Kamu Yönetiminin Yapısı: Merkezi Yönetim

• Tüm yönetsel hizmet ve faaliyetler bir merkezde toplanmıştır. Yurttaşlara sunulacak
kamu hizmetlerine ilişkin karar alma ve uygulama yetkisi merkezdedir.
• Merkezî yönetimin kendi hiyerarşisi içinde yer alan bir taşra örgütü vardır.
• Merkezî yönetimin üstlendiği kamu hizmetleri hem merkezde hem de taşrada merkez görevlileri tarafından yerine getirilir.
• Kamu hizmetlerinin yürütülmesi için gerekli gelir ve giderler de merkezde toplanmıştır

Merkezî yönetim kendi içinde merkez ve taşra örgütü olmak üzere ikiye ayrılır.

1982 Anayasası’nın ilk biçiminde, 1924 ve 1961 Anayasalarının geleneği sürdürülerek Cumhurbaşkanının TBMM tarafından seçilmesi kabul edilmişti. Ancak 2007 yılında Anayasa’da yapılan değişiklikle Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi öngörülmüştür. 

• Kırk yaşını doldurmuş olmak,
• Yükseköğrenim yapmış olmak,
• Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak,
• Türk vatandaşı olmak

Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez.

Parlamenter sistemde siyasal sorumluluk, Cumhurbaşkanının işlemlerinden dolayı yasama organına karşı sorumlu olmasıdır.

Parlamenter sistemin temel ilkelerinden biridir. Yürütme yetkisinin gerçekte Cumhurbaşkanında değil, yürütme organının sorumlu unsuru olan Bakanlar Kurulunda
olduğunu ifade eder.

16 Nisan 2017 tarihinde kabul edilen anayasa değişikliği ile parlamenter hükümet
sistemi uygulamasına son verilerek Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi. 

9 Temmuz 2018 tarihi

• Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu
• Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu
• Ekonomi Politikaları Kurulu
• Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu
• Hukuk Politikaları Kurulu
• Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu
• Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu
• Sosyal Politikalar Kurulu
• Yerel Yönetim Politikaları Kurulu

Cumhurbaşkanlığına bağlı Dijital Dönüşüm Ofisi, Finans Ofisi, İnsan Kaynakları Ofisi ve Yatırım Ofisi olmak üzere dört tane Cumhurbaşkanlığı ofisi kurulmuştur. 

1. Adalet Bakanlığı
2. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
3. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
4. Dışişleri Bakanlığı
5. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
6. Gençlik ve Spor Bakanlığı
7. Hazine ve Maliye Bakanlığı
8. İçişleri Bakanlığı
9. Kültür ve Turizm Bakanlığı
10. Milli Eğitim Bakanlığı
11. Milli Savunma Bakanlığı
12. Sağlık Bakanlığı
13. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
14. Tarım ve Orman Bakanlığı
15. Ticaret Bakanlığı
16. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Merkezdeki yardımcı kuruluşlara örnek olarak Millî Güvenlik Kurulu, Danıştay, Sayıştay, Yüksek Askerî Şura, Yüksek Planlama Kurulu, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu, Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Terörle Mücadele Yüksek Kurulu,
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu verilebilir.

Millî Güvenlik Kurulunun temel görevi; Devletin millî güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Cumhurbaşkanına bildirmektir. Ayrıca, Kurulun, Devletin varlığı ve bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği, toplumun huzur ve güvenliğinin korunması hususunda alınmasını zorunlu gördüğü tedbirlere ait kararlar Cumhurbaşkanınca değerlendirilir.

Buna göre, Türkiye, merkezî yönetim kuruluşu bakımından coğrafya durumuna, ekonomik koşullara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre illere, iller de diğer kademeli bölümler olan ilçelere ayrılmıştır (İİK md. 1).

Yetki genişliği ilkesi, katı bir merkeziyetçiliğin ortaya çıkardığı sakıncaları gidermek,
özellikle taşranın merkezle olan yazışmalarını azaltarak hizmetlerin taşrada gecikmeden
yürütülmesini sağlamak için geliştirilmiş bir yöntemdir. 

 İl İdare Kurulu, valinin başkanlığında, hukuk işleri müdürü, defterdar, millî eğitim müdürü, çevre ve şehircilik müdürü, sağlık müdürü ile tarım müdüründen oluşmaktadır. Vali, bu kurula başkanlık etmek üzere bir vali yardımcısını da görevlendirebilir.

1. Vali devleti ve hükümeti temsil eder, kaymakam ise sadece hükümeti temsil
eder.
2 Vali, Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. Kaymakam ise Cumhurbaşkanı onayı ile
atanır.
3 Vali konsolosluklarla ilişki kurabilir. Kaymakama bu yetki verilmemiştir.
4 Vali askeri kuvvetlerden doğrudan yardım alır ve karar yetkisi kullanırken,
kaymakam valiye bilgi vererek yardım istemekle sınırlı bir yetkiye sahiptir.
5 Kaymakam valinin hiyerarşik yönetimi ve denetimi altındadır.

Bu kurul, kaymakamın başkanlığında yazı işleri müdürü, mal müdürü, hükümet tabibi, millî eğitim müdürü ve tarım müdüründen oluşur

Bugün bakanlıklardan sadece Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme yerine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ulaştırma Bölge Müdürlükleri adı altında bölge düzeyinde örgütlenmiştir.