YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ

İnsan haklarının bugünkü görünümü kavuşması tarihin akışı içinde monarşi yönetimlere karşı verilen mücadelelerle şekillenmiştir. Doğru cevap C’dir.

Rönesans döneminin en temel fikirlerinden bir tanesi hümanizm düşüncesidir. İnsan merkezli bir evren ve toplum düşüncesini öngören hümanizm fikrinde temel olan insanın ne kadar değerli olduğudur. Orta Çağ’ın insanı değersiz kılan tüm uygulamaları Yeni Çağ’da gerçekleştirilen reformlarla ortadan kaldırılmıştır. Doğru cevap C’dir.

Hobbes ve Rousseau’nun öngördüğü devlet modelinde birey devletin gücü karşısında pasif bir şekilde konumlandırılırken Locke, yalnızca vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini korumakla sınırlandırılmış bir devlet modeli öngörmekteydi. Locke’un görüşleri batı demokrasilerinde anayasal düzenlerin oluşturulmasında önemli ölçüde etkili olmuştur. Doğru cevap E’dir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda insan haklarıyla ilgili ilk gelişmeler Avrupa’ya giden aydınların “Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Beyannamesi”ni on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı’da etkili kılma çabalarıyla başlamıştır. Avrupa’ya giden genç aydınlar geri döndüklerinde toplumda Müslüman olanlarla olmayanlar arasında yaşanan eşitsizlikler, padişahın sınırsız gücü gibi konularda bir takım değişiklikler yapılması için harekete geçtiler. Bu hareketlenme 1808 yılında devletle zengin toprak sahipleri arasında Sened-i İttifak sözleşmesinin imzalanmasını sağladı. Doğru cevap C’dir.

Sosyalist geleneklere dayanan ekonomik, sosyal ve kültürel haklardır. Bu haklar sanayileşme sürecinde işçi sınıfının mücadeleleri sonunda elde edilmiş haklardır. Sanayileşme ile birlikte güç ve değer kazanan işçi sınıfının hakları uluslararası düzeyde tartışılan bir noktaya gelmiştir. İkinci kuşak hakları bir başlık altında sıralamak gerekirse şu maddeler ortaya çıkar:

Temelde sosyal hayatın herkes için aynı haklarla düzenlemesi gerçeğine dayanan ikinci kuşak haklar eşitlik hakları olarak da tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

“Devlet, faaliyetlerinin sonuçları ile ele alınıp değerlendirilemez. Siyasal bir örgütün el atmadığı çok az görev vardır. Aynı şekilde kimse siyasal olarak tanımlanan örgütlerin her zaman kendilerine özgür kalmış herhangi bir görevi olduğunu öne süremez… Sonuç olarak devlet, tüm siyasal örgütlerde olduğu gibi ancak kendisine özgü araçlarla, yani somut olarak fiziksel güç kullanımı ile tanımlanabilir.” (Weber,1970). Doğru cevap A'dır.

Held devletin oluşum süreçlerini beş gruba ayırarak açıklamıştır:

vurgulanan Standenstaat kavramı Türkçe’ye “Zümreler Düzeni” olarak çevrilebilir. Doğru cevap C'dir.

Modern devlet, toplumsal ihtiyaç ve beklentilere
göre şekillenmiş ve özgürlük kavramıyla birlikte
“demokrasi”, “liberalizm”, “laiklik”, “sekülerizm”,
“insan hakları” kavramları gün yüzüne çıkmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

On sekizinci yüzyılın tipik olgularından olan bu
eşitlik fikri, ilk kez Virginia Haklar Bildirisi ve
Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’nde ifadesini bulmuştur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Osmanlı Devleti’nin insan hakları düşüncesiyle
gerçek anlamda tanışması 1839 yılında halk önünde okunan Reşid Paşa Gülhane Hattı Hümayunu
ile gerçekleşmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Özgürlük kavramıyla kıyaslandığında daha somut bir görünüme sahip olan ve çağdan çağa, yönetimden yönetime, toplumdan topluma değişebilen hak kavramı ise; kişinin kullanabileceği yetkileridir. Doğru yanıt A'dır.