YÖNETİM BİLİMİ I

Örgütleme sürecinin aşamalarını daha detaylı bir şekilde ele almak gerekirse süreç;

• Amacı gerçekleştirmek için yapılması gereken iş, görev ve faaliyetlerin belirlenmesi, 

• Görevlerin anlamlı bir şekilde gruplandırılması ve birbirleriyle ilişkilendirilmesi neticesinde işlerin oluşturulması, 

• İşlerin belli ölçütlere göre bir araya getirilmesiyle iş gruplarının ve yapılması gereken faaliyetlerin tanımlanması, 

• Yapılacak işlerin örgütsel seviyeler itibariyle gruplandırılması ve her seviyeye ilişkin mevkilerin oluşturulması, 

• Bu mevkiler arasında yakın ilişki ve benzerlik olanlarının bir araya getirilerek bölümlerin oluşturulması, 

• Ortaya konan her türlü görev, iş ve iş grubuna ilişkin tanımların yapılması, 

• Bu tanımların gereği olan işgörenlerin bulunup seçilmesi şeklinde özetlenebilir.

Doğru cevap D'dir.

Örgütlenme ilkeleri şu şekildedir;

Yönetim alanının geniş olmasına neden olan, bir başka deyişle yakın denetim gerektirmeyen durumlar şöyledir: 

• Yapılması gereken işlerin durağan ve rutin olması, 

• Benzer süreçlerin sürekli tekrar etmesi, 

• Tüm astların tek bir merkezde toplanmış olması, 

• Astların eğitim düzeyinin yüksek ve yeteneklerinin oldukça gelişmiş olması, 

• İşi yapmak için gerekli olan prosedürlerin önceden hazırlanmış olması, 

• Yöneticilerin ihtiyaç duyacağı destek sistemlerinin ve personelinin hazır olması, 

• Yöneticilerin planlama ve koordinasyon gibi konulara daha az zaman ayırabilmeleri, 

• Geniş yönetim alanıyla uyum gösteren çalışanların tercih edilmiş olması Doğru cevap E'dir.

Bu ilkeler şunlardır;

- Faaliyetlerin Benzerliği: Aynı amaca ulaşmak için gerçekleştirilen benzer faaliyetler bir araya getirilmeli ve aynı bölümün bu faaliyetlerden sorumlu olmasısağlanmalıdır. 

- Uzmanlaşmadan Yararlanma: Benzer faaliyetler aynı bölümün sorumluluğuna verilirken işgücünün en uygun düzeyde uzmanlaşması göz önünde bulundurulmalıdır. 

- Denetimi Kolaylaştırma: Birbirini denetlemesi gereken grup ve kişiler birbirlerinden ayrılmalıdır. Bölümler arası karşılaştırmaları kolaylaştırmak adına aynı koşul ve özellikleri taşıyan bölümlerin oluşturulmasına dikkat edilmelidir. 

- İşe Gereken Önemi Verme Zorunluluğu: Örgüt içinde faaliyet gösteren bireylerin, iş yüklerinin, dengeli bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. İş yoğunluğu fazla olan bireyler bazı faaliyetlere gereken zamanı ayıramamaktadır. Bölümlendirmeye gidilirken, bireylere düşen iş yükünü dengeli kılacak yapılar tercih edilmelidir. 

- İşletmedeki Koşulları Dikkate Alma Zorunluluğu: Bölümlendirme yapılırken örgüt içi koşullar, özellikle de biçimsel olmayan örgüt yapısı dikkate alınmalıdır. Örgüt kültürü ve örgüt üyelerini bir arada tutan diğer beşeri ilişki kalıpları dikkatle incelenmeli, bölümlendirme yapılırken bu özel durumlar göz önünde bulundurulmalıdır. 

- Harcamaların Azaltılması: Bölümlendirme sonucunda bölümler, kısımlar, servisler ve çeşitli mevkiler ortaya çıkacaktır. Ortaya çıkan yapı birçok yöneticinin ve uzmanın istihdam edilmesini gerekli kılabilir. Yöneticilerin ve uzmanların istihdam edilmesi ise oldukça maliyetlidir. Bu nedenle bölümlendirmeye gidilirken iş gücü maliyetlerini olabildiğince azaltan yapılar tercih edilmelidir.

Doğru Cevap D'dir.

Örgüt içi bölümlendirme yaklaşımları aşağıdaki gibidir.

Matriks örgüt yapısında proje yöneticisi aşağıda yer alan konularda sorumluluk sahibidir: 

• Hangi işler yapılmalı? 

• Bu işler ne zaman yapılmalı? 

• Bu işler neden yapılmalı? 

• Bu işler için ne kadar para harcanmalı? 

• Bu işler hangi kalitede yapılmalı? 

• Projenin genel gidiş hızı ne olmalı? 

• Projedeki işler işletme içinde mi, işletme dışında mı yaptırılmalı? 

Fonksiyonel yöneticiler ise proje kapsamında, kendi faaliyet alanlarına giren işlerle ilgili sorunların çözüm sürecinde devreye girmektedirler. Proje kapsamında, fonksiyonel yöneticiler, aşağıda yer alan konulardan sorumludurlar:

• İşler nasıl gerçekleştirilecek? 

• Hangi yöntem ve usuller kullanılacak? 

• Bu işleri kim yapacak? 

• Bu işler nerede yapılacak? 

• İşlevsel uzmanlık proje kapsamında ne ölçüde kullanılacak?

Doğru cevap A'dır.

Örgüt, belli sınırlar çerçevesinde, ortak bir amaç etrafında toplanmış, iki veya daha fazla bireyden oluşan yapısal bir bütündür. Örgütleme kâr, devamlılık ve sosyal fayda gibi örgütsel amaçlara ulaşılabilmesi için yapılması gereken işlerin ve bu işleri yapacak kişi ve/veya bölümlerin belirlendiği, işlerin yapılması adına uyumlu bir çalışma ortamının yaratıldığı ve söz konusu bu işlerin yapılabilmesi için gerekli olan maddi ve beşeri kaynakların örgüt bünyesine uygun yayılımının sağlandığı bir süreçler bütünüdür.

: Biçimsel olmayan örgütler, bireylerin başkalarıyla bir arada olma isteklerine dayanan sosyal bir güdüyle ortaya çıkmaktadır. Biçimsel olmayan örgütlerin oluşumunda, benzer yörelerin insanı olmak, belli alanlarda çıkar birliği etmiş olmak, benzer mesleklerde çalışıyor olmak veya bazı konularda fikir birliğine varmış olmak gibi nedenler rol oynamış olabilir. Biçimsel olmayan örgütlerin, herhangi bir resmî dayanağı yoktur.

Uzmanlaşma ve iş bölümü sonucunda örgütsel yapıda belli alanlarda uzmanlaşmış bireylerden oluşan bölümler oluşmaktadır. Bu tür fonksiyonel (işlevsel) bölümlerde görev yapan bireyler, kendilerine komuta yetkisi ile bağlı olmayan diğer bireyler üzerinde uzmanlık konularıyla ilgili olarak emir verme yetkisine sahip olabilmektedir. Bu tür emir verme yetkisi fonksiyonel yetki olarak adlandırılmaktadır.

Yetki devrinin yararları: • Yöneticiler yetkilerinin bir bölümünü astlarına devrederek aşırı iş yükünden kurtulmaktadır. • Astlar verilen görevleri yerine getirerek kendilerini gelecekteki daha üst düzey görevlere yönelik geliştirmektedir. • Yetki devredilen astların öz güvenleri artmakta ve sorun çözme kapasiteleri gelişmektedir. • Yetki devri örgütsel sorunların bu sorunları bizzat yaşayanlar tarafından çözümlenmesine imkân sağlamaktadır.

Aşamaları: • Amacı gerçekleştirmek için yapılması gereken iş, görev ve faaliyetlerin belirlenmesi, • Görevlerin anlamlı bir şekilde gruplandırılması ve birbirleriyle ilişkilendirilmesi neticesinde işlerin oluşturulması, • İşlerin belli ölçütlere göre bir araya getirilmesiyle iş gruplarının ve yapılması gereken faaliyetlerin tanımlanması, • Yapılacak işlerin örgütsel seviyeler itibariyle gruplandırılması ve her seviyeye ilişkin mevkilerin oluşturulması, • Bu mevkiler arasında yakın ilişki ve benzerlik olanlarının bir araya getirilerek bölümlerin oluşturulması, • Ortaya konan her türlü görev, iş ve iş grubuna ilişkin tanımların yapılması, • Bu tanımların gereği olan işgörenlerin bulunup seçilmesi