YÖNETİM BİLİMİ II - Deneme Sınavı - 9

Kriz süreci temel olarak krizin gelişmesi aşaması, kriz dönemi aşaması ile çözüm veya çözülme aşamalarından oluşmaktadır. Krizin gelişim aşamasında yaklaşmakta olan kriz sinyalleri alınıp, yorumlanıp, değerlendirilmemişse ve sağlıklı tepkiler verilmemişse, örgütün kriz dönemine girmesi kaçınılmazdır. Bu dönemde yönetimlerin genellikle sergiledikleri üç tipik davranış vardır: Denetimin merkezileşmesi, korku ve panik yaşanması ve karar alma sürecinin bozulması. Soru kökünde verilen işletme gelişim dönemindeki sinyalleri doğru değerlendirememiş ve kriz dönemine girmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Kamu Yönetimi Sözlüğünde kriz yönetimi, “Çalışılan alana ve geleceğe yönelik olası sorun ve tehlike (risk) etmenlerinin belirlenmesini, uygun tepki ve savaşım türlerinin saptanmasını, örgütün krizle başa çıkacak önlemleri uygulamasını ve tepkileri değerlendirmesini kapsayan süreç" olarak tanımlanmaktadır. Soru kökünde verilen aşama belirlenmiş olan olası bir tehdide yönelik uygun tepki ve savaşım türlerinin saptanmasını örneklendirmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Kriz öncesi aşamada kriz yönetimi için etkili bir model geliştiren Elsubbaugh ve arkadaşlarının (2004) “Krize Hazırlık Modeli” üç temel aşamadan meydana gelmektedir. İlk aşama “Genel Hazırlık Aşaması”dır. Bu aşama, stratejik kriz planlaması yani kriz yönetim planı ve kriz yönetim ekibinin hazırlanması, ekibin eğitilmesi gibi faaliyetler ile sağlıklı bir kriz yönetimi kültürünün oluşturulmasından meydana gelir. İkinci aşamada erken uyarı sinyallerinin tespit edilmesi söz konusudur. Üçüncü aşama ise “Özel Hazırlık Aşaması” veya “Yönetim Aşaması” olarak adlandırılır ve üç temel faaliyetle şekillenir. Bu faaliyetler: hızlı kararlar ile müdahale, kaynak seferberliği ve etkin bilgi akışıdır. Bunlar II, III ve Iv numaralı öncüllerde verilmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Bir “afet”in “kriz” kapsamında değerlendirilebilmesi için “insanların yaşadığı yerleşim alanlarında meydana gelmesi, can ve/veya mal kayıplarına yol açması” gerekir. Doğru yanıt E'dir.

Yöneticinin başarısızlığından kaynaklanır

III, II

I, II

Etkilerini minimuma indirmek

Tahmin edilebilir olmaması

Kriz çıkarabilecek nedenlerin tespit edilmesi ve düzeltilmesi

Çözüm olarak uygun olanın seçilmesi

En kötü durumlara hazırlıklı olması ve tedbirler alması

Öğrenme ve ders çıkarma

Can kaybına yol açması

Ekonomik durgunluk, artan rekabet, hızla değişen müşteri beklentileri, ürünlerin ve hizmetlerin yaşam çevrimlerinin gün geçtikçe kısalması gibi faktörler farklı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin ekonomik varlıklarını tehdit etmektedir. Özellikle rekabetin görece daha da şiddetli olduğu sektörlerde bahsedilen faktörlerin etkisi daha fazla hissedilmektedir. Buna göre II ve III numaralı öncüllerde yer alan etmenler, işletmelerin ekonomik varlıklarını tehdit eden etmenler arasında yer almaktadır. Doğru yanıt C'dir.

II. Dünya Savaşı sonrasında önemli ölçüde artmıştır. 1950’li yılların başlarında pek çok sektörde temel rekabet parametresi üretim gücü ve kapasitesi iken, 60’lı ve 70’li yıllarda maliyet temel rekabet parametresi hâline geldi. 1980’li yılların başında Deming ve Juran’ın prensipleri çerçevesinde rekabet gücünü belirleyen temel faktör kalite hâline geldi. 2000’li yıllara geldiğimizde ise ekonomik koşullar ve eğilimler, bahsedilen bütün temel rekabet parametrelerinin taklit edilebilirliğini ispatladı. Bu eğilimlere karşılık, son 10-15 yıldır hakim olan temel rekabet parametresinin yenilik ve farklılık olduğunu söyleyebiliriz. Doğru yanıt D'dir.

Yenilik, rekabet gücünün sağlanması ve korunması konusunda en etkili itici güçlerden biridir. Diğer taraftan pek çok CEO ve üst düzey yönetici için yenilik konusu halen temkinli yaklaşılması gereken konular arasındadır. Bu temkinli yaklaşımın arkasında yatan nedenler ise yeniliğin bu yöneticiler tarafından yüksek risk taşıyan, yüksek maliyetli ve bu maliyetin karşılığında geri dönüşün tamamen belirsiz olduğu bir konu olarak algılanmasıdır. Risk ile olan bu yakın ilişkisi pek çok yöneticinin yenilik konusunda çekimser kalmasına neden olmaktadır.

Yenilikçi ürünlerin/hizmetlerin ve işletmelerin ortaya çıkması ile bu yeniliklere uyum sağlayamayan eski ürün/hizmet ve işletmelerin ortadan kalkması sürecine yaratıcı yıkım adı verilmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Tüm seçenekler yenilik kavramı içerisinde yer alan faktörlere yer verilmiştir. Ancak soru kökünde verilen örnek örgütün yapısındaki bir yeniliğe işaret etmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Ürün yeniliği denildiğinde akla bir dizi süreç de gelmelidir. Örneğin, ürünün kavramsallaştırılması, ürünün tasarımı ve geliştirilmesi, üretim, pazarlama, dağıtım ve satış gibi süreçler ürün yenilik süreçlerinin önemli adımlarıdır. Ürünün karakteristikleri, teknik özellikleri ya da ürünün üretiminde kullanılan materyal ve unsurlarda yapılacak yenilikler, ürün yeniliklerinin konusu olabilir. Soru kökünde verilen örnekte AR-GE birimi yeni bir ürün tasarlamıştır ancak henüz üretim, pazarlama veya satış ile ilgili bir işlem yapılmamıştır. Doğru yanıt A'dır.