YURTTAŞLIK VE ÇEVRE BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 19

Laiklik bir devletin işleyişini neyin belirlememesi gerektiğinin altını çizerken; sekülerizm, toplumsal açıdan belirlemesi gerektiğini belirtmektedir. Laiklik, din ile devlet arasında yönetim ve yürütme açısından bir mesafe belirlerken; sekülerizm, dünyevi olanı, dünyevi işleri önemsemekle ilgili bir öğretidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

On dokuzuncu yüzyıl seküler düşünürlerinden Friedrich Nietzsche (1844-1900), Hristiyanlığı da, öteki dinleri de kabul etmemiştir. Nietzsche’e göre, hiçbir din gerçekten doğru değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

14. yüzyılda ünlü bir Müslüman bilim adamı olan İbn-i Haldun, laik düşüncenin gerçek bir öncüsü olarak ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kökeni itibariyle, Avrupa’daki Kilise otoritesine bağlı olmayan organları ifade etmek için kullanıldığı düşünülen bu tabir, laisizm, yani anlayışın bir mekanizmaya dönüşmesi ile birlikte, dilimize laik ve laisizm olarak aktarılmıştır.

Ziya Gökalp terimi “muasırlaşmak” biçiminde kullanmıştır.

Sigmund Freud’a göre; din bütün ifadelerini bilim ve deneyle ispatlamak zorunda kalmıştır ve dini fikirler, sadece psikolojik bir sürecin sonucudur.

Dini iddialar deney ve gözlemden uzak, denenebilirlikten çok ayrı bir yerdedir. Yanlışlanmak ve test edilmekten uzaktır ve sadece kişinin kanılarına bağımlıdır. Dini olgular gözle görülemez ve test edilemezdir, ispatı yoktur. Bundan dolayı da kimse bu olguya inanmaya zorlanamaz.

Sekülerizm, dünyevi olanı, dünyevi işleri önemsemekle ilgili bir öğretidir.

Laiklik bir devletin işleyişini neyin belirlememesi gerektiğinin altını çizerken; sekülerizm, toplumsal açıdan belirlemesi gerektiğini belirtmektedir.

On dokuzuncu yüzyıl seküler düşünürlerinden Friedrich Nietzsche (1844-1900), Hristiyanlığı da, öteki dinleri de kabul etmemiştir. Nietzsche’e göre, hiç bir din gerçekten doğru değildir.

İlk topluluk olan aile, Yontma Taş Devri’nde görülmüştür.

Dünya tarihin ilk sosyal toplumu, ilk devleti ve ilk medeniyeti olan Sümerler’in dini, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal yapılanması bakımından diğer  toplumlara öncülük etmiştir.

Tarih sonrası çağların ortaya çıkmasının temelinde fetihler, ihtilaller ve keşifler gibi insanlığı etkileyen ve yeni bir dönemin açılmasına sebep olan siyasi olaylar yer almıştır.

“Uygarlık; bir halkı başka halklardan ayıran onun özgün yanını ortaya koyan, yaşayış biçimlerinin, kullanılan aletlerin, çalışma biçim ve yöntemlerinin, inançların, düşünsel ve sanatsal faaliyetlerin, siyasal ve sosyal örgütlenme biçimlerinin bütünü olarak tanımlanmıştır.

Toplumun özellikleri şu şekilde sıralanabilmektedir:
• Ortak bir coğrafya
• Belirli nüfus yapılanması
• Üretim biçimleri ve üretimin devamlılığı
• Uzun süreli ilişki
• Ortak değer, inanç, gelenek ve amaçlar
• Ortak dil
• Benzer veya aynı kültürel değerler
• Aile, ekonomi, din, siyaset, eğitim alanında işlevsel gruplar
• Gruplar arası düzenli ilişkiler

Toplum ve topluluk arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilmektedir:
• “Toplumda ben, toplulukta biz duygusu egemendir.
• Toplumda ikincil ilişkiler, toplulukta birincil ilişkiler vardır.
• Toplumda dayanışma bireysel isteme bağlı, toplulukta ise ortak isteme bağlıdır.
• Toplumda bireysel mülkiyet, toplulukta ortak mülkiyet egemendir.
• Toplumda işbölümü heterojen nitelikli, toplulukta ise basit niteliklidir.
• Toplumda kamuoyu öğretileri, kamu kuralları, moda, geçici zevkler ön plandadır.
• Toplulukta gelenekler, örf ve adetler, inançlar önemlidir.
• Toplum geniş boyutlu, topluluk ise dar boyutludur.”

Metafizik düşünce yapısına bağlı toplumlarda doğaüstü güçlere olan inancın yerini soyut güçlere ve inançlara bırakmıştır. 1300-1800 yılları arasını kapsayan bu dönemde hukukçular ve kilise güç kazanmıştır.

K. Marx ekonomik sisteme dayalı olarak toplumları; ilkel, köleci, feodal, kapitalist ve sosyalist olarak ayırmaktadır.

Marksist paradigmanın karşıtı olan çoğulcuişlevselci yaklaşım ise Max Weber’e dayandırılabilmektedir.

Oligarşi: Egemenliğin bir grup ya da zümre tarafından kullanıldığı yönetim şeklidir.