YÖNETİM BİLİMİ II

Politika, önceden belirlenen amaçlara ulaşmak için izlenen yol, yöntem ve düşünce tarzına denir. Doğru cevap A'dır.

Taktik, stratejinin uygulanması sürecinde, genellikle rakiplerin durumuna göre, anlık karar ve uygulamalar gerektiren dinamik faaliyetlerdir. Doğru cevap B'dir.

Plan, genellikle uzun dönemli amaçlara ulaşmak için belirlenmiş kararlar bütünüdür. Doğru cevap D'dir.

Stratejik yönetim, uzun dönemde işletmenin yaşamını sürdürmesi ve rekabet üstünlüğü sağlamasını amaçlayan bir yönetim yaklaşımıdır. Doğru cevap E'dir.

Strateji oluşturma, örgütün gelecekte olmak istediği yere ulaşmak için birtakım kararlar alması ve uygulaması sürecidir. Doğru cevap A'dır.

Misyon kelimesi, bir kişi veya topluluğun üstlendiği özel görev, en büyük arzu, temel hedef, amaç anlamına gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

Fırsatlar, kuruluşları geliştirebilecek, ona yarar sağlayabilecek olumlu çevre göstergeleridir. Doğru cevap D'dir.

Tehditler, çevrede oluşan ve kuruluşun varlığına zarar verebilecek, dolayısıyla önlem alınmasını gerektirecek olumsuz çevre göstergeleridir. Doğru cevap E'dir.

Sosyokültürel faktörlerin analizinde, işletmenin faaliyette bulunduğu bölgelerdeki halkın yaşam biçimi, kültürel düzeyi, toplumsal gelenekler dikkate alınır. Doğru cevap D'dir.

Örgütsel kültür, örgüt çalışanlarının davranışlarını yönlendiren normlar, değerler, inançlar ve alışkanlıklar bütününe denir. Doğru cevap A'dır.

Belli amaçları gerçekleştirmek için insanların bir araya gelerek sistematik bir işbirliği yapmaları sonucu örgüt adı verilen kurumsal yapılar ortaya çıkmıştır. Bunlar aileden başlayarak devlet ve hatta devletlerarası yapılanmalara kadar çeşitli biçimlerde görülmektedir. Yönetim de, bu örgütlerin amaçlarına ulaşmak üzere örgütsel kaynakların planlanması, örgütlenmesi, yöneltilmesi ve denetlenmesi süreci olarak tanımlanmaktadır. Her örgütün bir kuruluş amacı vardır. Örgütlerin bu amaçlarına ulaşmaları yönetimin etkili ve verimli çalışmalarına bağlıdır.

Öncelikle stratejik yönetim yaklaşımının ilk unsuru olan “strateji” kavramından başlamak yararlı olacaktır. Örgüt açısından strateji, “yönetimin başarısı için önceden belirlenen eylem ve yaklaşımlar” olarak tanımlanabilir. Bu anlamda strateji, örgütün amaçlarını, politika ve faaliyetlerini tutarlı bir şekilde bir araya getiren, anlamlı ve dinamik kararlar topluluğudur. Strateji, ayrıca, “bir kuruluşun uzun dönemli amaçlarını gerçekleştirecek araç ve yöntemler” olarak da ifade edilmektedir. İşletmeler açısından, faaliyet alanlarının genişlemesi, ürün farklılaştırması, satın almalar ve ortaklık kurmalar stratejilere örnek olarak verilebilir. Kamu sektörü için de büyükşehir belediyelerinin kurulması, sayılarının artırılması, yeni görev ve yetkiler verilmesi, il özel idarelerinin tüzel kişiliklerinin sona erdirilmesi, bölgesel kalkınma ajanslarının kurulması örnekleri verilebilir.

Yukarıda anlatılan stratejileri uygulayan kişilerdir. Stratejistler, bir örgütün başarı ya da başarısızlığından en çok sorumlu olan kişilerdir. Genellikle CEO (Chief Executive Officer), başkan, yönetim kurulu başkanı, üst yönetici, rektör, dekan gibi ünvanlı kişilerdir. Kamu yönetiminde ise örneğin, kaymakam, vali, genel müdür v.b. statüde çalışanlardır. Bu çalışanların, sürekli öğrenen, kendilerini yenileyen kişiler olmaları gerekir. Çünkü sürekli değişen çevre ve koşullara uyumda bu kişiler rol modeli durumundadırlar. Bunlar, bilgileri toplar, analiz eder ve değerlendirirler. Sektördeki gelişmeleri izler, çeşitli öngörülerde bulunarak modeller ve senaryolar geliştirir, kurumsal performansı değerlendirir, dışarıdan gelen tehditlere karşı yaratıcı eylem planları geliştirirler.

Taktik ise, yönetimin göreli olarak daha alt kademelerinde kullanılır. Stratejinin uygulanması sürecinde, genellikle rakiplerin durumuna göre, anlık karar ve uygulamalar gerektiren dinamik faaliyetlerdir. Stratejinin bir parçası olduğundan, nihai sonuca odaklı değildir. Strateji, örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için sahip olduğu kaynakların tahsisi ile ilgiliyken, taktik, bu kaynakların etkin olarak, anlık kullanımını içerir.

Stratejik yönetim, uzun dönemde işletmenin yaşamını sürdürmesi ve rekabet üstünlüğü sağlamasını amaçlayan bir yönetim yaklaşımıdır.

Strateji oluşturma, örgütün gelecekte olmak istediği yere ulaşmak için birtakım kararlar alması ve uygulaması sürecidir. Bu sürecin ilk adımı örgüt vizyonunun belirlenmesidir. Vizyon, gelecekte varılması istenen yere yönelik bir arzudur, istektir. İkinci adım, misyonun belirlenmesidir. Misyon ile örgütte çalışanların hangi ortak değerlerle müşterilere hangi yararların sağlanacağını öğreniriz. Daha sonraki adım ise örgütü, belirlenen vizyona ulaştıracak stratejilerin seçilmesidir. Böylece strateji oluşturma denildiğinde, vizyon belirlemeden başlayan oradan stratejilere, örgütsel amaçlara, birim hedeflerine doğru yönelen bir süreç söz konusudur.

Temel değerler, kuruluşun kurumsal ilkeleri ve davranış kuralları ile yönetim biçimini ifade eder. Bu da bir yönüyle kurum kültürünün oluşması demektir. Kuruluşun vizyon, misyon ve kurumsal kimliğinin gerisinde temel değerler ve inançlar bulunur. Bu değerler kuruluşun kararlarına, seçimlerine ve stratejilerinin belirlenmesine rehberlik eder. Hayata geçirilen değerler, kuruluş kimliğinin değişiminde ve çalışanların motive edilmesinde güçlü araçlardır.

İç çevre faktörleri, stratejik varlıklar olarak değerlendirilmekte ve strateji oluşturmada bunlara özel önem verilmesi gerektiğini düşünülmektedir. İç çevre faktörleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

• Fiziksel varlıklar: Konum, binalar, malzeme gibi görünen varlıklar.

• Sistem: Çalışma sistemleri, kontrol sistemleri, insan kaynakları sistemleri, bilgi sistemleri, kalite güvence sistemleri, işe yerleştirme, motivasyon, koordinasyon sistemleri vb.

• Kültürel varlıklar: Cevap verebilirlik, yaratıcılık, işbirliği, paylaşılan değerler, öğrenme kültürü.

• Bilgi: Teknik bilgi

• İlişkiler: Sözleşmeler, marka, güven vb.

Yukarıda bahsedilen dış çevre ve iç çevre analizlerini yapmak için çeşitli yöntemler vardır. SWOT analizi bunlardan en yaygın olanıdır. Bu analiz yapıldığında, dış çevrenin örgüt için yarattığı fırsat ve tehditlerle, örgüt içindeki varlık ve yeteneklerin örgüte sağladığı üstünlük ve zayıflıklar sistematik olarak gösterilebilir.

S:

Strenghts - Üstünlükler: Örgütün güçlü/üstün yönlerinin tespit edilmesi.

W:

Weaknesses - Zayıflıklar: Örgütün güçsüz/zayıf yönlerinin tespit edilmesi.

O:

Opportunities - Fırsatlar: Örgütün sahip olduğu fırsatların neler olduğunun belirlenmesi.

T:

Threats - Tehditler: Örgütün karşı karşıya bulunduğu tehdit ve tehlikelerin belirlenmesi.

Yönetsel süreçler (kaynak dağılımı, yönetim bilgi sistemleri, insan kaynakları yönetimi, ödül ve ceza sistemi)