YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 18

Haklar söz konusu olduğunda iki kavramın ne anlama geldiğinin bilinmesinde fayda vardır:Pozitif Hukuk ve Doğal (Tabi) Hukuk. Devlet hukuku olarak da adlandırılabilen Pozitif hukuk;kısaca devlet eliyle çıkarılan kanunlar ve bu kanunların tüm ülkede devlet aracılığıyla geçerli kılınması durumudur. Pozitif hukukun karşısında konumlanan Doğal (Tabi) hukuk ise; bağlayıcılığını devletten almayan, devlet hukukunu aşan ve devlet hukukunun değerlendirilmesinde yararlanılan adalet esasları olarak yorumlanabilir. Bütün insanlar ve toplumlar üzerinde bağlayıcılığı olan doğal hukuk ilkeleri olması gereken, ideal hukuk olarak da ifade edilebilmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda insan haklarıyla ilgili ilk gelişmeler Avrupa’ya giden aydınların “Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Beyannamesi”ni on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı’da etkili kılma çabalarıyla başlamıştır. Avrupa’ya giden genç aydınlar
geri döndüklerinde toplumda Müslüman olanlarla olmayanlar arasında yaşanan eşitsizlikler, padişahın sınırsız gücü gibi konularda bir takım değişiklikler yapılması için harekete geçtiler

Türk topraklarındaki insan hakları süreçleri,anayasal çalışmalar çerçevesinde sonraki dönemlerde de kendini göstermiştir. Tüm uluslararası alanda olduğu gibi, Türkiye de, kendini modern zamanın gerekliliklerine adapte etmeye çalışmıştır. 1961 Anayasası ile birlikte ülkemizde insan haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

Öncülüğünü liberal düşüncenin yaptığı hukuksal eşitlik fikrine göre, herkes kanun önünde eşit haklara sahiptir. Bu düşüncenin kaynağı insanların doğuştan eşit olduğu doğal hukuk ilkesine dayanmaktadır. On sekizinci yüzyılın tipik olgularından olan bu eşitlik fikri, ilk kez Virginia Haklar Bildirisi ve Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’nde ifadesini bulmuştur.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Osmanlı İmparatorluğu’nda insan haklarıyla ilgili ilk gelişmeler Avrupa’ya giden aydınların “Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Beyannamesi”ni on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı’da etkili kılma çabalarıyla başlamıştır. Avrupa’ya giden genç aydınlar geri döndüklerinde toplumda Müslüman olanlarla olmayanlar arasında yaşanan eşitsizlikler, padişahın sınırsız gücü gibi konularda bir takım değişiklikler yapılması için harekete geçtiler. Bu hareketlenme 1808 yılında devletle zengin toprak sahipleri arasında Sened-i İttifak sözleşmesinin imzalanmasını sağladı.adişahın yetkilerini kısmen olsa da kısıtlaması bu belgeyi insan hakları noktasında önemli kılmaktadır. Çünkü o güne kadar egemenlik alanı hiç sınırlandırılmamış bir siyasal gücün belli bir grup için de olsa ayrıcalık tanımak zorunda kalması ileriye dönük herkesin bu hakları talep edebilmesine ortam hazırlamış olabilir. E seçeneğindeki 1921 Anayasası ise Ankara'daki TBMM hükümeti tarafından yapılmıştır. 

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

İkinci Dünya Savaşı öncesinde yaşanan 1929 krizi ile birlikte pazarda yaşanan olumsuz gidişten etkilenmeyen tek ülke Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. Bunun sebebi, Birinci Dünya Savaşı’ndan çıkmış olan ülkenin, yatırımsal açıdan devlet eliy­le reform hareketlerine başlaması ve üre­tim sahasında yine devlet eliyle harekete geçmiş olmasıdır.

Devlet, piyasadaki işleyişin lehte veya aleyhte ol­ması durumunda, toplumun çıkarını ve piyasanın dengesini koruma amacı ile zaman zaman politi­ka anlamında müdahale edebilmektedir.

Merkez Örgütü
• Cumhurbaşkanı
• Bakanlıklar
• Yardımcı Kuruluşlar'dan oluşur.

Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir

Cumhurbaşkanının partiler üstü konumunu sağlamak amacıyla Cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa partisi ile ilişiğinin kesilmesi hükmü yer almaktaydı. 16 Nisan 2017 tarihli halkoylaması ile kabul edilen anayasa değişikliğinde bu kural kaldırılarak serbestlik ilkesi getirilmiştir.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi 24/6/2018 tarihinde birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının 9 Temmuz 2018 tarihinde Meclis’te yemin ederek göreve başlamasıyla resmi olarak yürürlüğe girmiştir.

Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının (600) salt çoğunluğunun (301) vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir

Cavit Çağlar, Yüce Divan'a sevkedilmemiştir.

Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir.

Karşı-İmza: Parlamenter sistemin temel ilkelerinden biridir. Yürütme yetkisinin gerçekte Cumhurbaşkanında değil, yürütme organının sorumlu unsuru olan Bakanlar Kurulunda olduğunu ifade eder.

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa milletvekillikleri sona erer (AY md. 106).

Cumhurbaşkanlığına kimlerin seçileceği Anayasanın 101. maddesinde düzenlenmiştir.

Otorite atama yoluyla işbaşına gelen memurların elindedir. Negatif anlamda kırtasiyeciliği, gereksiz işlemleri, formaliteyi, verimsizliği ifade etmek için de kullanılmaktadır. İster kamuda ister özel sektörde olsun, büyük ölçekli örgüt anlamında
kullanılmaktadır. Bürokrasi, özel sektörden daha çok kamu sektöründeki yönetimi ifade eder. Bu nedenle yanıt A'dır.

Bürokrasi konusunu sistemli ve kapsamlı bir biçimde inceleyen ilk kişi Alman sosyal bilimci Max Weber’dir. Bu nedenle yanıt B'dir.

İdari eylemler, kararlar ve kurallar yazılı olarak yürütülür. (A) Bürokratik örgütlerde kurallara uyma ve prosedürleri izleme en temel görevdir ve kuralları uygulamak örgüt amaçlarının önüne geçer. (B)  Memurlar ve diğer idari personelin kendilerine görevlerini yürütmek için verilen kaynaklar üzerinde bir mülkiyet hakları yoktur.(D) Gerekli olan zorlama (baskı) araçları açık olarak tanımlanır, kullanılmaları ise kesin koşullara bağlanır. (E) Oysa idari görevli olmak uzmanlık eğitimi gerektirir. Bu neenle yanıt C'dir.