YÖNETİM BİLİMİ I - Deneme Sınavı - 17

Biçimsel olmayan örgütler, bireylerin başkalarıyla bir arada olma isteklerine dayanan sosyal bir güdüyle ortaya çıkmaktadır. Biçimsel olmayan örgütlerin oluşumunda, benzer yörelerin insanı olmak, belli alanlarda çıkar birliği etmiş olmak, benzer mesleklerde çalışıyor olmak veya bazı konularda fikir birliğine varmış olmak gibi nedenler rol oynamış olabilir. Doğru yanıt C’dir.

Örgüt içinde yer alan bireylerin, kendi uzmanlık alanlarına giren konularda danışmanlık hizmeti vermeleri, kurmay yetki kullanımı olarak tanımlamaktadır. Örnekte de örgüt içerisinde pazarlama alanındaki uzmanlara danışılması durumu söz konusudur. Doğru yanıt A’dır.

Örgütlerde yetki, üç aşamalı bir süreç sonucunda astlara devredilmektedir: 1) Astlara bir işin yapılması için gerekli olan görevlerin verilmesi, 2) Verilen bu görevi yerine getirmeleri için astların gerekli olan yetkiyle donatılması ve 3) Astlara yapmaları gereken göreve ilişkin sorumluluğun yüklenmesiyle yetki devri süreci sona ermektedir.  Yetki devri sürecinde astlara verilen yetki ve sorumluluk denk tutulmalıdır. Bu örnekte eksik olan öğe yetki ve sorumluluk denkliğidir. Çünkü AR-GE birimine verilen sorumluluğu yerine getirebilecek yetki aktarılmamıştır. Doğru yanıt E’dir.

Mevki veya kadro; iş, yetki, sorumluluk ve verilecek ücretin birleşimi olarak tanımlanmaktadır. Mevki, yapılacak işi, kullanılacak yetkiyi, işe ilişkin sorumluluğu ve ücreti bütünleştiren bir kavramdır. Doğru yanıt B’dir.

Matriks örgüt yapısı, örgütsel kaynakların ve görevlerin, eş zamanlı olarak hem fonksiyonel hem de proje temelli olarak bölümlendirildiği yapı olarak tanımlanabilir. Doğru yanıt B’dir.

Çevrenin hızla değiştiği durumlarda belirsizlik artmaktadır. Çevresel belirsizliğin artışı, karar verme süreçlerini oldukça zorlaştırmaktadır. Çevresel belirsizliğin örgüt yapısı üzerindeki etkileri şöyledir: Bölümler arası farklılıklar artmaktadır. Buna göre I numaralı öncülde verilen bilgi yanlıştır.  Örgütün koordinasyon ihtiyacı artmaktadır. Buna göre II numaralı öncülde verilen bilgi yanlıştır. Örgüt yapısı çevresel değişimlere hızlı bir şekilde cevap verebilecek esneklikte olmalıdır. Bu durum matriks yapıları, proje ekiplerini ve biçimsel olmayan örgütsel ilişkileri ön plana çıkartmaktadır. Buna göre III ve IV numaralı öncüllerde yer alan bilgiler doğrudur. Doğru yanıt E’dir.

İki veya daha fazla bireyden oluşan, bu bireylerin ortak bir amaç etrafında iş birlikçi bir şekilde çalıştıkları, sınırları ve yapısı belli, bir bütün olarak ifade edilebilir.

Biçimsel olmayan örgütler, bireylerin başkalarıyla bir arada olma isteklerine dayanan sosyal bir güdüyle ortaya çıkmaktadır.

İnsan kaynakları yöneticisi, halkla ilişkiler uzmanının performansını değerlerken fonksiyonel yetkisini kullanmaktadır.

Yönetim alanı bir üstün etkili olarak yönetebileceği ast sayısı olarak tanımlanmaktadır.

Soru kökünde ifade edilenler, görevlerin tanımlanması ilkesine vurgu yapmaktadır.

Bölümlendirme süreci neticesinde ortaya çıkan yapının etkili ve verimli olabilmesi için bazı ilkelerin göz önüne alınması gerekmektedir. Bunlar;

Roma rakamı ile belirtilen ifadeler matriks bölümlendirmenin üstün yönlerindendir.

Roma rakamı ile belirtilen ifadeler şebeke bölümlendirmenin zayıf yönlerindendir.

Bölge temeline göre bölümlendirme günümüzde, iki açıdan değerlendirilerek tercih edilmektedir. Bunlardan birisi satış, diğeri üretimdir.

Örgütsel yapıya ilişkin tercihler strateji, çevre ve teknoloji olmak üzere, üç temel değişkene bağlı olarak farklılaşmaktadır.

Örgütleme, kâr, devamlılık ve sosyal fayda gibi örgütsel amaçlara ulaşılabilmesi için yapılması gereken işlerin ve bu işleri yapacak kişi ve/veya bölümlerin belirlendiği, işlerin yapılması adına uyumlu bir çalışma ortamının yaratıldığı ve gerekli olan maddi ve beşeri kaynakların örgüt bünyesine uygun yayılımının sağlandığı süreçler bütünüdür.

Biçimsel örgütler, ortak özellikleri daha fazla olan bireylerden oluşmaktadır. Biçimsel örgütler, önceden belirlenmiş kurallara göre oluşmakta ve belli kurallar çerçevesinde faaliyetlerini sürdürmektedirler. Bu tür örgütlerin, belli bir hiyerarşileri, görev dağılımları ve işleyiş süreçleri vardır. Biçimsel örgütlerin faaliyetlerinde genellikle süreklilik göstermeleri beklenmektedir.

Örgüt içinde yer alan bireylerin, kendi uzmanlık alanlarına giren konularda danışmanlık hizmeti vermeleri, kurmay yetki kullanımı olarak düşünülebilir. Kurmay yetkinin kaynağı belli bir alanda sahip olunan uzmanlıktır.

Yöneticiler sahip oldukları yetkileri belli koşullar altında, astlarına devretmektedirler. Yetki devri örgüt yapısında hiyerarşik kademelerin ortaya çıkması ve yetki ilişkilerinin  belirlenmesinde oldukça önemlidir. Yetki devri olmadan, örgütsel yapının oluşması ve örgütsel işleyişin başlaması söz konusu olmamaktadır.