YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ

Laikliğin hukuki zemindeki karşılığı 1924’te gündeme gelmiş ve “Halifelik”
Makamının kaldırılması ile birlikte, Türkiye’de yeni bir dönem başlamış ve 1937 yılında anayasadaki yerini almıştır. Doğru cevap E'dir. 

On dokuzuncu yüzyıl seküler düşünürlerinden Friedrich Nietzsche (1844-1900), Hristiyanlığı da, öteki dinleri de kabul etmemiştir. Nietzsche’e göre, hiç bir din gerçekten doğru değildir. Doğru cevap B'dir. 

Sigmund Freud’un The Future of an Illussion adlı kitabında, kişilerin dini fikirlerinin kültürlerinden kaynaklı ortaya çıktığını savunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Genel anlamda ”din ve devlet işlerinin ayrılması” olarak tanımlanan laiklik, yüzyıllarca geçmişi olan bir mücadelenin sonucu olarak var olmuştur. Avrupa’da Orta Çağ karanlığının baş aktörü olan kilisenin egemenliğine karşı aklın egemenliğinin savunulması savaşında kilisenin mağlup olmasıyla ortaya
çıkmıştır. Laiklik sayesinde Avrupayı karanlığa gömen din egemenliği ortadan kalkmış, dogmanın yerini akıl ve pozitif bilim almıştır. Doğru cevap C'dir.

Genel bir tanım kapsamında laiklik, din ve devlet işlerini birbirinden ayıran sistemdir. Felsefi olarak; inanma eylemi ile değil, akıl ve mantık yoluyla düşünme yetisidir. Hukuki açıdan; devletin toplumun tüm dini inançlarına eşit mesafede ve karışmaksızın duruş sergilemesi; yönetimde de bu temeli benimsemesi üzerine inşa edilmiştir. Siyasi açıdan laiklik ise, yöntem ve kurallar bakımından toplumu ilgilendiren yasal düzenlemelerde, tavrını toplumsal mutabakatı temel alan ve yaptırım güçlerinden ayrı tutulan bir anlamda açıklanmaya çalışılmıştır. Doğru cevap E'dir.

On dokuzuncu yüzyıldan sonra Kilise’nin sert tutumuna karşı bir başkaldırı olan laiklik, farklı ülkelerde, farklı şekillerde görülmüştür. Ancak temel anlamda on dokuzuncu yüzyıl ortalarında Fransa’da ortaya çıkan laiklik
terimi, eğitim ve politika alanında eşit mesafe düşüncesini temel alırken; teknik ilerlemelerin getirdiği kültürel yapı değişimine de katkılar sunmuştur. Doğru cevap D'dir.

Laiklik, Batı toplumu içinde birden bire ortaya çıkmamıştır. Onu ortaya çıkaran bir takım nedenler ve olaylar var olmuştur. Bunları kendi oluş şartları içinde tanımadan laiklik hakkında kesin bir hükme varılması doğru değildir. Fransa’da ortaya çıkan bu temel laiklik yapısı içerisinde, sürecin tamamlanmasına kadar yaşanan mücadeleler buna ispat niteliğindedir. Doğru cevap E'dir.

Katolik Kilisesi’ne karşı girişilen yerel direniş hareketlerinin temelinden ortaya çıkan bu yaklaşıma dair, Thomas Hobbes {1588-1679} ve John Locke {1632-1704} gibi isimler, çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Zamanla, tekniğin
ilerlemesi ve sosyolojik anlamda Kilise’nin baskısının kırılmasıyla birlikte başlayan Protestanlık hareketleri ile de, Martin Luther’in öğretileri üzerinde yeni bir anlayış şekillenmeye başlamıştır. Sonraki süreçte Sigmund Freud’un {1856-1939}, farklı bir sekülerleşme süreci ortaya çıkarmıştır. Doğru cevap D'dir.

Sekülerizm, laikliğe alternatif olarak düşünülen ve onun yerine kullanılabilen bir terimdir. Dünya dillerinde daha çok kullanılan yakın anlamlı bir sözcüktür. Köken olarak çağa ait, dine değil dünyaya ait, dünyevî  anlamına gelen Latince “saecularis ve saeculum” sözcüklerine dayanmaktadır. Yaşamın kendisi içerisindeki anlayışını simgelemekte ve laiklik ile bu noktada ayrılmaktadır. Zira anlam açısından oluşan farkın sebebi, laikliğin daha yasal bir çerçevede uygulama halini almış olmasıdır. Yani sekülerizm değil laiklik daha yasal zemin üzerine kuruludur. Doğru cevap B'dir.

On üçüncü yüzyılda bir Hristiyan düşünürü olan Aziz Thomas, devletin insan aklına uygun olarak düzenlenmesi gerektiğini savunmuştur. Bir yüzyıl sonra, bu kez ünlü bir Müslüman bilim adamı olan İbn-i Haldun, laik düşüncenin gerçek bir öncüsü olarak ortaya çıkmıştır. Doğru cevap A'dır.

Sosyolojik araştırmalarıyla ünlü Ziya Gökalp, 1917 yılında toplanan İttihat ve Terakki Kongresi’ne sunduğu öneride şeyhülislamlığın kaldırılmasını teklif etmiştir. Daha sonra, hukuki zemindeki karşılığı ise1924’te gündeme gelmiş ve “Halifelik” Makamı’nın kaldırılması ile birlikte, Türkiye’de yeni bir dönem başlamış ve 1937 yılında anayasadaki yerini almıştır. Doğru cevap C'dir.

Feodal kanunlar ve onları belirleyen feodal hâkim sınıf (senyör ve kilise adamları) böylelikle çağ dışı kalmıştır. Burjuvazi, ekonomik üstünlüğünden dolayı siyasi ve hukuki imtiyazlar elde edemeyince Kilise’ye ve senyörlere karşı cephe almak zorunda kalmıştır. Bu kendi varlığını güçlü kılma, koruyabilme ve ayakta durabilmesinin temel şartını oluşturmuştur. Nitekim Fransız Devrimi ile bunu başarabilmiş ve feodal düzene resmen son vermişlerdir. Doğru cevap D'dir.

Laiklik, Batı toplumları içerisinde öncelikle Fransa’ da ortaya çıkmıştır.