Çalışma Hayatında İş Sürekliliği Yönetim Sistemi

Türü ve sebebi ne olursa olsun, kuruluşların vermiş oldukları ürün ve hizmetlerde aksamaya sebebiyet verecek herhangi bir olay karşısında; işlerin kesintiye uğramadan asgari ve kabul edilebilir bir seviyede sürdürülebilmesi; kesinti yaşanması durumunda ise en kısa sürede işlerin yürütülebilmesine yönelik hareket tarzını belirleyen, dokümante edilmiş bir yöntem oluşturmak ve bunun sürekliliğini sağlamaktır.

İş Sürekliliği (İS); kurulu bir işin, beklenmeyen bir olay durumunda, daha önce kabul edilmiş en düşük seviyelerde sürekliliğinin sağlanması için organizasyonların elde ettiği stratejik ve taktik kabiliyet; İş operasyonlarının önceden tanımlanmış, kabul edilebilir bir düzeyde devamını sağlamak amacıyla, kurumun, olaylara ve iş kesintilerine karşı planlama ve müdahale etme konusundaki stratejik ve taktik kapasitesi olarak tanımlanır.

İş Sürekliliği Stratejisi: Bir felaket veya başka büyük bir olay veya iş kesintisi durumunda, toparlanmayı ve sürekliliği sağlayacak kurumsal yaklaşımdır.

‘TS EN ISO 22301 Toplumsal güvenlik’; ‘İş sürekliliği yönetim sistemleri’; ‘Şartlar’ (İşletmelerde herhangi bir kesintiye neden olan bir ihlal olayı yaşandığı zaman, bu ihlal olayına karşı korunmak ve bir daha meydana gelme olasılığını düşürmek, ileride bu tür olaylara karşı hazırlıklı olmak ve gerekli kurtarma çalışmalarını yapmak üzere işletmede kurulacak bir sistemi planlamak, kurmak, işletmek, takip etmek, gözden geçirmek, sürdürmek ve sürekli olarak iyileştirmek için belli koşulları açıklamaktadır.).

ISO 22301 Standardı, 2019: 31 Ekim 2019’da ISO 2230:2012 standardının yeni revizyonu olarak yayınlandı.

İş sürekliliği yönetim sistemi, politika, yöntem, talimat, raporlama ve takip yapısını, iç tetkik, yönetim gözden geçirme gibi ana uygulama başlıklarını içerir.

İş Sürekliliği Yönetim Sistemi kurulurken yapılacak en önemli çalışma, risk analiz çalışmaları ve risklerin çalışmalara, faaliyetlere etkilerinin değerlendirilmesidir.

İş Sürekliliği Yönetim Yaklaşımı: Olay Öncesi Hazırlık Aşaması, Olay Müdahale Aşaması ve Olay Sonrası Kurtarma ve Geri Dönüş Aşaması olmak üzere üç aşamadan oluşur.

Kuruluşların faaliyetlerini kesintisiz olarak sürdürmeleridir.

İş Sürekliliği Yönetim Sistemi’nin Risk analiz çalışması ve İş etki analizi olmak üzere iki temel prensibi bulunmaktadır.

İş etki analizinin amacı ürünleri veya hizmetleri destekleyen her faaliyet için; Kesintiden doğacak sonuçların zaman periyodundaki etkisinin dokümante edilmesi Hedeflenen Kurtarma Süresinin (RTO - Recovery Time Objective) ve Maksimum Kabul Edilebilir Kesinti Süresinin (MTPD - Maximum Tolerable Period of Disruption) belirlenmesi; Faaliyetlerin etkin olarak devam ettirilebilmesi için iç ve dış bağımlılıklarının belirlenmesidir.

(a) Anahtar ürün ve hizmetleri destekleyen iş faaliyetlerinin tanımlanması, (b) İş faaliyetleri hakkında bilgi alınabilecek uzmanların belirlenmesi, (c) Kesintinin organizasyonun varlığına, itibarına ya da finansal durumuna nasıl zarar verebileceğinin zamana yayılmış şekilde tanımlanması, (d) Ürün ve hizmetlerin sunulamamasının işletmeye yıkıcı etki oluşturduğu zamanın belirlenmesi, (e) Hedeflenen kurtarma süresi ve maksimum tahammül edilebilir kesinti süresinin belirlenmiş etkilere dayanılarak belirlenmesi, (f) İş faaliyetlerin devam edebilmesi için gerekli iç ve dış kaynak gereksinimlerinin ve bağımlılıklarının belirlenmesidir.

İş Etki Analizinin, İEA, güncelleme işleminde dikkate alınması gereken durumlar; (1) Süreçlerde ve kaynaklarda oluşabilecek önemli değişiklikler, (2) Bilgi teknolojileri sistemlerindeki önemli değişiklikler, (3) Tedarikçi değişimleri, (4) İş sürekliliği tatbikatı sonucunda öğrenilen dersler, (5) İş sürekliliği planının acil durumlarda işletilmesi sonrasında öğrenilen derslerdir.

İş Sürekliliği yönetimi konusunda en yaygın olarak kullanılan kılavuz standart, ‘ISO 22313 İş Sürekliliği Yönetimi İçin Uygulama Prensipleri’ standardıdır.

Başarılı olmuş kuruluşlar ve uyguladıkları yönetim sistemleri analiz edildiğinde her kurumda aynı isimle anılmasa da sekiz temel yönetim tekniğinin bir arada ve birbirleriyle etkileşim hâlinde uygulandığını görmek mümkündür: Bunlar; (1) Süreç yönetimi; (2) PUKÖ yaklaşımı; (3) Performans ve hedef yönetimi; (4) Kurumsal risk yönetimi; (5) Etkili iletişim; (6) Takım çalışması; (7) Hafıza yönetimi; (8) Sistem yaklaşımıdır.

PUKÖ döngüsü, istenen bir sonuca ulaşmak için kullanılan sistematik bir yaklaşım ve yöntem olup, temelinde işin daha iyi nasıl yapılabileceği anlayışı yer almaktadır.

Takım en genel anlamıyla, hedef birliği içerisinde birbirine uyum sağlayan ve birbirini tamamlayan kimselerin oluşturduğu gruptur.

Sistem, bir amacı veya hedefi gerçekleştirmek için belirli bir düzen ve kurallar çerçevesinde bir araya gelerek işleyen, birbiriyle ilişki içerisinde ve karşılıklı etkileşim hâlinde olan parçalar (bileşenler – elemanlar – unsurlar - nesneler) topluluğunun oluşturduğu bir bütündür.

ISO 22301 İş Sürekliliği Yönetim Sistemi; Organizasyon içeriği, Liderlik, Planlama, Destek, Operasyon, Performans değerlendirme ve İyileştirme bölümlerinden oluşur.

Olay yönetimi ISO 22301 iş sürekliliği yönetim sisteminde acil durum olay yönetiminin yapılabilmesi ve iş sürekliliğinin sağlanabilmesi için bir konum tanımlaması yapılması ve bu alana ulaşılamadığı durumlarda kullanılmak üzere alternatif bir yere karar verilmesi gerekir.