ve çocuklar için oldukça faydalıdır .
- Doğa dostu ve daha güvenlidirler
- Büyük oranda yerelde üretildikleri için daha tazedirler
- Organik besinler daha lezzetlidir
- Sağlıklı beslenme ve kilo kontrolüne yardımcı olurlar
- Toksinlerin boşaltılmasını ve yaşlanmayı geciktiriyor
Flora ve Fauna nedir?
Flora: Bir ülkede ya da bir bölgede yetişen ya da doğal yayılış gösteren bitki tür çeşitliliğinin tümünü ifade etmektedir.
Fauna: Bir ülkede ya da bir bölgede yetişen ya da doğal yayılış gösteren hayvan tür çeşitliliğinin tümünü ifade etmektedir.
Gastroekoloji kapsamında değerlendirebilen ekolojik ve sürdürülebilirlik temelli bir gastronomi turizmi anlayışı nasıl açıklanır ?
Zamanlarını sadece sahil alanlarında geçirmek isteyen turizm anlayışı giderek yerini bölgenin flora ve faunası, özel ekosistemlerini kapsayacak biçimde doğayla iç içe ve bu ekosistemin ürünü olan farklı bölgesel lezzetleri tatmayı amaçlayan anlayışdır.
Gastroekoloji bilgisi neden önemlidir?
Gastroekoloji bilgisi; doğadan sofraya kadar bes- lenme ve yemek kültürünün ortaya çıkışında hangi ekolojik süreçlerin etkili olduğunun bilinmesi ve bu bilgilerin başka kültürden insanlara aktarılması, ekosisteme ve çevreye duyarlı sürdürülebilir gastronomi uygulamalarının gelişmesi ve benimsenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.