YÖRESEL MUTFAKLAR - Deneme Sınavı - 39

İç Anadolu’da yer şekilleri ve iklim koşulları bölgede tahıl tarımını öne çıkartmıştır. Ülke genelinde tahıla ayrılan toprakların yarıya yakını bu bölgede olduğundan bölge “tahıl ambarı” olarak bilinmektedir.

Doğu Anadolu Bölgesi’nde, yer şekilleri ve iklim özellikleri, tarımsal faaliyetleri olumsuz etkilemiştir. Bölge yüzölçümünün %10’unda ancak tarım yapılabilmektedir. Bundan dolayı Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki hayvancılık faaliyetleri yöresel mutfaklarında da etkisini göstermektedir. Bölgede çoğunlukla et ve süt ürünlerine dayalı bir mutfak kültürü gelişmiştir.

Karadeniz Bölgesi’nde; başta balık olmak üzere mısır ve mısır unundan yapılan yiyecekler, karalahana, taze ve kuru fasulye, patates ve pirinç, soğanla kavrulup ana yemek olarak sunulan turşular en çok tüketilen yiyeceklerdir.

Kendine has birçok özelliği ile hiçbir mutfakta bulunmayan birçok lezzeti üretmiş olan Hatay mutfağında yaklaşık 600 çeşit yemek bulunmaktadır. UNESCO’nun yaratıcı şehirler ağı kapsamında “Gastronomi Şehri” unvanını alacak olan Hatay her geçen gün turizm açısından bir cazibe merkezi haline gelmekte ve turizm organizatörlerinin dikkatini çekmektedir.

Tekirdağ mutfağına ait bazı yöresel yemekler; Tekirdağ köftesi, elbasan tava, papaz mancası, etli kundu, ciğer sarma ve bulamadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Malatya yöresel mutfağında, kayısıyı tatlılardan kebap yapımına kadar çeşitli alanlarda görmek mümkündür. Doğru cevap D şıkkıdır.

Bir toplumun beslenme kültürü, yaşam şekli ile yakından ilgilidir ve toplumdan topluma, yöreden yöreye farklılık göstermektedir. Toplumların yöresel mutfakları ve beslenme biçimlerini; tarihsel süreç içinde etkili olan coğrafi, ekolojik, kültürel ve ekonomik özellikler şekillendirmektedir. Din ve inanışlar, bölgeye has hayvan ve bitki çeşitliliği, toplumların ekonomik yapıları ve bu yapıların şekillendirdiği gündelik yaşam tarzları, mutfağın temel belirleyicisi konumunda olabilmektedir. Yaşadığı coğrafyanın fiziksel özellikleri; beslenme kültürünü, yiyeceklerin çiğ veya pişmiş hâlde tüketilme şekillerini belirleyebilmektedir.

Ege Bölgesi’nde yer alan iller; Asıl Ege’de; İzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Muğla ve İçbatı Anadolu’da; Uşak, Kütahya, Afyonkarahisar’dır. Burdur Akdeniz bölgesindedir.

Destinasyon: Varılacak olan yer (Türk Dil Kurumu). Turistik kaynakların kümelendiği bir coğrafi alan (destinationerciyes. com). Turizmin temel ekonomik faaliyetler arasında yer aldığı ülkeler, bölgeler veya şehirler (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı). Turistler için cazip kabul edilecek farklı doğal çekicilikleri ve özellikleri barındıran yerler (Duman ve Öztürk, 2005: 10).

Hamur işleri açısından zengin bir yemek kültürüne sahip Eskişehir, çibörek, gözleme ve bükmesi ile ünlüdür.

Bölgede yetişen başlıca tarım ürünlerini; fındık, çay, tütün, mısır ve elma oluşturmaktadır. Giresun’dan Gürcistan’a kadar olan kıyı şeridinde çay yetiştirilmektedir. Türkiye’de 500 civarında olan elma çeşidinin büyük bir bölümü bu sahada yetişmekte olup Amasya elması coğrafi işareti olan ürünlerdendir. Trabzon, Giresun ve Ordu başlıca fındık üretim alanlarıdır.

Cantık, Eskişehir yöresine özgü bir yemektir. Doğru yanıt E'dir.

Doğu Anadolu Bölgesinde en önemli ekonomik faaliyet hayvancılıktır. Erzurum-Kars Bölümünde yaz yağışları ile oluşan çayırların geniş alan kaplaması, büyükbaş hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır. Bölgenin güneyindeki ovalık alanlarda ise küçükbaş hayvanlardan koyun yetiştiriciliği önem kazanmıştır. Dağlık yörelerde kıl keçisi yetiştirilmektedir. Canlı hayvan, yapağı, tereyağı ve peynir halkın önemli geçim kaynaklarıdır. Hakkari, Kars ve Bitlis'te arıcılık da gelişmiştir. Türkiye bal üretiminin %20’si Doğu Anadolu Bölgesi’nde yapılmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesindeki hayvancılık faaliyetleri yöresel mutfaklarında da etkisini göstermektedir. Bölgede çoğunlukla et ve süt ürünlerine dayalı bir mutfak kültürü gelişmiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Karadeniz Bölgesinde her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk gibi ürünlerin yetiştirilmesini engellemiştir. Bu nedenle özellikle kıyı kesimde tahılın yerini mısır almıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Türk mutfağına balık, zeytin, zeytinyağlı yemeklerin pek çoğu Bizanslılardan geçmiştir. Et ve mayalanmış süt ürünleri ile biçimlenen beslenme sistemi ise Orta Asya’dan göçle gelen Türklerle birlikte Anadolu’ya taşınmıştır (Ciğerim, 1999; Güler, 2010). Doğru cevap B'dir.

Litre başına 450 kalori ile oldukça yüksek bir kalori sağlayan kımız, %2-6 oranında alkolü ile fazla besleyici olmamakla birlikte ferahlatıcı ve açlığı giderici özelliği ile tercih edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu (Devlet Planlama Teşkilatı, 2003) tarafından oluşturulan rapora göre Türkiye’de bölgelere göre besin tüketim durumunda farklılıklar görülmektedir. Buna göre; en yüksek meyve tüketimi Ege Bölgesi’ndedir. Doğru cevap D'dir.