YÖNETİM BİLİMİ I

Davranışsal Liderlik Teorileri: Davranışsal Liderlik Teorileri liderin özelliklerine değil de nasıl liderlik yaptığına yoğunlaşarak liderlik sürecini açıklamaya çalışmaktadır. Liderin, liderlik yaparken ne tür davranışlar sergilediği üzerine yoğunlaşır. Söz gelimi izleyicileri ile nasıl haberleştiği, hangi yetkileri devrettiği, nasıl planlama yaptığı, nasıl denetim yaptığı vb. davranışlarını anlamak için izleyicilere sorular sorulur.

Ekip Liderliği (Çalışana ve üretime yüksek ilgi) hem çalışana hem de üretime yüksek ilgi gösterilen lider tipidir. Ancak işi başarma hevesi olan, nitelikli çalışanlar ile istenilen sonuçlar elde edilir.

Fiedler’in Liderlik Teorisi: Liderin davranışlarının etkinliğini belirleyen değişkenler şunlardır:

Motivasyon, “kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi arzu ve istekleri ile davranmaları ve çaba göstermeleri” olarak tanımlanabilir.

Maslow, ihtiyaçları; fizyolojik, güvenlik, sosyal, saygınlık ve kendini gerçekleştirme olmak üzere beş gruba ayırmıştır. Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı zirvede yer almaktadır.

Çekim ile beklentinin çarpımı belli bir davranışı seçmeye iten gücü gösterir:

Güdüleyici Güç = Çekim X Beklenti

Koordinasyon en genel anlamı ile bir grup insan faaliyetinin birbirine bağlanmasıdır. İyi koordine edilmiş işletmelerde birimler, bölümler (departmanlar) birbirleriyle iletişim halindedir ve işler uyum içinde yürütülmektedir.

Hofstede araştırması sonucunda bulgularını dört ana başlıkta gruplandırmıştır:

Yöneltme işlevi, işletmelerde faaliyetlerin yerine getirilmesi ve sürdürülmesi için çalışanlara etkili liderlik yapma, çalışanları motive etme ve işletme içi etkin iletişim sağlayarak çalışanları harekete geçirme işlevidir.

Lider başkalarını, izleyicilerini belirli amaçlar doğrultusunda etkileyip yönlendirebilen kişidir. Liderin resmî bir makamı ya da yetkileri olması gerekmez. Yönetici ise gücünün kaynağını makamdan, oturduğu koltuktan alır. Ayrıca lider için formal organizasyon olması zorunlu değildir. Örneğin bütün mahalleyi depremzedelere yardım etmek için organize eden, onları ikna edip peşinden sürükleyen kişi liderlik nitelikleri taşımaktadır.

Davranışsal Liderlik Teorileri: Davranışsal Liderlik Teorileri liderin özelliklerine değil de nasıl liderlik yaptığına yoğunlaşarak liderlik sürecini açıklamaya
çalışmaktadır.

Görev Liderliği ( çalışana düşük, üretime yüksek ilgi) insanın, çalışanların makinadan farkı yoktur. Verimlilik önceliktir. Çalışanların istekleri, beklentileri önemli değildir.

Yaşam Döngüsü Liderlik Teorisi: Teoriye göre izleyicilerin görmek istedikleri liderlik davranışları aynı değildir. Başka bir deyişle, farklı niteliklerdeki astlar, liderlerinden daha farklı davranış görmek isteyeceklerdir.

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi:Birey, bir kategorideki ihtiyaçları tam olarak gideremeden bir üst düzeydeki ihtiyaç kategorisine geçemez. Maslow, ihtiyaçları; fizyolojik, güvenlik, sosyal, saygınlık ve kendini gerçekleştirme
olmak üzere beş gruba ayırmıştır.

Porter Lawler Teorisi: Porter ve Lawler güdünün (çaba, güç harcama isteği) tatmin veya performansa eşit olmadığı varsayımı ile teorilerini geliştirir.
Porter ve Lawler’a göre; motivasyon, tatmin ve performans üç ayrı değişkendir
ve birbirleri ile ilişkilidir. Vroom’un Teorisi’ne ek olarak yetenek-beceri ve rol algılamaları eklenmiştir

Yatay İletişim: Aynı örgüt basamağında çalışanlar arasındaki iletişimdir

Yatay koordinasyon benzer veya aynı yetki ve sorumlulukları olan departmanlar veya kuruluşlar arası koordinasyondur.

Hofstede Modeli: 1980’de Hofstede 40 ülkede faaliyette bulunan IBM firmasındaki çalışanlara (yaklaşık 116 bin kişiye) tutum ve değerleri ölçen anketler yaparak; kültürleri birbirinden ayıran ögeleri incelemiştir. Hofstede araştırması sonucunda bulgularını dört ana başlıkta gruplandırmıştır:
 Bireyci/Toplulukçu, Baskın Değerler, Güç Aralığı, Belirsizlikten Kaçınma.

Davranışsal teoriler arasında yer alan Ohio Üniversitesi araştırmalarında davranış, kişiyi dikkate alma ve inisiyatif değişkenleri kapsamında ele alınmaktadır.