YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 1

İl genel meclisinin görev ve yetkilerinden bazıları şunlardır:

• Stratejik plan ile yatırım ve çalışma programlarını görüşmek ve karara bağlamak
• Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek
• İl çevre düzeni planı ile belediye sınırları dışındaki alanların imar planlarını görüşmek ve karara bağlamak
• İl özel idaresi adına imtiyaz verilmesine ve il özel idaresi yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet devret modeli ile yapılmasına, il özel idaresine ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek
• İl özel idaresi tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek
• Diğer mahalli idarelerle birlik kurulmasına, kurulmuş birliklere katılmaya veya ayrılmaya karar vermek (İÖİK md. 10)

Belediye sınırları dışındaki umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek ise "İl encümeni" nin görevidir.

Valinin görev ve yetkilerinden bazıları şunlardır:

Köyde üretilen ürünlerin satılması için şehirde organik pazar kuran bir belediye "ekonomi ve ticareti geliştirme" görevini yerine getirmiş olur.

I.   Belediye örgütünün en üst yöneticisi sıfatıyla belediye örgütünü sevk ve idare etmek
II.  Belediyenin hak ve menfaatlerini korumak
III. Belediyeyi devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde
temsil etmek
IV.  Meclise ve encümene başkanlık etmek
V.   Meclis ve encümen kararlarını uygulamak
VI. Belediye personelini atamak

Belediye başkanının görevleri arasındadır.

Bir şehirde tramvay sisteminin  kurulması büyük şehir belediyesinin " Toplu taşıma hizmetlerini yürütmek" görevi kapsamında değerlendirilmelidir.

Köy Kanunu’nda köye yapılacak hizmetler “isteğe bağlı” ve “zorunlu” olmak üzere ayrıntılı bir
biçimde belirtilmiştir. Köyün, sağlık, temizlik, yol, su ve okul işleri zorunlu; köye hamam, çamaşırlık, pazar yeri, çarşı yapmak gibi hizmetler ise köyün isteğe bağlı görevleri arasında yer almıştır. Köy yönetiminin gelirleri kanunla köye verilmiş görevleri yürütmeye yeterli olamadığı için köylerle ilgili hizmetlerin çoğu büyük oranda il özel idareleri ve bakanlıkların taşra örgütlerince yürütülmektedir.

Hizmetsel kuruluşlar, faaliyet alanları açısından ulusal ve yerel kamu kurumları olmak üzere
iki gruba ayrılmaktadır. Kamu kurumlarından bazıları, Türkiye Cumhuriyeti DevletDemiryolları
İşletmesi (TCDD), Karayolları Genel Müdürlüğü gibi, tüm ülke düzeyinde hizmet ve faaliyet yürütürler. Bunlar, genellikle merkezi yönetime vesayet bağı ile bağlıdır. Buna karşılık, bazı kamu kurumları, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), EGO, İETT, ASKİ, ESKİ gibi, yerel yönetimler tarafından kurulur ve belli bir yörede hizmet görürler.

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları çok ve çeşitlidir. Bunlar arasında Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları, Tabip Odaları, Veteriner Odaları, Eczacı Odaları, Diş Hekimleri Odaları, Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türkiye Barolar Birliği (TBB), Mühendis ve Mimar Odaları, Ziraat Odaları, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) sayılabilir.

Ülkemizdeki düzenleyici ve denetleyici kurumlar şunlardır:

• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
• Sermaye Piyasası Kurulu
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
• Kamu İhale Kurumu
• Rekabet Kurumu
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu

Yerel yönetimler “il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir.”

Yerel yönetim seçimleri beş yılda bir yapılır. Yerel yönetimlerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan yerel yönetim organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.

Çevre düzeni planı, ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır

İl özel idaresinin organları il genel meclisi, il encümeni ve vali’dir.

İl genel meclisinin görev ve yetkilerinden bazıları şunlardır:

Stratejik plan ile yatırım ve çalışma programlarını görüşmek ve karara bağlamak

Bütçe ve kesinhesabı kabul etmek

İl çevre düzeni planı ile belediye sınırları dışındaki alanların imar planlarını görüşmek ve karara bağlamak

İl özel idaresi adına imtiyaz verilmesine ve il özel idaresi yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet- devret modeli ile yapılmasına, il özel idaresine ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek

İl özel idaresi tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek

Diğer mahalli idarelerle birlik kurulmasına, kurulmuş birliklere katılmaya veya ayrılmaya karar vermek

Bütçe, belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgedir.

Belediye yönetiminin organları, belediye meclisi, belediye encümeni ve belediye başkanından oluşmaktadır.

Belediye başkanının görevlerinden bazıları şunlardır:

• Belediye örgütünün en üst yöneticisi sıfatıyla belediye örgütünü sevk ve idare etmek

• Belediyenin hak ve menfaatlerini korumak

• Belediyeyi devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek

• Meclise ve encümene başkanlık etmek
• Meclis ve encümen kararlarını uygulamak 

Belediye personelini atamak

Köy Kanunu’nda köye yapılacak hizmetler “isteğe bağlı” ve “zorunlu” olmak üzere ayrıntılı bir biçimde belirtilmiştir. Köyün, sağlık, temizlik, yol, su ve okul işleri zorunlu; köye hamam, çamaşırlık, pazar yeri, çarşı yapmak gibi hizmetler ise köyün isteğe bağlı görevleri arasında yer almıştır.

Kamu meslek kuruluşlarının ortak özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Meslek kuruluşları, kamu kurumu niteliğinde olan kuruluşlardır.

Meslek kuruluşları kamu tüzel kişiliğine sahiptirler.

Meslek kuruluşları yasayla kurulurlar.

Belli bir meslek mensuplarını içerir.

Meslek kuruluşlarının organları kendi üyeleri tarafından seçilir. Seçimler yargı göze- timinde yapılır. Merkezi yönetimin meslek

kuruluşlarının yönetim organlarını seçme, işbaşına getirme yetkisi yoktur.

• Meslek kuruluşlarına üyelik zorunludur. İlgili meslek kuruluşuna üye olmadan o meslekle ilgili faaliyette bulunmak mümkün değildir. Örneğin, bir avukatın avukatlık yapabilmesi için baroya kayıtlı olması zorunludur. Zorunlu üyelik koşulu, kamukuruluşlarında asli ve sürekli görevlerde ça- lışanlarda aranmaz.

• Meslek kuruluşları, bazı kamu gücü ayrıcalıklarına sahiptirler. Örneğin, meslek üyeleri üzerinde disiplin cezası uygulama yetkisi söz konusudur.

• Meslek kuruluşları özerktirler.

• Meslek kuruluşları üzerinde merkezi yönetimin vesayet denetimi vardır.

• Meslek kuruluşları, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamazlar.

• Meslek kuruluşlarının özel bütçeleri vardır. Bu kuruluşların başlıca gelir kaynakları üye aidatları ile yaptıkları hizmet karşılığı aldıkları ücretlerdir