YÖRESEL MUTFAKLAR - Deneme Sınavı - 8

Fellah Köfte yapımında köftelik bulgur kullanılırken diğer malzemeler içine katılmaz.

Dul avrat, mahluta, mercimek, davşik, bulgur (lepe), yüksük, börek,
tatar, nebelyalı köfte, analı-kızlı çorbası Adana ilimize ait çorbalardır. Doğru seçenek D' dir.

Yoğurt aşı, yoğurtlu çorba, ekşi aşı, aya köfteli çorba, malhıta çorbası, kelle gibi çorbalar Antakya' ya aittir. Doğru seçene B' dir.

Isparta’da ise gelin hamamından sonra kız evi helva kabune veya kavurma yemeği yapmaktadır. Aşur-aşır yemeği ise Antakya ilimize aittir. Doğru seçenek D' dir.

Zahter, mor ya da pembe renkli, keskin kokulu bir dağ kekiğidir. Aynı zamanda kahvaltılık bir yiyecektir. Doğru seçenek A' dır.

Künefe, ekmek kadayıfı, taş kadayıf, züngül, şam tatlısı, un, irmik ve peynirli irmik helvası, kömbe, mamul (kerebiç) Antakya' ya aittir. Doğru seçenek E' dir.

Kaytaz böreği, ıspanaklı börek, kete, sembusek, kerebiç, külçe gibi hamur işleri Antakya' ya aittir. Doğru cevap C' dir.

Azık, buğday, ıslak çuvallara konur, üç gün boyunca her gün kaynar su dökülerek çimlendirilir. Güneşte kurutulup öğütülerek elde edilen kışlık bir üründür. Doğru seçenek E' dir.

Konya ilimizin büyük bir bölümü İç Anadolu Bölgesi’ndedir. Verilen diğer iller Akdeniz Bölgesi’ndedir.

Antalya yöresinde ilk yerleşim yerleri MÖ 5500’lerde kurulmaya başlamış ve zamanla çoğalmıştır. Ticari ilişkiler Mezopotamya, Girit, Yunan, İran, Mısır ve Fenike medeniyetleriyle tanışmaya vesile olmuştur. Akdeniz çevresinde kurdukları kolonilerle devletlerarası ticarette etkin bir rol oynayan Fenikeliler bu uygarlıkların tanıtımına, taşınmasına, birbirleriyle kaynaşımına aracı olmuştur.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Akdeniz Bölgesi’nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz. Batıda Köyceğiz dolaylarından başlayarak, doğuda Hatay ilinin bitim noktası olan Basit Burnu yakınına kadar sokulur. Yaklaşık 120.000 km2’lik yüz ölçümüyle Türkiye’nin toplam yüz ölçümünün yaklaşık %15’ini oluşturur ve alan bakımından beşinci sırada yer almaktadır. Hatay, Adana, Osmaniye, İçel, Antalya, Isparta, Burdur ve Kahramanmaraş ilinin büyük bir bölümü Akdeniz Bölgesi’ndedir. Akdeniz Bölgesi’nde toprağı olan diğer iller şunlardır; Konya, Karaman, Denizli, Muğla, Afyonkarahisar, Gaziantep ve Kilis. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Akdeniz Bölgesi’nde sadece Isparta ve Burdur çevresinde haşhaş üretilmektedir. Isparta’da en çok buğday, arpa, çavdar, nohut ve fasulye tarımı yapılmaktadır. Bağcılık ve elmacılık oldukça gelişmiştir. Ayrıca ceviz, kızılcık, muşmula, vişne ve iğde yetiştirilmektedir. Burdur’un ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Sebze ve meyve üretimi oldukça iyi durumdadır. Buğday, arpa, çavdar, nohut, haşhaş, anason, soğan, patates ve şeker pancarı en çok üretilen gıda maddeleridir. 

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Bölgede yetiştirilen kuru baklagillerle genellikle çorba, pilav, sulu yemekler ve salata yapılmaktadır. Bunlardan bazıları fasulye ile piyaz (Antalya), Bölgede yetiştirilen kuru baklagillerle genellikle çorba, pilav, sulu yemekler ve salata yapılmaktadır. Bunlardan bazıları fasulye ile piyaz (Antalya), vartavit, bartavit ve barbunyalı içli köfte (Adana), mercimek ile çorba, pilav, köfte gibi yemeklerdir. Fasulye ve nohut yemekleri (Osmaniye); Antakya’da bakla ezmesi, nohutla (şıhıl mahşi) dolma ve humus, mercimekle şeh mualla yapılmaktadır. Nohut, tüm bölgede çorbalarda, etli etsiz yemeklerde, pilavlarda yardımcı malzeme olarak kullanılmaktadır.

Antakya’da süt ürünlerinden; keçi sütünden tuzlu yoğurt, keçi peyniri, testi peyniri ve çökeleği, ezme ve burma peynir, sürk (çökelek)- küflü sürk; yaprak ve kırma yeşil zeytin salamurası, çeşitli turşular; nar, sumak ve koruk ekşileri yapılmaktadır. Samandağı biberi taze tüketildiği gibi özellikle baş biber denilen acı kırmızıbiber dizilerek, bakla ezmesi için bakla içi ve zahter kurutulmakta; ceviz, patlıcan, turunç vb. reçeller yapılmaktadır.

Kahramanmaraş’da yarma ile yapılan ünlü cips tarhanası ve un tarhanası, buğday nişastası, kırmızı pul biber, domates ve biber salçaları yapılmaktadır. Maraş’ın parmak peyniri, deriye çökelek basılması, kaymak; dut ve üzüm pekmezi; ahıt/akıt, nar, koruk, erik, vişne ekşileri hazırlanır. Sucuk, bastık, bestil, samsa, salamura zeytin, turşu, çeşitli reçeller, et ürünü olarak et kurutma, kavurma, et sucuğu ve çemen kış için yapılan ürünlerdir. Maraş’da ünü ulusal düzeye ulaşan dondurmadan yeşil fıstık ezmesine pek çok özel ve kışlık ürün bulunmaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Bastık: Üzüm şırasının nişastayla pişirildikten sonra bez üzerine ince bir şekilde serilerek kurutulan Kahramanmaraş’a özgü bir şıra ürünüdür. Kışın çerez olarak tüketildiği gibi samsa yapımında da kullanılır.

Bölgede bilinen yöntemlerin dışında bazı özel pişirme yöntemleri de kullanılmaktadır. Bunlar Antakya’da “tuzda tavuk”, Isparta’da “tuzda balık” ve külde pişirilen “külür”, Kahramanmaraş’ta ise “dağ kebabı”dır. Aslında hazırlama şekilleri farklı, yöntem aynıdır, yani kuru ısıda pişirme yöntemi kullanıldığı söylenebilir. 

Tuzda Tavuk: Tavuk temizlendikten sonra üzeri zeytinyağıyla yağlanır. Geniş bir tepsi içine kalın tuz iki parmak kalınlığında yayılır, üzerine tavuk konur. Tavuğun üzeri hiç açık kalmayacak şekilde tuzla kaplanır. Ekmek fırınında 1-1,5 saat pişirilir. Fırından çıkınca tuz kırılarak tavuk çıkartılır. Genellikle firik aşı (pilavı) ile birlikte yenir.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Burdur’da da bebeğin göbeği düşünce akabinde kırklamadan sonra etli bulgur pilavı pişirilir ki buna “duz (tuz) aşı” denilmektedir. Ayrıca Burdur’da ailenin soyunu devam ettirecek ilk erkek çocuk için “kütük atma” adı verilen eğlence yapılır. Kütük atma töreninden sonra gelenlere “dölet” denilen sofra hazırlanır. Bu sofrada ailenin ekonomik durumuna göre yemek ya da çerez ikram edilir. 

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Diğer bir içecek Isparta ve Burdur/ Ağlasun’da yemeklerin yanında içilen koruk suyudur. Koruk (goruk) suyu, Isparta’da “hardaliye” olarak da bilinir. Koruk taneleri ezilerek suyu çıkarılır, içine biraz su, ince doğranmış soğan ve tuz ilave edilerek pilav, makarna vb. yemeklerin yanında tüketilir (Isparta Valiliği, 2014). Ağlasun’da ise “koruk” denilmekte, koruk suyuna çok az su, ezilmiş sarımsak, ince doğranmış salatalık ve tuz eklenerek özellikle pilavın yanında içilmektedir. 

 Bu nedenle doğru yanıt C'dir.