YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 11

Yasama görevinin niteliği ve öneminden dolayı TBMM üyelerinin hukuki statüsüne ilişkin Anayasa’da çeşitli hükümler bulunmaktadır. Bunlar arasında milletin temsili, yasama sorumsuzluğu, yasama dokunulmazlığı ve üyeliğin düşmesi sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

Anayasa’nın 80. maddesine göre, “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenleri değil, bütün milleti temsil ederler.” Milletin temsili ilkesiyle milletvekillerinin kendilerini seçenlerin istek ve direktifleriyle bağlı bir delege değil, kendi serbest iradeleriyle tüm milletin yararının ne olduğuna karar verebilecek birer temsilci oldukları vurgulanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Anayasa’ya göre “Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanı, Meclis üyeleri arasından seçilen Meclis Başkanı, Başkan vekilleri, Kâtip Üyeler ve İdare Amirlerinden oluşur. Doğru cevap E'dir.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, genel olarak, 1982 Anayasası’nın 87. maddesinde düzenlenmiştir. Bunlar:

Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak

Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek

Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek

Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasınıuygun bulmak

Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek

Anayasa’nın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.

TBMM’nin en temel işlevi yasa yapmak olduğu için yasa yapma süreci hakkında bilgi vermek yararlı olacaktır.

Doğru cevap D'dir.

6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 16 Nisan 2017 günü yapılan halkoylamasında kabul edilmesiyle birlikte parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi. Bu sistem değişikliğinin bir sonucu olarak da Bakanlar Kurulu kaldırıldı. Böylece, Türkiye’de yürütme yetkisi tek bir organda, Cumhurbaşkanında toplanmış oldu. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yürütme yetkisi ve görevi, doğrudan halk tarafından seçilen Cumhurbaşkanına aittir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de 24 Haziran 2018 tarihinde birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi parlamenter sistemin yerini almıştır. Cumhurbaşkanının 9 Temmuz 2018 tarihinde Meclis’te yemin ederek göreve başlamasıyla da yeni yönetim sistemi resmen yürürlüğe girmiş oldu. Doğru cevap B'dir.

Anayasa Mahkemesi’nin görevlerinin neler olduğu, Anayasa’nın ilgili maddelerinde gösterilmiştir. Buna göre, Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkileri şunlardır:

- Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İç tüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetlemek,

- Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden, Avrupa İnsan HaklarıSözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuruları karara bağlamak,

- Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Cumhurbaşkanı yar- dımcılarını, bakanları, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılamak,

- Genelkurmay Başkanını, Kara, Deniz veHava Kuvvetleri Komutanlarını görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılamak,

- Siyasal partilerin mali denetimini yapmak,

- Siyasal partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak,

- Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına veya üyeliğin düştüğüne Türkiye Büyük Millet Meclisince karar verilmesi hallerinde, ilgililerin kararınAnayasaya, kanuna veya İçtüzük hükümlerine aykırılığı iddiasıyla ileri sürdükleri iptal istemlerini karara bağlamak,

- Uyuşmazlık Mahkemesine Başkanlık edecek üyeyi, kendi üyeleri arasından seçmek. 

Doğru cevap D'dir.

Anayasa Mahkemesi kararlarının niteliği 1982 Anayasası’nın 153. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre:

Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir.

İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

Anayasa Mahkemesi bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hâllerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazete’de yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.

İptal kararları geriye yürümez.

Anayasa Mahkemesi kararları ResmîGazete’de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.

Doğru cevap C'dir.

Bir ülkede en büyük örgüt olan devlettir.

Bürokrasi kavram ilk kez, 1745 yılında Fransız
iktisatçı Vincent de Gournay tarafından kullanılmıştır.

Meritokrasi; kişilerin yetenek ve bireysel üstünlüğüne yani liyakata dayanan yönetim biçimini ifade eder.

Hukuk devletinde hukuk düzenini oluşturan kurallar arasında bir sıradüzen vardır. Buna “normlar hiyerarşisi” denilmektedir.

Devlet, toplumu ilgilendiren düzenlemelerde, tüm kuruluşları ile birlikte hareket etmektedir. Bu doğrultuda, alt yönetim kadrolarının, uluslararası alanda bağlayıcılığı olan organizasyonlara üyelikler gerçekleştirmek üzere, çalışmalarda aktif rol almaları söz konusu olabilmektedir. Bu faaliyetlerin çevresel çalışmalarla ilgili en önemli örneklerinden biri ICLEI isimli uluslararası çevre organizasyonudur. ICLEI (Yerel Çevre Organizasyonları Uluslararası Organizasyonu), bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetlerle, çevrecilik faaliyetleri, yerel yönetimler bünyesinde vücut bulmaktadır. 1993 yılında şekillenen organizasyon ile, çevresel anlamdaki yaptırımlar, çeşitli hedefler ve vaatler ile şekillenmektedir. Özellikle Avrupa’da CCP (İklim Değişikliği ile Mücadele Eden Şehirler) uygulaması ile, yerel yönetimler bağlamında çeşitli faaliyetler yürütmektedir. Mevcut üyeler, büyükşehirlerin asli belediyeleri olduğu kadar, büyükşehirlere bağlı ilçe yönetimleriyle de oluşabilmektedir. Uluslararası alanda bağlayıcılığı olan bu yapıya üye olan yönetimler, beş ana hedef üzerinde yerine getireceklerine dair taahhüt vermektedirler. Bunlar sırasıyla; enerji çıktılarına ve çevresel etkilere dair tahmin raporları oluşturmak; çıktılardaki etkilerin azaltılması üzerine hedef geliştirmek; yerel çevre eylem planı oluşturmak; yerel politikaların uygulamaya konmasını ve devam ettirilebilir olmasını sağlamak için ölçüm çalışmaları gerçekleştirmek ve en nihayetinde bu politikalardan nihai sonuçlar elde etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Normlar hiyerarşisi'nin  en tepesinde Anayasa yer alır.

İdari yargı örgütünde Danıştay, Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri  ve Vergi Mahkemeleri bulunmaktadır.

Tam yargı davası açabilmek için kişisel bir hakkın ihlal edilmesi gerekmektedir.

Kamu gücü, idarenin kamu yararını gerçekleştirebilmesi için özel kişiler karşısında sahip olduğu üstün yetki ve ayrıcalıklara denir.

Ombudsman, kamu yönetimini denetlemek için yasama organı tarafından görevlendirilen bağımsız kamu denetçisidir.

Kamu Görevlileri Etik Kurulu 11 üyeden oluşmaktadır.

Bürokrasi, latince “burra” (masaları kaplamada kullanılan koyu renk kalın kumaş) ve “kratos” (egemenlik, yönetim) sözcüklerinin bir araya getirilmesiyle türetilmiş bir kavramdır. Bu kavram, ilk kez, 1745 yılında Fransız iktisatçı Vincent de Gournay tarafından büroların artan egemenliğini betimlemek için kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.