YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ

Maslow’a göre bu ihtiyaçlar sırası ile fizyolojik, güvenlik, ait olma, değer verme ve kendini gerçekleştirme olarak adlandırılmaktadır. Bu teoriye göre örneğin karnı aç bir insan öncelikli olarak açlığını gidermek ister, karnını doyurmak ister sevilmek, saygı görmek gibi ihtiyaçlarını düşünmez. Doğru cevap B şıkkıdır.

İlk topluluk olan aile, Yontma Taş Devri’nde görülmüştür. Cilalı Taş Devri’nde insanların yerleşik hayata geçerek işbölümü yapması ile aileler daha kalabalık olan kabileye dönüşmüş ve farklı kabilelere ait küçük köyler de kurulmuştur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Ülkemizde Şanlıurfa Göbeklitepe’de yapılan kazılar sonucunda arkeologlar dünyanın en eski yerleşim yerini ortaya çıkarmıştır. Göbeklitepe esasen bir tapınak etrafında insanların biraraya gelmesi ile kurulmuş bir bölgedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kongar’a göre ise toplum; “insan ömründen uzun yaşayan, göreli bir kararlılığa sahip olan ve kendi kendini devam ettiren bir insan topluluğudur” (Kongar, 2011: 46). Doğru cevap C şıkkıdır.

...tanımlardan yola çıkarak toplum ve topluluk arasındaki farklar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir: • “Toplumda ben, toplulukta biz duygusu egemendir. • Toplumda ikincil ilişkiler, toplulukta birincil ilişkiler vardır. • Toplumda dayanışma bireysel isteme bağlı, toplulukta ise ortak isteme bağlıdır. • Toplumda bireysel mülkiyet, toplulukta ortak mülkiyet egemendir. • Toplumda iş bölümü heterojen nitelikli, toplulukta ise basit niteliklidir. • Toplumda kamuoyu öğretileri, kamu kuralları, moda, geçici zevkler ön plandadır. • Toplulukta gelenekler, örf ve adetler, inançlar önemlidir. • Toplum geniş boyutlu, topluluk ise dar boyutludur. Doğru cevap C şıkkıdır.

H. Spencer ise toplumları askeri ve sanayi toplumlar olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Askeri toplumlar basit yapıda zorlayıcı, baskıcı bir rejimle yönetilen toplumlardır. Sanayi toplumları ise barışçı yönetimle yönetilen heterojen toplumlardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

...Naîmâ’ya göre devlet; “mülk ve saltanat anlamına gelen ve belli kurallar çerçevesinde bir araya gelmiş insan topluluklarından oluşan bir kurum”...Devlet kavramını tanımlayan düşünürlerin görüşlerinin ortak özelliği bakımından incelediğimizde dört temel yaklaşımdan söz edebiliriz. Birinci düşünce Platon’un devletin doğal bir organizma olarak görüldüğü yaklaşımdır. İkinci düşünce, Aristoteles’in temsilcisi olduğu devletin belirlenmiş hizmetlerini gerçekleştirmek üzere kurulduğu fikridir. Bu düşünceye göre devletin varlık nedeni yurttaşlarının mutluluğudur. Üçüncü düşünce olan toplumsal sözleşme fikrini kabul eden Hobbes, Locke ve Rousseau’nun devlet anlayışı ise, ortaya çıkacak sorunlardan kurtulmak amacı ile insanların kendi rızası ile devlete ihtiyaç duyduğudur. Bu düşünceye göre insanlar iyi olmalarından ya da kötü olmalarından kaynaklı sorunların çözümünde bir üst makam olan devlete ihtiyaç duymaktadır. Dördüncü düşünce ise Hegel tarafından ortaya atılmış olup günümüz ulus devlet kavramına ilişkin devlet anlayışıdır. Bu yaklaşıma göre devlet kendi içinde sorunları çözecek mekanizmalar yaratarak toplumun ve insanların üstünde bir “tanrısal” kurumdur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Rousseau, siyasal toplumun ortaya çıkışını toplum sözleşmesi ile açıklamıştır. Toplum sözleşmesi ile insanlar iradelerini birleştirmiş ve kendileri bütün hakları ve yetkileri ile beraber siyasal topluluğa devretmiştir. Böylece, kişilerin iradelerinin birleşmesi ve kaynaşması sonucu ortaya genel irade çıkmıştır. Genel irade kişisel iradeden ayrı ve onun üstünde kendine özgü varlığı olan kollektif bir iradedir. Toplumdaki egemenlik bu iradenin kullanılması anlamına gelmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Weber zaman içerisinde değişen devlet fonksiyonlarını; • Klasik: Devletin vergi toplama, adalet, güvenlik, eğitim, sağlık, güvenlik gibi temel görevleri • Kaynakları harekete geçirici: Devletin tarım sanayi ve ulaşım sektörünü topladığı vergiler yolu ile destekleyen mali politikaları • Sosyal: Devletin toplumda çocuk, yaşlı, hasta ve özürlülere yapılan maddi ve sosyal desteği • Hakemlik: Devletin özel sektörün ortaya çıkması ile kamuya ait işletmeleri devrettiğinden kamu ve özel sektör arasında devletin hakem görevi şeklinde açıklamaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Patriarşi; insanlık tarihinin ilk yönetim şekli olup henüz zenginlik tutkusunun ortaya çıkmadığı insanların yalın yani erdemli bir yaşam sürdükleri ve yazılı yasalara gereksinim duyulmadığı bir dönemin ürünüdür. Bu nedenle, bir sonraki toplumsal aşamaya geçildiğinde artık patriarşiye dönmek olanaksızdır. Platon’a göre bu yönetim biçimi, içerdiği yüksek ahlaksal düzey bakımından ideal devlete en çok benzeyen yönetimdir. Patriarşi insanlığın gelişip nüfusun artması ile ortadan zorunlu olarak kalkar. Doğru cevap E şıkkıdır.

Dünya tarihin ilk sosyal toplumu, ilk devleti ve ilk medeniyeti olan Sümerler ’in dini, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal yapılanması bakımından diğer toplumlara öncülük etmiştir. Yazıyı etkin şekilde kullanan Sümerler, özellikle bilimde büyük ilerleme kaydetmiştir. Dört işlemi bulan Sümerler aynı zamanda geometri ve aritmetiğin de temellerini atmıştır. Zaman içerisinde gücünü kaybeden Sümerler, dönemin güçlü toplumlarından Akadlar’ın taarruzları sonucunda parçalanarak dağılmıştır.

Doğru cevap E‘dir.

: Yazının icadı insanoğlu için dönüm noktası olmuş ve böylece tarih sonrası çağlar olarak adlandırılan İlkçağ, Yeniçağ ve Yakınçağ başlamıştır. Tarih sonrası çağların ortaya çıkmasının temelinde fetihler, ihtilaller ve keşifler gibi insanlığı etkileyen ve yeni bir dönemin açılmasına sebep olan siyasi olaylar yer almıştır. Yazının bulunması, Kavimler Göçü, İstanbul’un fethi ve Fransız İhtilali; İlkçağ, Yeniçağ ve Yakınçağı belirleyen kültürel, siyasal olaylardır. Tarih sonrası dönemler insanoğlunun kültürel, siyasal ve sosyal yönden günümüz modern toplumlarının temellerinin atıldığı dönem olmuştur.

Doğru cevap C‘dir.

Farklı tanımlardan yola çıkarak en geniş biçimde toplumun özellikleri şu şekilde sıralanabilmektedir:

Doğru cevap B‘dir.

Toplum ve topluluk arasındaki farklar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir:

Doğru cevap E‘dir.

Dolayısı ile bir insan grubunun topluluğu oluşturması için bazı özellikler ve ölçütler belirlenmiştir. “Bir grubun topluluk olabilmesi için;

Bazen birincil, yüzyüze, yakın olarak da adlandırılan diğerleri ile kişisel ilişki,

Grup olaylarında ve toplumsal işlevlerin yerine getirilmesinde bireyin duygulu, duyarlı olması,

Grup tarafından yüce ve önemli görülen değerlere inanç,

Grubun diğer üyeleriyle dayanışma duygusu gerekmektedir” (Fichter’den aktaran İçli, 2015 : 49).

Oligarşi: Egemenliğin bir grup ya da zümre tarafından kullanıldığı yönetim şekli

Patriarşi; insanlık tarihinin ilk yönetim şekli olup henüz zenginlik tutkusunun ortaya çıkmadığı insanların yalın yani erdemli bir yaşam sürdükleri ve yazılı yasalara gereksinim duyulmadığı bir döne- min ürünüdür. Bu nedenle, bir sonraki toplumsal aşamaya geçildiğinde artık patriarşiye dönmek ola- naksızdır. Platon’a göre bu yönetim biçimi, içerdiği yüksek ahlaksal düzey bakımından ideal devlete en çok benzeyen yönetimdir. Patriarşi insanlığın gelişip nüfusun artması ile ortadan zorunlu olarak kalkar.

Günümüzde sınırları çizilmiş ve çeşitli yönetim biçimleri ile yönetilen Birleşmiş Milletler’e üye olan 193 devlet bulunmakta kayıtlı olmayanlarla beraber sayı 206’yı bulmaktadır.

Bir devletin uzun ömürlü olması ekonomik gelişmenin yanında devletin milli kültürü, toplum içinde birlik ve dayanışmanın olması, dil, din ve kültür birliğinin sağlanması, ortak amaç ve hedeflerin olmasını gerektirmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra zorlu bir süreçten geçerek yeniden kurulmuştur. Bir ulusun yeniden inşaası sürecinde bahsettiğimiz dil, din ve ortak hedefler Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında önem taşımaktadır. Ekonomik şartların yetersiz olduğu, askeri imkânların kısıtlı olduğu Milli Mücadele döneminde Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlatılan Kurtuluş Savaşı’na halkın büyük desteği ile zaferle sonuçlanmıştır. Bu nedenle toplumların kültürel ve milli değerlerine sahip çıkarak muhafaza etmesi büyük önem arz etmektedir.

Weber’e göre devlet düzeni toplumun ihtiyaçlarını ve tertibini bürokrasinin gelişimine bağlı olarak sağlanmaktadır. Weber zaman içerisinde değişen devlet fonksiyonlarını;

• Klasik: Devletin vergi toplama, adalet, güvenlik, eğitim, sağlık, güvenlik gibi temel görevleri

• Kaynakları harekete geçirici: Devletin tarım sanayi ve ulaşım sektörünü topladığı vergiler yolu ile destekleyen mali politikaları

• Sosyal: Devletin toplumda çocuk, yaşlı, hasta ve özürlülere yapılan maddi ve sosyal desteği

• Hakemlik: Devletin özel sektörün ortaya çıkması ile kamuya ait işletmeleri devrettiğinden kamu ve özel sektör arasında devletin hakem görevi şeklinde açıklamaktadır.