ZİHİN FELSEFESİ

“Yalın his” ve “algılanmış nitelikler” (qualia) ifadeleri niteliksel zihinsel durumları ifade etmekte kullanılır.

Descartes, zihin beden sorunu tartışılırken belki de en çok referans gösterilen filozoftur. Descartes’a göre iki töz vardır, zihin ve madde. Her tözün de belirleyici bir niteliği vardır. Zihnin belirleyici niteliği düşünme, maddenin belirleyici niteliği yer kaplamadır.

Descartes’ın, zihni ve maddeyi birbirine indirgenemeyen, ama aralarında neden sellik ilişkisi olan iki töz olarak kabul eden görüşüdür. Zihin ve beden arasında böyle bir nedensellik ilişkisini savunan bu düalist görüş psiko-fiziksel etkileşimcilik ya da kısaca etkileşimcilik (interactionaism) olarak bilinir.

Psikofiziksel paralelizm zihinlerin ve bedenlerin nedensel olarak etkileşmediklerini ama zihinsel ve fiziksel olayların bir insan varlığında ilişki içinde olduğunu iddia eden düalist görüştür. Paralelizm görüşünü savunanlar Descartes’ın yaptığı yer kaplayan maddesel töz ve düşünen zihinsel töz olarak ayrımını kabul ederler, ancak bu iki tözün nedensel olarak etkileştiğini reddederler.

bir paralelizm çeşididir. Paralelizmden farkı, Tanrı’ya daha etkin bir rol vermesidir. Aranedencilik bütün olayların tek gerçek nedeninin Tanrı olduğunu öne süren, insana neden gibi görünen bütün öbür şeylerin, Tanrı’nın istencini yansıtan birer araneden olduğunu savunan, bir düalizm çeşididir.

İdealizm yalnızca zihinsel olayların ya da zihinlerin var olduğunu ileri süren görüştür.

Epifenomenalizm, özellikle sinir bilimciler tarafından kabul gören bir görüştür.

Felsefi davranışçılığın en önemli temsilcisi Gilbert Ryle, Zihin Kavramı (The Concept of Mind) adlı eserinde zihin beden sorununun, “klasik görüş” olarak adlandırdığı, Descartes’ın düalist anlayışından kaynaklandığını iddia eder. Ryle, zihnin bedenin içinde, bedenden ayrı ontolojik varlığa sahip olan bir şey olarak tasarlanmasını “makinanın içindeki ruh” kavramıyla eleştirir. Kartezyen düalizmini kategori hatası yapmakla suçlar.

İşlevselcilik, zihinsel durumları, bilimsel psikolojik bir dille ortaya koyabilecek felsefi bir çerçeve sağlar. Ancak, işlevselcilerin çoğunun, aynı zamanda materyalist oldukları kesindir.

İfadesel tutum, bir insanla bir ifade arasındaki bilişsel ilişkilere işaret eden bir zihinsel durumdur.

Descartes, zihin ve madde olarak iki töz vardır,her tözün de belirleyici bir niteliği vardır.

Descartes'e göre zihnin belirleyici niteliği düşünme'dir.

Descartes'ın varlığı zihin ve madde olarak birbirine indirgenemeyen iki töze ayırması, töz düalizmi hangisi olarak adlandırılır.

Paralelizm görüşünün en önde gelen temsilcisi olan 17.yüzyıl düşünürü Leibniz'dir.

Ara nedencilik, Descartes'ın zihin ve beden düalizmini çıkış noktası olarak alan aşağıdaki görüşlerden hangisi bu iki töz arasında bir nedensellik ilişkisi olmadığını, zihinsel ve fiziksel olaylar arasında ancak Tanrı'nın aracılığıyla bağ kurulabldiğini söyler.

Epifenomenalizm, zihinsel olayların mekanik beyin süreçlerinin yan ürünü olduğunu ileri süren düalist bir kuramdır.

Yalnızca fizikse tözün var olduğunu kabul eden ve zihinsel olayların fiziksel beynin özel nitelikleri olduğunu öne süren düalist görüşe nitelik düalizmi  adı verilir.

Felsefi davranışçılığın en önemli temsilcisi Ryle'dir.

İşlevselcilik,  zihinsel bir durum, işleviyle tanımlanır ve her bir zihinsel durum için onu tanımlayan işlevsel bir rol vardır.

“Yalın his” ve “algılanmış nitelikler” (qualia) ifadeleri, bahsedilen niteliksel zihinsel durumları ifade etmekte kullanılır. Doğru yanıt A seçeneğidir.