YÖRESEL MUTFAKLAR

Konya Mevleviliğin merkezi durumundadır. Bu nedenle bölgede pişen yemeklerde, özellikle pilavlarda Mevlevi dergâh mutfağının etkileri görülmektedir.

Anadolu Bölgesi’nde Aksaray, Ankara, Çankırı, Eskişehir, Karaman, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat olmak üzere 13 il bulunmaktadır.

Türkiye’de görülen iklim kuşakları içerisinde yer alan karasal iklimin en yoğun yaşandığı bölge İç Anadolu Bölgesi’dir.  Karasal iklim özelliklerinin yaşandığı İç Anadolu Bölgesi’nde yazları sıcak, kışları soğuktur ve soğuğun şiddeti İç Anadolu’nun doğu kısmına doğru artmaktadır. Doğal bitki örtüsü, yaz kuraklığından dolayı alçak kısımlarda bozkırlardan, yüksek kesimlerde ise kuru ormanlardan oluşmaktadır.

Nohut: İlk yetişme döneminde yağış, hasat döneminde ise kuraklık gerekmektedir. Türkiye iklim şartları genelde nohut tarımına elverişlidir. Nohuttun en fazla tarımı İç Anadolu Bölgesi’nde yapılmaktadır. Çavdar: Serin yayla iklimi ister. En çok yem sanayisinde kullanılır. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesi’nde gelişmiştir. Yeşil mercimek: Üretimi daha çok İç Anadolu Bölgesi’nde yapılmakta olup üretimin %51’i sırasıyla Yozgat, Çorum ve Ankara’da yapılmaktadır. Arpa: Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır. Bundan dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde yetişir. Ayrıca düşük sıcaklıktan dolayı buğdayın yetişemediği Doğu Anadolu’nun yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir. Üretim en fazla İç Anadolu Bölgesi’nde gerçekleşir. Seker pancarı: Belirli iklim ve toprak isteği yoktur. Sulama imkânı olan her yerde tarımı yapılabilir. Üretimde birinci İç Anadolu Bölgesi’dir.

Atların eyerinde torba içinde saklanan etin, yol boyunca eğer ve diğer düzenekler tarafından sıkışıp ezilerek pastırma hâline geldiği ifade edilen ve bu nedenle ilk söyleyiş sekli “bastırma” olan pastırma Selçuklular zamanında Anadolu’ya gelmiş ve yapımı genellikle Kayseri yöresinde bir zanaat hâlini almıştır.

Özel günlerde kuzu tandır, bulgur pilavı, nohutlu yahni, su böreği, mantı, un helvası, sütlaç yapılırken gözleme ve mantı en çok tercih edilen hamur işi yiyecekler arasında yer almaktadır.

Gelin görme geleneği Ankara’nın Çamlıdere ilçesinin Çukurören Köyü’nde sadece bayram günlerinde gerçekleştirilir. Damat adayı bayram namazından çıkar çıkmaz aldığı hediyelerle birlikte nişanlısının evine gider. Öğle vakitlerine doğru gelin mutlaka un helvası yapar.

Çibörek Eskişehir iline aittir. Bıldırcın dolması ve batırık Karaman’a; Pastırma ve Tandır böreği Kayseri’ye aittir.

Düğün çorbası, katma aşı, yoğurt çorbası, borani, keşgah, baltacı, çullama, kuzu yemeği, sündürme, soğanlama, lepe, toparlak, haşirde, koşmerin, aside, sütlü kabak, pelte, çir yağlaması, kedi batmaz, köftür Kırşehir mutfağına aittir.

Verilen tarif Niğde Tavası’na aittir.

Anadolu’da ilk yerleşim Paleolitik Döneme kadar uzanmaktadır. MÖ 5500 yıllarından itibaren özellikle Konya’nın güneyindeki Çatalhöyük’ten elde edilen buluntular yoluyla tanınan bir Neolitik, daha sonra Kalkolitik kültür gelişmiştir.

Tarımsal üretimde tahıllar, özellikle de buğday başta gelmiştir. Bilindiği üzere bugün de İç Anadolu Bölgesi ülkemizin buğday ambarı olarak isimlendirilmektedir. İlkbahar yağışlarının görülmesi ve yaz kuraklığı bu sahada tahıl tarımını desteklemektedir. Ova ve plato yüzeylerinin geniş yer tutması, makineli tarımı da kolaylaştırmaktadır.

İç Anadolu Bölgesi, doğudan batıya uzanan Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları arasında kalmış batıdan doğuya doğru yükselen büyük bir çukur alan şeklindedir. Kızılırmak Sakarya, Seyhan gibi ancak birkaç güçlü ırmağın sularını denize boşaltabildiği, çoğunlukla 3. zaman tortulları ve volkanik örtülerle kaplı olan bu bölge tamamen düz değildir. Aksine akarsuların 100-200 m derine gömüldükleri bir plato durumundadır. Hafif dalgalı aşınım yüzeyleri halindeki bu platolar: Haymana, Cihanbeyli, Obruk, Uzunyayla ve Bozok Platolarıdır.

Halofit bitkilerin ortak özellikleri Tuz gölü çevresinde tuz oranının oldukça fazla olduğu topraklarda ise halofit bitkiler yaygındır. Tuz gölü çevresinde tuz oranının oldukça fazla olduğu topraklarda ise halofit bitkiler yaygındır.

İç Anadolu bölgesine ait endemik tür bitkilerinden biri olan kuşkonmaz Konya bölgesinde görülmektedir.

Tandır, keçi kılı katılarak hazırlanan çamurdan yapılan yukarısı kesik koni şeklindeki silindir küpün yere çukur kazılarak gömülen bir tür fırın şeklinde tanımlanabilir. Orta Asya, Anadolu, Pakistan, Hindistan, İran ve Arap ülkelerinde kullanılır.

Bazlama Anadolu’da yaygın olarak yapılan sacda pişirilen ekmek çeşitlerinden biridir. İç Anadolu’da, mayalanmış hamurdan daire şeklinde 20-25 cm kadar çaplı, 1 cm kadar kalınlıkta açılıp sac veya tandırda pişirilerek yapılırken bazı yörelerde de yufkadan biraz daha kalın ve küçük mayasız hamurdan hazırlanmakta ve sacda pişirilmektedir. Yufka şeklinde ancak yufkadan kalın olarak hazırlanan bazlamalar genellikle pişirilme anını takip eden kısa süre içerisinde tüketilmektedir.

Çörek üleşme (Kırıkkale/ Keskin/ Dağsolaklısı Köyü); Ramazan ve Kurban Bayramlarının bir gün öncesinde, arife günü, Kırıkkale köylerinde, kuşluk vakti bütün çocuklar genişçe bir alanda toplanır. Çocuklar önlerine tabaklarını sıralarlar. Köydeki kadınlar “çörek üleşme” diye tabir ettikleri hediyeleri hazırlarlar. Genelde bu hediyeler çörek olur.

Kayseri: İç Anadolu Bölgesi’nin doğusunda yer alan Kayseri ili, yemek kültüründe Orta Asya’dan gelen göçler ve eski medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Kayseri iline ait başlıca yemek çeşitleri şunlardır; pastırma, sucuk, etli mantı, yağ mantısı, tepsi mantısı, peynirli mantı, börek aşı, tandır böreği, açma börek, kıvrım börek, şebit yağlaması, kıymalı yağlama, kurşun aşı, arap aşı, oklava baklavası, açma baklava, kamis baklava, güllü baklava, fincan ağzı, nevzine, aside.

Yozgat: Yemekleri temelinde hamur işleri ve tahıl ürünleri bulunmaktadır. Yozgat iline ait yemekler şunlardır: arabaşı çorbası, tandır kebabı, madımak, testi kebabı, bezdirme, Yozgat böreği, harise, madımak, gebol, incir uyutması, içli bulgur pilavı, mayalı bazlama.