YÖNETİM BİLİMİ I

Klasik Yönetim Teorisinin ortaya çıkmasında etkili olan olay ise 18. yy’da 1700-1785 yılları arasında meydana gelen Sanayi Devrimi’dir. Doğru yanıt E'dir.

İngiltere’nin ada ülkesi olması nedeniyle uzun yıllar kıta Avrupa’sında yaşanan pek çok dinî ve politik nedenle ortaya çıkan iç ve dış savaşlardan uzak kalması, Sanayi Devriminin ilk önce İngiltere'de başlamasına neden olan özelliklerden biridir. Doğru yanıt E'dir.

Sanayi Devrimi özellikle üretimde makinelerin kullanılmasıyla birlikte hem üretim tesislerinin büyümesine hem de sermaye talebinde artışa neden olmuştur. Eskiye göre daha büyük ölçekli sanayi işletmelerinin kurulması ise hem üretimin rasyonel bir şekilde yapılmasını hem de üretim için kullanılan iş gücünün yönetimi ile ilgili sorunları gündeme getirmiştir. Bunun yanı sıra karşılaşılan bir başka sorun ise büyük üretim işletmelerinin örgüt yapılarının oluşturulmasına yönelik sorunlar olmuştur. Son olarak üretilen ürünlerin aynı olmasının (aynılığının) göstergesi olan standartlaşma ile ilgili sorunlar da gündeme gelmiştir. Ancak esnek örgüt yapıları ve Sanayi Devrimi sonrasında değil çağdaş yönetim teorileri ile gündeme gelen bir sorundur. Ayrıca Sanayi Devrimi ile gelen yöneitm düşüncesinin temelini uzmanlaşma ve işbölümü oluşturmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Klasik Yönetim Teorilerini oluşturan üç temel yaklaşımın paylaştıığı ortak görüşler şunlardır: 

Bu bilgilere dayalı olarak A, B, C ve E seçeneklerinde yer alan özellikleri klasik yönetim yaklaşımlarının ortak varsayımlarından biri olmadığı ancak D seçeneğinde yer alan iç çevre etkinliğinin önemsenmesinin, bunlar arasında yer aldığı görülmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Taylor’a göre işgörenler işe alınırken işin gerektirdiği niteliklere uygun kişiler arasından seçilmeli diğer bir ifade ile işe göre adam politikası uygulanmalıdır. Doğru yanıt A'dır.

Bilimsel yönetim yaklaşımı sonucu ortaya çıkan olumsuz görüşler arasında; çalışanların bilimsel esaslara göre işe uygun kişiler arasından seçilmesini sağlaması ile çalışanların fiziksel çalışma koşullarının iyileştirilmesini teşvik etmesi yer almaktadır. Çalışanların motivasyonu açısından ödül ve ceza yaklaşımının kullanılmasına yol açması ile İş yeri planlaması ve kontrolü konusunda tek yetkiyi yönetime bırakması ise eleştirilen yönleri arasındadır. Doğru yanıt D'dir.

Fayol, ünlü işletme tanımını yapmadan evvel kendisine göre her türlü endüstriyel oluşumun üstleneceği temel faaliyetleri belirtmiştir. Bu kapsamda belirlenen faaliyetler; teknik faaliyetler (üretim), ticari faaliyetler (alım-satım, pazarlama), finansal faaliyetler (sermayenin korunması), güvenlik faaliyetleri (tesislerin iş güvenliği), muhasebe faaliyetleri (finansal bilgi edinimi) ile yönetim faaliyetleri (planlama, örgütleme vb.) şeklindedir. Bu bağlamda soru kökünde verilen yöneticinin gerçekleştiği faaliyetler örgütleme kapsamında yer alan yönetim faaliyetlerindendir. Doğru yanıt E'dir.

Kişiyi kabullenme ona duyulan sadakatten, güvenden ve yöneticinin kişisel değerlerinden kaynaklan yetki türü, rasyonel yetkidir. Doğru yanıt C'dir.

Bürokrasi yaklaşımına göre makamlara atanacak personel, teknik yeterliliğe göre belirlenir. Diğer bir
ifade ile işe uygun çalışan seçilmelidir. Doğru yanıt B'dir.

Klasik Yönetim Teorisinin ortaya çıkmasında etkili olan olay ise 18. yy’da 1700-1785 yılları arasında meydana gelen Sanayi Devrimi’dir.

Klasik Yönetim Teorisinin ortaya çıkmasında etkili olan olay ise 18. yy’da 1700-1785 yılları arasında meydana gelen Sanayi Devrimi’dir. Klasik Yönetim Teorilerini oluşturan üç temel yaklaşım vardır. Bunlar sırasıyla;
• Bilimsel Yönetim Yaklaşımı
• Yönetim Süreci Yaklaşımı ve
• Bürokrasi Yaklaşımı’dır.

Klasik Yönetim Teorisinin ilk yaklaşımı Bilimsel Yönetim Yaklaşımıdır. Bu yaklaşımın kurucusu ve öncüsü ise Amerikalı F.W. Taylor’dur.

Fransız sanayici ve teorisyen olan Fayol, yönetim süreci yaklaşımının öncüsü kabul edilmektedir.

Bürokrasi yaklaşımının öncüsü Max Weber'dir.

Taylor’un yönetim uygulamasına getirdiği bilimsel yaklaşıma göre aşağıdaki adımların izlenmesi gerekmektedir (Erkut, 2009, s.96):
• Her uygulama için kişisel görüşlerin ve geleneksel iş görme usullerinin yerini alacak bilimsel bir yaklaşım belirlenmelidir.
• Bu yaklaşımdan yola çıkarak her iş için bir zaman ve yöntem belirlenmelidir.
• İşgörenlerden gerçek iş performansı dışında her türlü sorumluluğu alacak bir organizasyon kurulmalıdır. Ücretlendirme, işgörenlerin performansına göre yapılmalıdır.
• İşgörenler seçilmeli ve eğitilmelidir.
• Sadece işgörenler değil yöneticilerin de belirlenen bilimsel yaklaşım tarafından idare edileceği kabullenilmeli ve yöneticilerin keyfi olarak kendilerine verdikleri yetkileri bir kenara bırakıp yeri geldiğinde işgörenlerle iş birliği içinde çalışmaları gerekmektedir.

Fayol, ünlü işletme tanımını yapmadan evvel kendisine göre her türlü endüstriyel oluşumun
üstleneceği temel faaliyetleri belirtmiştir. Bu kapsamda aşağıda listelenen altı faaliyet ortaya
çıkmıştır.
• Teknik faaliyetler (üretim),
• Ticari faaliyetler (alım-satım, pazarlama),
• Finansal faaliyetler (sermayenin korunması),
• Güvenlik faaliyetleri (tesislerin iş güvenliği),
• Muhasebe faaliyetleri (finansal bilgi edinimi),
• Yönetim faaliyetleri (planlama ve örgütleme vd.),

Weber örgüt analizinde üç meşru yetki türü olduğunu belirtmiştir. Bunlar sırasıyla geleneksel, karizmatik ve yasal-rasyonel yetkilerdir.

Daha önce de belirtildiği gibi Klasik Yönetim teorisinin ortaya çıkışı ve daha sonra gelişmesi kuşkusuz Sanayi Devriminin itici gücü ile gerçekleşmiştir. Sanayi Dev­riminin İngiltere başta olmak üzere diğer Avrupa ülkelerine yayılması ile birlikte önemi giderek artmıştır. Netice olarak ülkelerin ekonomik yapılarında kapitalist bir yaklaşımın benimsendiği, teknolojik icatlar sayesinde üretim yöntemlerinin değiştiği, sosyo-kültürel açıdan kentlerde iş alanlarının (fabrikaların) fazlalaşması ile kent nüfusunun arttığı, yetişkin kadın ve erkek çalışanların yanı sıra çocuk işgörenlerin de üretim sürecinde yer aldığı pek çok sonuç ortaya çıkmıştır. Kuş­kusuz bu değişim süreci Avrupa’da olduğu kadar ABD’de de kendini göstermiştir. Dünya tarihi bakımından yaşanan bu değişim sürecinin daha da ileriye götürülüp geliştirilmesi ise özellikle ABD’de yapılan çalışmalar ile başlamıştır. Sanayi Dev­rimi özellikle üretimde makinelerin kullanılmasıyla birlikte hem üretim tesisle­rinin büyümesine hem de sermaye talebinde artışa neden olmuştur. Eskiye göre daha büyük ölçekli sanayi işletmelerinin kurulması ise hem üretimin rasyonel bir şekilde yapılmasını hem de üretim için kullanılan iş gücünün yönetimi ile ilgili sorunları gündeme getirmiştir. Bunun yanı sıra karşılaşılan bir başka sorun ise büyük üretim işletmelerinin örgüt yapılarının oluşturulmasına yönelik sorunlar olmuştur. Son olarak üretilen ürünlerin aynı olmasının (aynılığının) göstergesi olan standartlaşma ile ilgili sorunlar da gündeme gelmiştir. Karşılaşılan tüm bu sorunlar konu ile ilgili kişileri çözüm arayışına götürmüş ve birbirinden farklı birçok araştırmanın yapılmasına yöneltmiştir (Baransel, 1993, ss.105-107-116). 1880-1930 yılları arasında yapılan bilimsel araştırmaların sonuçları doğrultusun­da Klasik Yönetim Teorileri ortaya çıkmış ve bu döneme yönetim yazınında Bi­limsel Yönetim Dönemi adı verilmiştir.

Bilimsel Yönetim Dönemi içinde yer alan Klasik Yönetim Teorilerini oluşturan üç temel yaklaşım vardır. Bunlar sırasıyla;

Yukarıda belirtilen bu üç yaklaşımın paylaştığı ortak görüşler arasında şunlar vardır: