YÖNETİM BİLİMİ II - Deneme Sınavı - 1

Krizde karar alma sürecini altı temel adımda özetlemek mümkündür:
1. Mevcut sorunun fark edilmesi ve kriz olayının tanımlanması,
2. Yeterli miktarda bilginin toplanması ve yönetimin amaçlarının belirlenmesi,
3. Alternatif çözümler üretilmesi ve bunların olası sonuçlarının tahmin edilmesi,
4. Alternatifler arasından en uygun olanın seçilmesi,
5. Seçilen çözümün uygulanması,
6. Uygulanan çözümün sonuçlarının değerlendirilmesi, gerekirse derhal müdahale edilmesi ve ilgililerle iletişim kurularak açıklanması. 

Doğru cevap E'dir.

Örnek vakaların analizleri ile iyi kriz liderliğinin nasıl olması gerektiğini ortaya koyduğu çalışmasında George (2009), kriz yöneticisinin başarılı olması için yedi temel tavsiyede bulunmaktadır (George, 2009: 11-12). Bu tavsiyerlerden ilki şudur:

Doğru cevap A'dır.

Örnek vakaların analizleri ile iyi kriz liderliğinin nasıl olması gerektiğini ortaya koyduğu
çalışmasında George (2009), kriz yöneticisinin başarılı olması için yedi temel tavsiyede
bulunmaktadır (George, 2009: 11-12):

Doğru cevap B'dir.

Kriz öncesi aşamada kriz yönetimi için etkili bir model geliştiren Elsubbaugh ve arkadaşlarının (2004) “Krize Hazırlık Modeli” üç temel aşamadan meydana gelmektedir. İlk aşama “Genel Hazırlık Aşaması”dır. Bu aşama, stratejik kriz planlaması yani kriz yönetim planı ve kriz yönetim ekibinin hazırlanması, ekibin eğitilmesi gibi faaliyetler ile sağlıklı bir kriz yönetimi kültürünün oluşturulmasından meydana gelir. İkinci aşamada erken uyarı sinyallerinin tespit edilmesi söz konusudur. Üçüncü aşama ise “Özel Hazırlık Aşaması” veya “Yönetim Aşaması” olarak adlandırılır ve üç temel faaliyetle şekillenir. Bu faaliyetler: hızlı kararlar ile müdahale, kaynak seferberliği ve etkin bilgi akışıdır. Bu son üç faaliyet sırayla gerçekleştirilmekten ziyade birbirleri ile etkileşim halinde sürdürülür ve en önemli ve diğerleri ile beslenmesi gereken faaliyet ise hızlı kararlar ile müdahaledir. Doğru cevap C'dir.

Kriz iletişim planının ve uygulamasının temel prensipleri şöyle sıralanabilir (Akdeniz, 2013: 52-53):

 "Hızlı kararlar ile müdahalede bulunulmalıdır" ifade kriz öncesi dönemde yapılması gerekenleri anlatmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Çevre sorunları ve doğal afetler (Katrina ve Sandy Kasırgaları, Deepwater Horizon, Exxon Valdez ve Meksika Körfezi petrol sızıntıları, Endonezya ve Japonya tsunamileri). Doğru cevap E'dir.

Devrim: Belli bir alanda hızlı, köklü ve nitelikli değişiklik; birdenbire gerçekleştirilen, köklü ve temelli bir değişme söz konusudur. Doğru cevap A'dır.

Örgüt düzeyinde diğer direnç sebepleri arasında şunlar bulunur:

Doğru cevap E'dir.

Değişime karşı direnişin rasyonel sebepleri de mevcuttur. Bu sebepler bireysel olabildiği gibi işçi sendikaları gibi grupların rasyonelliğinden de kaynaklanabilir. Fayda ve maliyet analizi yapan bireyin şahsi maliyetinin faydasından daha fazla olduğu kanaatine varması durumunda değişimi engelleme yoluna gitmesi muhtemeldir. Aynı şekilde, grubu etkileyecek bir değişim için, grubun veya sendikanın konumu incelenip fayda ve maliyet analizi yapıldıktan sonra karar verilir. Eğer faydaları maliyetlerinden az ise değişime karşı gelinir. Örneğin, işçi sendikasının istemediği bir uygulama örgütsel değişimle yürürlüğe giriyorsa sendika, kendi çıkarları için bu duruma direnebilir. Doğru cevap B'dir.

Çalışanlar genellikle teknik ve süreç değişmelerinden daha çok bu değişimle meydana gelebilecek sosyolojik sonuçlara karşı direnirler. Teknolojik yenilikler bazı durumlarda çalışanlar için tehdit olarak görülmektedir. Çünkü işi yapan kişi yerini makineye bırakacaktır veya yapılan iş farklılaşacaktır. Bu durum toplumsal bunalımlara sebep olabilir (Fulmer, 1977: 385). Bir örgüt içerisindeki sosyal ilişkilerin tehdit edilmesi karşısında değişikliklerin engellenmeye çalışılması kaçınılmaz olarak görülmektedir. Uzun süre beraber çalışıp dostluk kurdukları arkadaşlıklarının yok olması durumuyla karşılaşan kişiler, elbette bu arkadaşlıkları kaybetmeyi ve sıfırdan bir sosyal ilişki ağı oluşturmayı göze alamazlar (Yeniçeri, 2002: 124). Aidiyet duygusu, enformel ilişkiler ve normlar, örgüt kültürü değişime karşı direnç kodlarını barındırabilir ve besleyebilir. Doğru cevap C'dir.

İçsel nedenler örgüt içindeki faktörlerin tetiklediği değişimi ifade eder. Örgütün büyümesi ve genişlemesi, yöneticilerin değişmesi, örgütsel eksikliklerin ortaya çıkması gibi dış çevreden bağımsız koşulların değişimi gerektirdiği bilinmektedir. Doğru cevap D'dir.

Dışsal nedenler örgütü çevresinden ayırdığı varsayılan hayalî çizgi olarak tanımlanan
örgüt sınırının dışından kaynaklanan nedenlerdir. Toplumsal beklenti kural ve koşullar,
teknoloji ve diğer çevre koşulları örgütlerde değişimi ve değişim yönetimine olan ihtiyacı
ortaya çıkarır. Bunlar, örgütün salt iç dinamiklerinden kaynaklanmazlar; burada değişim,
örgütün teknik ya da kurumsal çevresi tarafından tetiklenirler. Kanunların değişmesi, toplumsal koşulların değişmesi, talep ve arz durumu, pazar şartlarının güncellenmesi gibi olgular toplumsal kurum, kural ve koşulların değişimine örnek teşkil etmektedirler. Bu durumlarda örgütler değişim yönetimi uygulayarak yeni kural ve koşullara uygun hareket etmek durumundadırlar. Örneğin, Türk Ticaret Kanunu’nun değişimiyle birlikte bu kanuna tabi olan örgütler kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte güncellenmek zorunda kalacaklardır. Piyasa şartlarının değişmesi durumunda ise örgütler yatırımlarını kaydırabilirler. Doğru cevap A'dır.

Makro değişme, örgütün bir bütün olarak gözden geçirilmesini ve değiştirilmesini öngörür. Örgüt geliştirme kavramı daha çok makro değişim anlamında kullanılmaktadır. Böylelikle, örgütün sistem olarak değiştirilip etkinliğinin artırılması için değişim uzman(lar)ı vasıtasıyla örgütün gerek iç sistemi ve personel ilişkilerini gerekse çevre ve teknoloji ile ilişkilerini düzenlemeye yönelik planlı bir çalışma yapılır. Doğru cevap C'dir.

Proaktif değişimde örgütün çevresindeki değişimi öngörmesi ve hatta onu yönlendirebilmesi esastır. Çevresel şartlar değişmeden önce var olan eğilimler örgüt tarafından tahmin edilir ve hatta bu şartlar etkilenir ve önceden bir örgütsel değişme planı hazırlanır. Buna atılımcı değişim de denir. Doğru cevap D'dir.

Örgüt içerisinde çok fazla belirgin ve çaplı olmayan değişiklik çabaları iyileştirme anlamına gelir. Eskinin devamı olan değişiklikleri kapsar. Diğer örgütlerin popüler olan uygulamalarını benimsemek, yaygın olana yönelmek ve belirli noktalara odaklanmak iyileştirme şeklinde algılanır. “Kaizen” yani sürekli iyileştirme çalışmaları örgütlerin iyileştirme faaliyetlerine örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap B'dir.

“Kaizen” yani sürekli iyileştirme çalışmaları örgütlerin iyileştirme faaliyetlerine örnek olarak gösterilebilir. Toplam Kalite Yönetimi felsefesinin temel taşlarından birini Kaizen (sürekli iyileştirme) meydana getirir. Doğru cevap E'dir.

Taktik ise, yönetimin göreli olarak daha alt kademelerinde kullanılır. Stratejinin uygulanması sürecinde, genellikle rakiplerin durumuna göre, anlık karar ve uygulamalar gerektiren dinamik faaliyetlerdir. Stratejinin bir parçası olduğundan, nihai sonuca odaklı değildir. Strateji, örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için sahip olduğu kaynakların tahsisi ile ilgiliyken, taktik, bu kaynakların etkin olarak, anlık kullanımını içerir.

Ekonomiklik (tutumluluk), mal ve hizmet üretiminin en düşük maliyetle ve en uygun zamanda, belirlenmiş olan hedefler doğrultusunda gerçekleştirilmesidir. Bu açıdan tutumluluk hem kaynak kullanımında tasarrufun sağlanması hem de üretim sürecinin en uygun üretim ölçeğinde gerçekleştirilmesini ve dışsallıkların da göz önünde bulundurulmasını gerektirmektedir ). Verimlilik kavramı, kullanılan kaynaklarla üretilen ve sunulan çıktı arasındaki ilişki olup matematiksel olarak çıktının girdiye oranlanmasıyla ölçülmektedir. Bu açıdan verimlilik, en az girdi kullanılarak veya aynı girdi miktarı ile daha fazla mal ve hizmet üretilmesiyle sağlanır. Kaynakların ekonomik bir biçimde elde edilmesi, kullanılan girdilerin maliyetini en aza indireceğinden verimliliğe katkı sağlar.

Verimlilik, girdi ile çıktı arasındaki ilişkiyi gösterir.