ZİHİN FELSEFESİ

Yapay zeka terimi, ilk defa 1956 yılında John McCarthy tarafından insanlar tarafından yapıldığında zeka gerektiriyor denilen işlerin bilgisayar tarafından yapılmasını sağlamaya çalışan bir bilgisayar dalını isimlendirmek üzere ortaya atılmıştır.

Bilgisayarın görevi, sorgucuyu kendisinin insan olduğuna inandırmaktır. Örneğin; sorgucu odadakilere “sen bilgisayar mısın?” sorusunu yönelttiğinde insan “Hayır, ben Fatma” diyerek cevap vermektedir. Bilgisayarsa “şaka mı yapıyorsun? Ben iki haneli sayıları bile toplayamam” diye cevap vermektedir. Hatta sorgucu, her hangi iki sayının birbiriyle çarpıldığında kaç ettiğini sorduğunda, bilgisayar uzun bir bekleyişten sonra yanlış cevap verebilmektedir. İnsan, sorgucuyu insan olduğuna inandırmak için, bilgisayar ekranı aracılığıyla verebildiği bütün ipuçlarını vermeye çalışmaktadır.

Kuvvetli yapay zeka gerekli teknolojik ilerleme sağlandıktan sonra dijital bir bilgisayarın insan zekasına ve duygularına sahip olacağını ileri sürmektedir.

Çince Odası Deneyi'nde bilgisayardan beklenen olası cevaplar sistem cevabı, robot cevabı, bileşim cevabı, beyin taklitçisi cevabı, diğer zihinler cevaı ve birçok bina cevabıdır.

Searle’in kuvvetli yapay zekaya karşı çıkışı, makinelerin düşünemeyeceğini savunması onun, zihin ve bedenin ilişkisine ilişkin görüşleriyle bağlantılıdır. Searle’e göre, zihin ve beden etkileşim içindedir, ama töz düalizminin aksine zihin ve beden birbirinden ayrı ve farklı şeyler değildir.

Yapay zeka alanındaki çalışmalar iki temel kategoriye ayrılabilir. Bunlardan ilki sembolik yapay zeka olarak nitelendirilebilecek zihni taklit etme anlayışıdır. Sembolik yapay zeka sistemleri yukarıdan aşağıya bir düzenle akıl yürütmeyi, bilmeyi ya da her ikisini birden taklit edecek şekilde programlanmışlardır.Sembolik yapay zekada kullanılan en yaygın anlayış üretim sistemi anlayışıdır.

Yapay zeka makinelerin yanı bilgisayarların ve robotların, bilinçli bir zekaya sahip olmasını, insanlara has olarak düşünülen zihinsel faaliyetlerde bulunmasını sağlayan bilim dalıdır.

Zayıf yapay zeka diye adlandırılan görüş, dijital bir bilgisayarın anlamlı şeyler söyleyecek şekilde programlanmasının onun akıl yürütme, düşünme, anlama yetilerine sahip olduğu anlamına gelmediğini ileri sürer. Zayıf yapay zekaya göre, dijital bir bilgisayar, zekayı incelemek ve bunun için gereken teknolojiyi üreten bir araçtır. Rüzgarın oluşturduğu hortumu taklit etmek üzere geliştirilmiş bir meteorolojik bilgisayar programının kendisi bir hortum değilse çalışan bir yapay zeka programı bilişsel süreçlerin bir taklididir, ama kendisi bilişsel bir süreç değildir.

Bileşim cevabı yukarıda verilen cevapların ünü kapsar. Bir robotun içine yerleştirilmiş insan beynini taklit eden programı çalıştıran bilgisayar bütünleşmiş bir ünite olarak kabul edilebilir. Dolayısıyla  bu sistemin yönelimselliğe ya da anlayışa sahip olduğu söylenebilir.

Sembolik yapay zekada kullanılan en yaygın anlayış üretim sistemi anlayışıdır. Bir üretim sistemi genellikle üç kısımdan oluşur. Üretim kuralları adı verilen eğer ise-o zaman formunda bir kurallar listesi; belli kuralların ne zaman, nasıl uygulanacağına karar vermekte kullanılan bir kontrol mekanizması; ve çalışan bir bellek, kullanılan ateşlenen kuralların sonuçlarının yazıldığı bir “karatahta”.

Yapay zeka terimi, ilk defa 1956 yılında John McCarthy tarafından, insanlar tarafından yapıldığında zeka gerektiriyor dedirten işlerin, bilgisayarlar tarafından yapılmasını sağlamaya çalışan bir bilgisayar dalını isimlendirmek üzere ortaya atılmıştır.

“Makineler düşünebilir mi?”sorusunu ilk defa cevaplamaya çalışan ve makine zekası kavramını ortaya atarak, insan zekasını taklit eden makinelerin yapılabileceği fikrini geliştiren kişi Alan Turing’dir.

Turing Testi bir sorgucunun, başka odalarda yer alan insan ve bilgisayarı ayırt etmesi üzerine kuruludur. Eğer sorgucu bilgisayarı insandan ayırt edemezse o zaman bilgisayarın düşündüğü söylenebilir.

Turing testine getirilen, yapay zeka konusunda en sık söz edilen eleştirilerden biri, duygularla ilgilidir. Buna göre, yalnızca biyolojik organizmalar duygu ve düşünme yetisine sahiptir. Biyolojik olmayan makinelerin düşünmeye duyguya sahip olduğu söylenemez.

Kuvvetli yapay zeka yaklaşımı dijital bir bilgisayarın normal olarak insanlara özgü olduğu düşünülen akıl yürütme, anlama, düşünme, inanma gibi bilişsel yetilere sahip olacak şekilde programlanabileceğini öne sürer.

Gerçekten de Herbert Simon’un 1958 yılında yaptığı konuşmasında öngördüğü Deep Blue adlı bir bilgisayar programı, 1997 yılında dünya satranç şampiyonluğunu, Garri Kasparov’un elinden almıştır.

Searle’e göre kuvvetli yapay zekanın temelini oluşturan ilke “beyin için zihin neyse bilgisayar donanımı için program odur” (Searle, 1998: 57)

Çince odası deneyi Searle’ün bilgisayarların düşünemediğini göstermek amacıyla tasarladığı bir düşünce deneyidir.

Çince odasının tezi “basit bir mantıksal gerçeğe dayanır; sözdizimi anlam için yeterli değildir, bilgisayarlar sadece sözdizimine sahiptirler” (Searle, 1998: 61).

Colin McGinn, Searle gibi materyalist bir bakış açısından, zihnin fiziksel bir temele sahip olduğunu savunur.