YÖNETİM BİLİMİ II - Deneme Sınavı - 4

Yapısal yenilikler, ürünün tamamında ya da o ürünü meydana getiren unsurlar arasındaki kompozisyonda yapılan yeniliklerdir.

Drucker’a göre yenilik kaynaklarının dört tanesi örgütün ya da örgütün faaliyet gösterdiği sektörün içerisindedir. Bu kaynaklar; • Beklenmedik gelişmeler, • Uyumsuzluk durumları, • Süreç gereklilikleri, • Sektördeki ve pazardaki değişimler olarak isimlendirilmektedir

Bunun dışında kalan üç yenilik kaynağı ise örgütün dışında kalan sosyal ve entelektüel çevre içerisindedir. Bu kaynaklar ise; • Demografik değişimler, • Algısal değişiklikler, • Yeni bilgi olarak isimlendirilmektedir

Yeniliklerin ortaya konulması için yenilik süreçlerinin başarılı bir şekilde yönetilebilmesi son derece önemlidir. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki, bir dizi örgütsel özellikler yenilik süreçlerinin başarılı bir şekilde yönetilebilmesi açısından çok önemlidir.

İhtiyatlılık: İhtiyatlı olan işletmeler, sürekli olarak dış çevrelerini analiz ederler. Hatta bu analiz süreci biçimsel uygulamaların bir parçası hâline gelmiş durumdadır. Örneğin pazarlama bölümünün etkili pazar araştırmaları ve rekabet analizleri gerçekleştirmesi, Ar-Ge bölümünün alanlarında yapılan son çalışmaları yakından takip etmesi bu analiz sürecine örnek verilebilir. Bu bilgilerin toplanması ve örgüt içerisinde doğru kişilerle paylaşılması son derece önemlidir. Yenilikçi örgütler bu paylaşımı gerçekleştirebilecek açık iletişim sistemlerine sahip işletmelerdir.

Herhangi bir krizin çözümüne yönelik geliştirilen stratejiler, ileride meydana gele­bilecek başka bir kriz durumunda geçerliliğini yitirebilir.

Tıbbi ve sağlık ile ilgili sorunlar (delidana hastalığı, sars virüsü, H1N1 (domuz gri­bi) salgını, el-ayak-ağız hastalığı, sahte doktorlar ve tıbbi ihmaller gibi skandallar)

Kaynağına göre krizler, örgütler ve işletmeler için iç faktörlerden kaynaklanan krizler ve dış faktörlerden kaynaklan krizler olarak ikiye ayrılabilir. Dış faktörlerden kaynakla­nan krizlerin sebepleri, doğal afetler ve doğa olayları, teknik ve ekonomik gelişmeler ve değişiklikler, yasal ve siyasal faktörler, toplumsal yapı ve bu yapıdaki değişiklikler, baskı grupları, ekonomik belirsizlikler ve uluslararası konjonktürdeki değişiklikler olarak sıra­lanabilir. Bunlar örgüt için kontrolü zor hatta bazen imkânsız olabilecek faktörlerdir ve bunlardan biri veya birkaçı bir araya gelerek krizlere neden olabilmektedir. İç faktörler ise insan kaynaklı faktörlerdir ki, özel olarak yönetici kadro ile veya personelin tamamı ya da tek tek bireyler ile ilgili durumlar olabilmektedir. Ayrıca örgütsel yapı ile ilgili ne­denler ve örgüt içinde kullanılan teknolojik ekipman ve özellikle bilgi işlem sistemleri ile ilgili sorunlar da çok önemli kriz faktörlerindendir

Kriz yönetimi beş aşamalı bir süreçtir:

Çoğunlukla kriz öncesi aşamada gerçekleştirilecek etkili bir yönetimle olası krizlerden kaçı­nılması mümkün olmaktadır.

Özellikle ilk 24 saat içinde medya net bir kaynaktan, düzenli ve karmaşık olmayan bilgi akışına ihtiyaç duyar. Ayrıca mümkün olduğunca görsel materyal de isteye­cektir. Bu durumda hukuki süreçte kurumu zor durumda bırakmayacak, kurum için gizli bilgi sınıflandırmasında olmayan, kriz yönetimi çalışmalarını olumsuz etkilemeyecek ve şahısların özel hayatını deşifre etmeyecek somut bilgilerin payla­şılması prensip edinilmelidir.

Krizlerin meydana getirdiği olumsuz etkilerin giderilip örgütün/toplumun tekrar ha­rekete geçirilmesinin üç ana kuralı vardır. Buna göre:

Krizde karar alma sürecini altı temel adımda özetlemek mümkündür:

Sorunu tek başına çözemeyeceğini kabullenmek ve örgüt içindeki çalışma arkadaşla­rı ile yakınlarından yardım almak. Krizlerde takınılacak böylesi bir tavır örgüt içi birlik beraberlik ve takım ruhunun gelişmesi için de bulunmaz bir fırsattır.

Krizlerden sonra her kurumun ihmal etmeden hayata geçirmesi gereken en önemli süreçlerden biri öğrenme sürecidir. Kriz, öncesinde yapılan bazı hatalardan dolayı ortaya çıkmış olabileceği gibi yönetimi esnasında yapılan bazı hatalar da krizin boyutlarını olum­suz etkilemiş olabilir. Dolayısıyla kurum, krizde yapmış olduğu hatalardan ders almalı ve alınan doğru kararlar ile gerçekleştirilen doğru uygulamalar tespit edilerek gelecekte bu durumdan bir takım dersler çıkarılarak örnek vaka olarak ele alınmalıdır.

Yunanca’dan ve Tıp dilinden Siyaset, İktisat ve Toplumbilim alanına geçmiş bir kelime olan “kriz”(crise, crisis, crises)...

Son 30 yılda dünya çapında etkili olan, farklı nedenlerden kaynaklanan çeşitli krizler meydana gelmiştir. Bu krizler nedenlerine ve aldıkları isme göre aşağıdaki başlıklar altında özetlenebilir (Smith and Smith, 2016: 932; Akdeniz, 2013: 74-87):
• Sosyo-teknik kazalar (Three Mile Island, Bhopal, Chernobyl, Challenger, Columbia);
• Çevre sorunları ve doğal afetler (Katrina ve Sandy Kasırgaları, Deepwater Horizon,
Exxon Valdez ve Meksika Körfezi petrol sızıntıları, Endonezya ve Japonya tsunamileri);
• Tıbbi ve sağlık ile ilgili sorunlar (delidana hastalığı, sars virüsü, H1N1 (domuz gribi) salgını, el-ayak-ağız hastalığı, sahte doktorlar ve tıbbi ihmaller gibi skandallar);
• Kritik milli altyapıda aksaklıklar;
• Uluslararası örgütlü suçlar (terörist saldırılar, örneğin 11 Eylül, küçük ve büyük
çaplı dolandırıcılık, profesyonel ve kurumsal bağlamda yapılan ihmal ve sahtekarlıklar, örneğin World Com ve Enron muhasebe skandalları, Petrobrass yolsuzluk
skandalı);
• Finansal hizmet veren örgütler ve siyasi örgütlerde yaşanan liderlik krizleridir.

Yukarıda atıfta bulunulan yazarların ayrımları dikkate alınarak kriz süreci üç aşamaya ayrılabilir:
1. Krizin gelişme aşaması
2. Kriz dönemi aşaması
3. Çözülme veya çözüm aşaması.

Krizlerin en tehlikeli ortak özelliği, patlak verdikleri andan itibaren sorunun çözümü için çok az bir süre kalmış olmasıdır. Bu sınırlı süre içinde pek çok işin başarılması gerekir, bu da ancak planlı bir çaba ile mümkün olabilir.

Kaynağına göre krizler, örgütler ve işletmeler için iç faktörlerden kaynaklanan krizler ve dış faktörlerden kaynaklan krizler olarak ikiye ayrılabilir