YÖRESEL MUTFAKLAR - Deneme Sınavı - 6

Erzurum’a özgü civil peyniri ve lor peyniri ülke çapında ün kazanmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Erzincan’da yemek kültürü zenginliğinin yanında geçmişten günümüze kullanılan araç gereçleri ile de ünlüdür. Üsküre (çorba tası), teşt (leğen), debbe (kulplu armudi şeklinde, apakları bakır kap), tandır (ekmek yapmak için toprağa gömülü, altı sahip demir çubuk), iliştir (süzgeç), egiş (ekmeği tandırdan ayırmaya yarayan, bir ucu yassı diğer ucu tandır ateşini karıştırmaya ve ekmeği delip almaya yarayan ince kıvrımlı 1m uzunluğunda demir yuvarlak yastık), helki (kova), el işi (20-30 cm boyunda, eğişin fonksiyonuna sahip demir çubuk), taş soku (taştan yapılmış dibek), zavrak (ağzı kapalı, büyük bakır kazan), rapata (tandır ekmeği pişirmede kullanılan uzun ve oval yastık), dastar (üzerinde tandır ekmeği hamurunun konduğu büyük ebatlarda kalın bez parçası) gibi araç gereçleri günümüzde hâlâ kullanılmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Malatya geleneksel evlerinde mutfakta “kaplık” ya da “terek” denilen raflar içerisine kaplar yerleştirilir.  Doğru yanıt B'dir.

Malatya’da düğünlerde yemek türleri üç ana çeşit üzerinde yoğunlaşmıştır. Bunlar; etli bulgur pilavı, tiritli yemek ve mevsimine göre meyve, cacık ve salatadan oluşur.

Kellodos; Kavurma bol soğanla kavrulur ve su eklendikten sonra parçalanmış lavaş ekmekleri ve ceviz üzerine dökülür. Doğru yanıt A'dır.

Bingöl mutfak kültüründe de ekmeklerin önemli yeri vardır. Bingöl ve köylerinde ekmek ağırlıklı olarak buğday unundan yapıldığı gibi mısır ve darı unundan da yapılmaktadır. Köylerde halkın “nun kuryek” tabir ettiği ekmek ayrı bir tada sahip olup çevrede çok
sevilen bir ekmek çeşididir. Doğru yanıt E'dir.

Doğu Anadolu Bölgesi'nin başlıca geçim kaynakları hayvancılık ve tarımdır. Doğru cevap D'dir.

Doğu Anadolu Bölgesi kendi içinde dört bölüme ayrılmıştır.

• Erzurum-Kars Bölümü

• Yukarı Fırat Bölümü

• Yukarı Murat-Van Bölümü

• Hakkâri Bölümü 

Doğru cevap C'dir.

Doğu Anadolu Bölgesi; Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van illerinden oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük kenti olan Erzurum oldukça eski bir yerleşim birimidir. Hayvancılığın da çok önemli olduğu Erzurum, başta et ve süt ürünleri olmak üzere, hayvansal ürünler konusunda Türkiye’nin en iddialı yörelerinden biridir. Doğru cevap B'dir.

Kars: Yöre mutfağını; un, baklagiller ve hayvansal ürünlere dayalı yiyecek ve yemekler oluşturmaktadır. Hayvancılığa dayalı süt ürünlerinden peynir yapımı yöre halkının önemli geçim kaynağıdır, arıcılık da halk ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. Kaşarı ve balıyla birlikte Kars zengin ve renkli bir mutfağa sahiptir. Sebze, et, tahıl, süt ve süt ürünlerine dayalı beslenme şeklinin yanı sıra ekmek çeşitleri, börek ve tatlı çeşitleri de yöreye has bir özellik taşır. Doğru cevap E'dir.

Bitlis’in Büryan kebabı yörenin ünlü yemeğidir. Oğlak etinden yapılan bu yemek ancak yaz aylarında yenilmektedir. Ayrıca Hizan fındığı, Adilcevaz cevizi, Mutki kara kovan balı ve küp peyniri tadılması gereken yöresel lezzetlerdendir. Doğru cevap B'dir.

Erzurum’da lor dolması, kadayıf dolması, özel yapılmış su böreği, ayran aşı ve cağ kebabı mutfağın baş yemekleridir. Doğru cevap C'dir.

Kavut; taze kavrulmuş buğdayın çekilip öğütülerek tereyağında kavrulup bulamaç haline getirilmesiyle hazırlanır. Doğru cevap B'dir.

Bingöl mutfak kültüründe de ekmeklerin önemli yeri vardır. Bingöl ve köylerinde ekmek ağırlıklı olarak buğday unundan yapıldığı gibi mısır ve darı unundan da yapılmaktadır. Köylerde halkın “nun kuryek” tabir ettiği ekmek ayrı bir tada sahip olup çevrede çok sevilen bir ekmek çeşididir. Bingöl yemekleri çorbalar, pilavlar, sebzeli ve yenilebilir bitkilerden yapılan yemekler ve hamura dayalı yemeklerdir. Bunların yanında Bingöl’e mahsus olan mahalli yemekler şunlardır: löl (gömme), mastuva, ayran çorbası (germe dui), turakin (patıfe), tutmaç çorbası, kılç, lopık, maliyez, parmar (semiz otu), pılık. Doğru cevap A'dır.

Nüfus yoğunluğu en az olan bölgedir. 2012 yılında yapılan nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 5.906.680 kişidir. Nüfus bakımından en büyük ili Van, yüz ölçümü bakımından en büyük ili ise Erzurum’dur.

Tarih öncesi çağlara kadar inen Doğu Anadolu Bölgesi’nde çeşitli dönemlere ait birçok tarihsel eser ve turistik yöre vardır. Bunların başında yer alan Van ili ve gölünün çevresi, gerek tarihi eser gerekse turizm açısından zengindir. Urartulara başkentlik yapan eski Van Kalesi, Selçuklu döneminden kalma kümbet ve mezar taşlarıyla ünlü Bitlis’in Ahlat İlçesi, görkemiyle dağ sporunu sevenleri çeken Ağrı Dağı, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait yüzlerce eseri barındıran Erzurum, Kars, Malatya ile Elazığ bölgenin tarih ve turizm yönünden önemli kentleridir (http://www.nkfu.com). Doğru cevap B'dir.

Kış mevsimi uzun ve soğuktur. Sıcaklık kış aylarında -40°C’ye kadar düşer. Yaz mevsimi ise sıcak ve kısadır. Sıcaklık 20°C’nin üzerine çıkar. Kış mevsiminde yağışlar genelde kar şeklindedir ve hiç erimeden uzun süre yerde kalır. Yıllık sıcaklık farkı 30°C’den fazladır. Doğru cevap D'dir.

Bölgenin güneyine ve batısına doğru gidildikçe sıcaklık ortalamaları artar. Karasal iklimin etkisiyle Erzurum-Kars bölümünde en fazla yağış yazın, en az yağış kışın düşer. Bölgede yüz ölçümünün ancak %10’unda tarım yapılabilir. Doğru cevap B'dir.

Erzurum, yemek kültürünün çok zengin olduğu bir ilimizdir. Erzurum mutfağını farklı kılan özelliklerin başında coğrafi yönden İpek yolu üzerinde bir kavşak oluşunun ve başta Osmanlı Devleti olmak üzere pek çok medeniyete ev sahipliği yapmasının çok büyük bir önemi bulunmaktadır. Erzurum Avrupa’ya, Karadeniz’e, İran’a, Rusya’ya uzanan yolların kesişme noktasında bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.