YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 7

On altıncı yüzyılda, Martin Luther tarafından ortaya çıkarılan sekülerizm, Kilise tarafından insanlara uygulanan baskıyı yok etmek amaçlı var olmuştur. On sekizinci yüzyıldan itibaren bir- çok düşünür, dinin özgür düşünebilmenin önünde oluşturduğu engeli daha iyi fark etmiştir.

Sekülerizm, laikliğe alternatif olarak düşünülen ve onun yerine kullanılabilen bir terimdir.

Modern devlet, toplumsal ihtiyaç ve beklentilere göre şekillenmiş ve özgürlük kavramıyla birlikte “demokrasi”, “liberalizm”, “laiklik”, “sekülerizm”, “insan hakları” kavramları gün yüzüne çıkmıştır.

On sekizinci yüzyılın tipik olgularından olan bu eşitlik fikri, ilk kez Virginia Haklar Bildirisi ve
Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’nde ifadesini bulmuştur.

Devlet hukuku olarak da adlandırılabilen Pozitif hukuk; kısaca devlet eliyle çıkarılan kanunlar ve bu kanunların tüm ülkede devlet aracılığıyla geçerli kılınması durumudur.

Aydınlanma Döneminin en önemli insan hakları temsilcisi Fransız düşünür Jean-Jacques
Rousseau’ya göre, insanın özgürlüğü ve eşitliği doğal durumunda mümkündür.

John Locke insan hakları düşüncesinin gelişimi noktasında en önemli figürlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü aynı dönemdeki toplum sözleşmesi öğretilerinden farklı olarak ‘yaşam-özgürlük mülkiyet-baskıya karşı direnme’ formülünü ortaya koyarak bireyin temel hak ve özgürlüklerini koruma adına bir siyasi yapılanmanın gerekliliğine dikkat çekmiştir.

Senedi İttifak padişahın yetkilerini kısmen kısıtlamaktadır.

1961 Anayasası ile birlikte ülkemizde insan haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

Sosyal güvenlik hakkı ikinci kuşak haklar arasında yer almaktadır.

Standenstaat: Held tarafından devletin oluşum süreçleri içinde vurgulanan bu Almanca kavram Türkçe’ye “Zümreler Düzeni” olarak çevrilebilir. Eski Avrupa sisteminde, imparator’un gücüne özerk anlamda ortaklık sağlayan, işbirliği sunan kurumsal bir yapıyı simgelemektedir.

Türk Dil Kurumu’nun tanımladığı biçimiyle özgürlük, “herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme veya davranma, herhangi bir şarta bağlı olmama durumu, serbestî” ve “her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi iradesine, kendi düşüncesine dayanarak karar vermesi durumu” dur. Yani, insan hiçbir baskı ve zorlamaya maruz kalmadan düşünüp ve bu bağlamda kendi iradesiyle hareket ediyorsa özgürdür diyebiliriz.

Özgürlük kavramıyla kıyaslandığında daha somut bir görünüme sahip olan ve çağdan çağa, yönetimden yönetime, toplumdan topluma değişebilen hak kavramı ise; kişinin kullanabileceği yetkileridir.

Eşitlik kavramı halk kitlelerince özgürlüğe nazaran daha somut, sürükleyici ve kavranması kolay bir kavram olarak görülmektedir.

Kısaca insan hakları, bütün insanların sahip olduğu, temel hak ve özgürlükler olarak adlandırılmıştır. Irk, dil, din, etnik köken, cinsiyet, milliyet gözetmeksizin bütün insanların eşit olarak yararlanabileceği hak ve hukuksal yetkidir.

Yakın Çağ ile başlayan insan hakları kavramının gerçek anlamına kavuşması demokrasinin gelişmesiyle mümkün olmuştur.

İnsan haklarının bugünkü görünümü kavuşması tarihin akışı içinde monarşi yönetimlere karşı verilen mücadelelerle şekillenmiştir.

Kralın yetkilerinin daraltılması gerektiği düşüncesi üzerine 1215 yılında taraflar arasında (Büyük Hürriyet Fermanı) Magna Carta Libertatum Ferman’ı imzalanmıştı.

İnsan merkezli bir evren ve toplum düşüncesini öngören hümanizm fikrinde temel olan insanın ne kadar değerli olduğudur.

Aydınlanma Döneminin en önemli insan hakları temsilcisi Fransız düşünür Jean-Jacques Rousseau’ya göre, insanın özgürlüğü ve eşitliği doğal durumunda mümkündür.