YÖNETİM VE ORGANİZASYON

Bir örgüt içerisindeki misyon, vizyon, hedefler ve değerler stratejik planlamanın başlangıç noktasını oluşturur. Vizyon ve misyon planlar hiyerarşisinin tepe noktasında yer alır.

Taktik planlar, bir yıl ve daha kısa planlardan oluşur.
Operasyonel planlar, yöneticiler için günlük veya haftalık planlardır.
Tek kullanımlık planlar, belirlibir amaca ulaşmayı amaçlar.
Sürekli planlar, sık bir şekilde tekrarlanan olaylarla ilgili plandır.

1. Planlama bir örgüte yön ve amaç kazandırır. Planlama, örgütün hedeflerine karar verilen mekanizmadır,
2. Planlama, yönetimin kıt kaynakları farklı faaliyetlere yönlendirdiği bir süreçtir,
3. Planlama işletme bütçelerini yürütür. Stratejik operasyonlar ve birim planları, gelecek yılın bütçesini belirler, Senaryo planlama, ya böyle olursa tipi senaryolara dayanan planların formüle edilmesini ifade eder.
4. Planlama, örgüt içerisindeki kişi ve birimlere sorumluluk atar.
5. Planlama, yöneticilerin örgütü daha iyi kontrol edebilmesine olanak sağlar.

Psikolog Daniel Kahnemen ve Amos Tversky tarafından geliştirilen Beklenti Teorisi, basit buluşsal yöntemlerden kaynaklanan bilişsel ön yargıların yönetimsel karar alma mekanizmasını nasıl etkileyebildiğini örnekleyebilen yaygın bir model olarak kabul edilmiştir.

Sorunun anlaşılması ve tanımlanması: Karar süreci karar vericinin herhangi bir düzey ve kapsamdaki bir sorunu algılaması ile başlar. Bu aşama, sorunun ortadan kaldırılmasını, çözümlenmesini gerekli gördüğü olay ve faaliyetleri ifade eder.
Seçenek geliştirme: Sorunu oluşturan neden ve etkenler saptandıktan sonra, karar
alma sürecinin ikinci safhasında, bunları ortadan kaldıracak önlemler geliştirilir . Bu önlemlerin ya da seçeneklerin, örgütsel amaçlara yönelik,
eldeki kaynaklara uygun ve uygulama koşullarının mevcut olması önemlidir.
Seçenekler arasından tercih yapma: Belirlenen ve ayrıntıları ortaya konulan seçenekler arasından seçim yapmak, önemli bir safhadır. Yapılan tercih kararı temsil eder ve böylece işletmenin kaynaklarının nasıl kullanılacağı, hangi işlerin yapılacağı belirlenmiş olur.
Kararın uygulanması ve sonuçlarının izlenmesi: Karar sürecinin en son safhası, kararın uygulanması ve sonuçlarının izlenmesidir. Bu aşamada, işletmedeki as-üst ilişkileri çok önemlidir.

Rasyonel karar alma modelinin belirli adımları bulunmaktadır (bk. Şekil 4.4). İlk olarak yöneticiler, karar alma yolu ile çözülecek olan sorunu tanımlamalıdırlar. Problemler
genelde istenen durum ile mevcut durum arasında bir farklılık olduğunda kendilerini
gösterirler. Örneğin; bir firmanın, karlılık ve büyüme hedeflerini gerçekleştiremediği bir
durumda aradaki farklılık bir soruna işaret edecektir. İkinci olarak yöneticiler, izlenecek
eylem hakkındaki yargıları yönlendirecek standartlar olan karar alma kriterlerini tanımlamalıdır. Bir yöneticinin, şirketin araç filosuna eklenecek araç modeli için bir karar alması gerektiğini düşünün. Buradaki karar kriterleri fiyatı, yakıt verimliliğini, güvenilirliği,
performansı ve stili içerebilir. Üçüncü olarak yöneticilerin eldeki kriterleri, önemlilik derecelerine göre tartması gerekmektedir. Buradaki ölçüm, örgütün genel hedefleri göz önüne alınarak yapılmalıdır. Dolayısı ile maliyetleri kısma amacında olan bir örgüt açısından
yöneticinin şirket araç filosu için yapacağı tercih, muhtemelen stil ve güçten önce yakıt
tasarrufu odaklı olacaktır. Dördüncü olarak yöneticiler, seçenek yol haritaları oluşturmalıdırlar. Buradaki örnekte bu konu, makul bir küme içerisinde yer alan farklı modellerin
belirtilmesi anlamına gelmektedir. Sonraki adımda, yöneticilerin seçenekleri, ağırlığa sahip kriter ile kıyaslaması ve bir seçeneki seçmesi gerekmektedir. Altıncı olarak yöneticilerin bu seçimlerini uygulamaya koymaları gerekmektedir. (Örneğin araçların alınması için
bir sipariş talimatı geçilmesi gibi) Son olarak makul bir süre için yöneticiler, elde edilen çıktıları değerlendirmeli ve yapılan seçimin yerinde olup olmadığına karar almalıdırlar.
Sonuç beklentileri karşılamıyor ise bu, yeni bir dizi karar alma sürecini tetikleyecek bir
sorun oluşturacaktır.

Kıyas yolu ile akıl yürütme, karmaşık problemleri anlamlı hâle getirebilmek için basit
kıyas yolu ile karar alma eğilimidir

Yönetim bilgi sistemlerinin bir dalı olarak düşünülen karar destek sistemleri, yöneticinin, sonuçlara varmada yardım edecek verileri incelemesi için kullandığı sistemdir. İşletmeler, özellikle yapılandırılmış kararların verilmesinde, birtakım sayısal yöntemlerden yararlanırlar.

Senaryo Planı: Geleceğin kesin verilerle tahmin edilemez oluşu ve bir örgütün geleceği üzerine birden fazla plan yapılması gerektiği gerçeği üzerine kuruludur. Senaryo
planlama, ya böyle olursa tipi senaryolara dayanan planların formüle edilmesini ifade
eder. Tipik bir senaryo planlama çalışmasında bazı senaryolar iyimser iken bazıları da
kötümserdir. Yöneticilerin ekiplerinden; her bir senaryo ile başa çıkabilecek birebir stratejiler geliştirmeleri istenir. Bir gösterge seti, trendleri takip etmek ve herhangi bir senaryonun meydana gelme olasılığını belirlemek amacı ile kılavuz olarak seçilir. Buradaki fikir,
yöneticilerin, içinde bulundukları ortamın karmaşık ve dinamik doğasını anlamalarını
sağlamak, problemleri stratejik bir bakış açısı ile düşünmek ve farklı koşullar altında seçilebilecek bir dizi stratejik seçenek oluşturmaktır.