YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ

Otorite atama yoluyla işbaşına gelen memurların elindedir. Negatif anlamda kırtasiyeciliği, gereksiz işlemleri, formaliteyi, verimsizliği ifade etmek için de kullanılmaktadır. İster kamuda ister özel sektörde olsun, büyük ölçekli örgüt anlamında
kullanılmaktadır. Bürokrasi, özel sektörden daha çok kamu sektöründeki yönetimi ifade eder. Bu nedenle yanıt A'dır.

Bürokrasi konusunu sistemli ve kapsamlı bir biçimde inceleyen ilk kişi Alman sosyal bilimci Max Weber’dir. Bu nedenle yanıt B'dir.

İdari eylemler, kararlar ve kurallar yazılı olarak yürütülür. (A) Bürokratik örgütlerde kurallara uyma ve prosedürleri izleme en temel görevdir ve kuralları uygulamak örgüt amaçlarının önüne geçer. (B)  Memurlar ve diğer idari personelin kendilerine görevlerini yürütmek için verilen kaynaklar üzerinde bir mülkiyet hakları yoktur.(D) Gerekli olan zorlama (baskı) araçları açık olarak tanımlanır, kullanılmaları ise kesin koşullara bağlanır. (E) Oysa idari görevli olmak uzmanlık eğitimi gerektirir. Bu neenle yanıt C'dir.

Siyasal işler, seçilmiş temsilciler olan siyasiler tarafından, yönetsel işler de atanmış memurlar tarafından yürütülür. Bu nedenle yanıt D'dir.

6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un
16 Nisan 2017 günü yapılan halkoylamasında kabul edilmesiyle sözlü soru ve gensoru kaldırılmıştır. Çünkü Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yasama yetkisi ve yürütme yetkisi birbirinden net olarak ayrıldığı için bakanların TBMM’ye karşı siyasi sorumlulukları bulunmamaktadır. Bakanlar Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. Bu nedenle yanıt E'dir.

Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur(B). İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır(C). Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri,hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir(D).  İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır.(E)

Türkiye'de kamu yönetiminin yargısal denetimini sağlamak amacıyla adli yargıdan ayrı olarak bir idari yargı sistemi kurulmuştur. Bu nedenle yanıt D'dir.

Kamu yönetimini şeffaf, demokratik, katılımcı, insan haklarına saygılı, toplumun taleplerine duyarlı ve hesap verebilir yapmayı amaçlayan yönetişim reformlarıdır. Bu nedenle yanıt C'dir.

Başvuru ve şikayet haklarından dilekçe hakkı kişilerin kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetlerini yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkını ifade eder. Bu nedenle yanıt D'dir.

Kamu denetçisi (Ombudsman), kişilerin kamu yönetimine ilişkin şikâyetlerini ele alır, inceleme ve araştırma sonucunda yönetimin olaydaki tutumunu ve uygulamasını değerlendirir. Yönetimin aksayan, iyi işlemeyen yanlarını, yetersizliklerini ortaya çıkarır ve işin çözümü için önerilerde bulunur. Böylece, kamu denetçisi idareyi denetlemekte,
vatandaş ile idare arasında çıkan uyuşmazlıkların çözümünü kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle yanıt E'dir.

Bürokrasi konusunu sistemli ve kapsamlı bir biçimde inceleyen ilk kişi Alman sosyal bilimci Max Weber’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Meritokrasi, kişilerin yetenek ve bireysel üstünlüğüne yani liyakata dayanan yönetim biçimini ifade eder. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kitabın 133. sayfasında Bürokrasi kelimesinin değişik kullanım alanları sıralanmıştır. A,B,C ve D seçenekleri o sıralamada bulunurken E seçeneğinin yer almadığı görülmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Siyaset ve yönetimin birbirinden ayrı tutulması gerektiği görüşü ilk defa Woodrow Wilson tarafından 1887 yılında yayınlanan ‘İdarenin İncelenmesi’ başlıklı makalesinde dile getirilmiştir. Wilson, bu çalışmasında siyaset ve idare ayrımını ortaya koymuştur. Wilson’a göre siyaset ve yönetimin alanları birbirinden farklıdır. Kamu yönetimi, kamu hukukunun ayrıntılı ve sistematik olarak yürütülmesidir. İdarenin alanı bir işletme alanı olup, siyasetin aceleci ve çekişmeci yönünden uzak durmalıdır. İdare siyaset alanı içinde değildir, dolayısıyla, idari sorular siyasal sorular değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hukuk devletinde hukuk düzenini oluşturan kurallar arasında bir sıradüzen (hiyerarşi) vardır. Buna “normlar hiyerarşisi” denilmektedir. Buna göre yazılı hukuk kaynakları yukarıdan aşağıya doğru Anayasa, yasa ve yasa gücünde kaynaklar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmeliklerden oluşur. Normlar hiyerarşisinde yukarıdan aşağıya doğru inildikçe hukuk kuralları da soyut ve genel düzenlemeler olmaktan çıkıp, daha somut ve ayrıntılı bir nitelik kazanır. Normlar hiyerarşisinin en tepesinde Anayasa yer almaktadır. Diğer hukuk kuralları Anayasa’ya aykırı olamaz. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yönetim ve yurttaş arasındaki ilişki eşitlik esasına dayanmaz. Aksine, yönetim, emredici ve uyulması zorunlu kararlar almak yetkisine ve bunlara uyulmasını sağlayacak zorlayıcı yetkilere sahiptir. Bu yöneten ve yönetilen farklılaşması, yönetimin yurttaşlara karşı genel olarak otoriter ve emredici bir tutum almasına yol açar. Yönetim, halka hep emir kipiyle hitap eder. Yargı denetimi, yargı dışı denetim yollarından bazı yönleriyle farklıdır. Yargısal denetimin “amacı, idarenin faaliyetini yürütürken hukuk kurallarına uygun hareket etmesini sağlayarak, onun yurttaş haklarını zedelemesini engellemek, böylece yurttaş haklarını idareye karşı korumaktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kamu gücü, idarenin kamu yararını gerçekleştirebilmesi için özel kişiler karşısında sahip olduğu üstün yetki ve ayrıcalıklara denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

1990’lı yıllarda etkili olan ve yirmi birinci yüzyılda daha da yoğunluk kazanan yönetişim reformlarının temel hedefi kamu yönetimini daha açık, şeffaf, hesap verebilir ve katılımcı hale getirmektir. Kuşkusuz bu reformların yurttaşların yönetimle olan ilişkilerine önemli yansımaları olmuştur. Bu yansıma, genel olarak, yurttaşların yönetim süreçlerine daha aktif katılımını sağlama ve yurttaşları yönetim karşısında güçlendiren haklar vermek şeklinde olmuştur. Bu kapsamda, yurttaşlara bilgi edinme hakkının tanınması, kendileriyle veya kamu ile ilgili görüş, öneri ve şikâyetlerini iletebilecekleri yeni hesap verebilirlik mekanizmalar oluşturulması, karar alma süreçlerine katılım sağlamayı amaçlayan düzenlemeler yapılması ilk akla gelenlerdir. Yargı yolunun açık olması yönetişim kavramı ile ilgili değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Türk kamu yönetiminde de son dönemde idarenin kamuyu bilgilendirmesine ilişkin önemli düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Bunların en başında da 09.10.2003 tarihinde kabul edilen ve 24.04.2004’te yürürlüğe giren 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu (BEHK) gelmektedir. Ayrıca, bu kanunun uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri düzenleyen 2004/7189 sayılı yönetmelik 27.04.2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi “ALO 150 CİMER” başta olmak üzere, Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi “ALO 184 SABİM”, Tarım ve Orman Bakanlığı “ALO 174 Gıda”, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İletişim Merkezi “ALO 183 Sosyal Destek” ile “ALO 144 Sosyal Yardım”, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “ALO 130 Ürün Güvenliği İhbar ve Şikâyet Bildirimi”, Ticaret Bakanlığı “ALO 175 Tüketici Şikâyet” hatları ile yurttaşların talep, şikayet, görüş, öneri, ihbar ve sorularını bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanarak doğrudan iletebileceği kanallardır. Doğru cevap A seçeneğidir.