YÖRESEL MUTFAKLAR - Deneme Sınavı - 20

Gastronomi uzmanlarına göre dünyanın en zengin mutfakları Türk, Fransız ve Çin

mutfaklarıdır.

Türk mutfağının gastronomik kimliğini oluşturan unsurlar din, kültürel birikimler, göçebe kültür, etnik çeşitliliktir.

Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde sebze ve meyve, Doğu Anadolu Bölgesi’nde et ve süt ürünleri,  İç Anadolu Bölgesi’nde özellikle buğday kullanımına dayalı hamur işleri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise kırmızı mercimek.

Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu tarafından oluşturulan rapora göre Türkiye’de en yüksek meyve tüketimi Ege Bölgesi’nde, en yüksek balık tüketimi Karadeniz Bölgesi’nde, en düşük balık tüketimi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yoğurt tüketimi süt tüketiminden daha fazladır. Kümes hayvanı tüketimi sadece Ege Bölgesi’nde koyun ve kuzu eti tüketiminden fazladır. İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde kümes hayvanı tüketimi ve balık tüketimi yüzdeleri eşittir. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde sıcak içecekler kola tüketiminden daha fazladır. Bütün bölgelerde meyve suyu tüketimi sıcak içecek tüketiminin daha altındadır.

Bursa mutfağının örnekleri içinde; İskender kebabı, kestane şekeri, tahinli pide, cantık, cevizli lokum, pideli köfte, Kemalpaşa tatlısı, İnegöl köfte, süt helvası, Mihalıç peyniri önemli bir yere sahiptir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin yöresel yemeklerinde, coğrafya ve tarihin etkilerini, farklı biçimlerde görmek mümkündür.  İslamiyet ile birlikte bölge mutfağında Arap mutfak kültürünün etkilerinin yaşanması yöresel mutfaklara bol baharatlı yiyeceklerin, özellikle de yoğun bir acı biber kullanımının girmesine neden olmuştur.

“Yöresel mutfak” , bulunduğu yörenin özelliklerini yansıtan ve yalnızca yöreye has olan yemekler bütünü olarak tanımlanmaktadır.

Gastronomi uzmanlarına göre dünyanın en zengin mutfakları Türk, Fransız ve Çin mutfaklarıdır.

Türk mutfağının gastronomik kimliğini kazanmasında; tarihsel süreç içinde yaşanan gelişme ve değişmeler, kültürler arası etkileşimler, coğrafi özellikler (iklim koşulları, bitki çeşitliliği vb.), dini özellikler, kültürel birikimler, göçebe kültürün etkileri ve etnik çeşitlilikler etkili olmuştur.

Tekirdağ’da çok eskilere dayanan bir lezzet olan peynir helvasının bir türünü de Balıkesir’de höşmerim adıyla görmek mümkündür. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bursa mutfağında; çorbalar, et ve sebze yemekleri, tatlılar önemli yer tutmaktadır. Bulgur, erişte, tarhana ve kuskus ise etin yanında garnitür olarak kullanılmaktadır. Bursa mutfağının örnekleri içinde; İskender kebabı, kestane şekeri, tahinli pide, cantık, cevizli lokum, pideli köfte, Kemalpaşa tatlısı, İnegöl köfte, süt helvası, Mihalıç peyniri önemli bir yere sahiptir. Ayrıca çardak kebabı, damat paçası, gerdanlı akıtma, çullama, sakızlı kebap, sazan dolması, kul aşı, hamur bamyası, pilimen çorbası, şipsi, çıngıllı mantı, kartalaç, köbete, cimcik hamuru, bezelye kavurması, lalezar, kavata, soğan karıştırması, yumurtalı patlıcan, ayva galyası Bursa mutfağının örneklerini oluşturmaktadır. Cantık Bursa yöresine, askalubrus ve mürdük aşı Balıkesir yöresi, bulama ve papaz mancası ise Tekirdağ yöresi yemeklerindendir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır

Güneydoğu Anadolu Bölgesinin yöresel mutfaklarında görülen yemek çeşitlerine; karakavurma, borani, sarıksak aşı, pişi, börek çorbası ya da diğer adıyla tutmaç, bulgur ve kara etle yapılan yemekler, etli, salçalı, baharatlı sebze yemekleri ve bazı tatlılar örnek olarak verilebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Karadeniz Bölgesinde, yenebilen yabani otlar ve mantar türleri çorbadan böreğe her yerde kullanılmaktadır. Zılbıt kavurması ve sakarca kayganası bu yemeklere örnek olarak verilebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ege Bölgesi’nin yöresel mutfaklarının vazgeçilmez ögesini tarih boyunca zeytinyağı oluşturmuştur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kütahya’da çorbaların özel bir yeri bulunmaktadır. Kızılcık tarhanası, miyane çorbası, oğmaç, teke ve sıkıcık çorbaları ile tutmaç çorbası özellikle kış mevsiminde çok tüketilmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Son yıllarda Türkiye’de de gastronomi turizmi ile ilgili olarak yeni aktiviteler yapılmaya başlanmıştır. Hatay gastronomi turları, Gökçeada eko turları, Gaziantep, Adana ve Mersin gastronomi turları buna örnek olarak verilebilir.

Bir milletin mutfağına ait teknik bilgileri, geçmiş nesillerden kalan yiyecek ve içeceklerin çeşit zenginliği, hazırlanışı, sunumu ve özellikleri de gastronomik miras olarak kabul edilir. UNESCO’nun Fransız mutfağını 2010 yılında “Dünya Kültür Mirası” listesine dâhil etmesiyle ilk kez bir dünya mutfağı, sanat ve kültür kolu olarak korunması gereken eserler listesine girmeyi başarmıştır.

Gastronomi uzmanlarına göre dünyanın en zengin mutfakları Türk, Fransız ve Çin mutfaklarıdır.