YOLCU HİZMETLERİ

Diğer Özel Hizmet Gerektiren Yolcular
- Bebekli ya da çocuklu yolcular
- Refakatli ve refakatsiz çocuk yolcular
- Genç yolcular
- Kilolu ve uzun boylu yolcular
- VIP yolcular (Very Important Passengers: Çok Önemli Yolcular)
- CIP yolcular (Commercial Important Passengers: Ticari Öneme Sahip Yolcular)
- Sık seyahat eden yolcular (Frequent Travellers)
- Evcil hayvan taşıyan yolcular
- Özel yemek talep eden yolcular
- Gemi mürettebatı (Ship Crew)
- Kuryeler
- Grup yolcular

DPNA (Disabled Passengers Needing Assistance): Özel yardıma ihtiyaç duyan zihinsel ve gelişimsel yetersizliği olan engelli yolcular için kullanılan koddur.

Özel yardım gerektiren yolculardan sağlık raporu istenmesini gerektiren durumlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Bulaşıcı olabileceği düşünülen hastalıklara sahip olan yolculardan,
• Uçuş emniyetini riske sokabilecek, diğer yolcuların konforunu ve kabin ekibinin iş
süreçlerini etkileyebilecek ciddi boyutlarda davranış bozukluğuna ve fiziksel yetersizliğe
sahip olan yolculardan,
• Seyahat esnasında uçağın acil iniş gerçekleştirmesine neden olabileceği düşünülen
(belirli bir ayını tamamlamış hamile yolcular gibi) yolculardan,
• Uçuş süresince tıbbi yardıma ve özel ekipmana ihtiyaç duyan (ilave oksijen gereksinimi
olan ya da sedyeli yolcular gibi) yolculardan,
• Uçuşsırasında tıbbi durumunda, uçuşun etkileri nedeniyle kötüleşme olabileceği düşünülen
yolculardan havayolu ile taşınabilmesi için sağlık raporu istenebilmektedir.

Genel olarak hasta yolculardan rapor istenmektedir. Ancak hasta olmamasına karşın hamile yolculardan da sağlık raporu istenebilmektedir.

Sedyeli Yolcular: Sedyeli yolcu, uçak içinde koltuk arkaları teknisyenler tarafından sökülüp, sedye yerleştirilerek seyahat etmesi sağlanan, tıbbi müdahale gerektiren yolcudur.

Acil çıkış kapıları herhangi bir acil durumda, uçaktaki yolcuların tahliyesi amacı ile kullanılan kapılardır (çıkış noktalarıdır). Tahliye esnasında bu kapıların, önünde oturan yolcular tarafından açılması gerekmektedir.

WCHS (Wheelchair Step): Hem uzun mesafe yürüyemeyen hem de merdivenleri kendi başına inip çıkamayan, sadece uçak içinde kendi koltuğuna kadar olan kısa mesafe yürüyüşünü yapabilen yolculara verilen tekerlekli sandalye hizmet türüdür.

Tekerlekli sandalyeli yolcuların kendilerine ait tekerlekli sandalye ile uçağa binerek yolculuk etmeleri mümkün olmamakla birlikte, havaalanı içinde kendi tekerlekli sandalyelerini kullanmaları mümkündür. Yolcunun kendi tekerlekli sandalyesini kullandırma hizmeti ya da sadece sandalyesinin uçağa yüklenmesi (kullandırma hizmeti olmaksızın) durumunda kullanılan kod, Wheelchair-OWN olarak adlandırılmaktadır.

BLND (Blind Passengers): Görme engelli yolcular için kullanılan koddur.

DEAF (Deaf Passengers): Duyma engelli yolcular için kullanılan koddur.

BLND (Blind Passengers): Görme engelli yolcular için kullanılan koddur. DEAF (Deaf Passengers): Duyma engelli yolcular için kullanılan koddur. DPNA (Disabled Passengers Needing Assistance): Özel yardıma ihtiyaç duyan zihinsel ve gelişimsel yetersizliği olan engelli yolcular için kullanılan koddur. MAAS (Meet and Assist): Yaşlı, uluslararası ya da gidilecek ülkenin dilini bilmeyen, ilk kez havayolu ile seyahat edecek vb. yolcular için kullanılan koddur

WCHR (Wheelchair Ramp): Uzun süre yürüyemeyen yolculara verilen tekerlekli sandalye hizmet kodudur.

WCHS (Wheelchair Step): Merdiven çıkamayan yolculara verilen tekerlekli sandalye hizmet kodudur.

WCHC (Wheelchair Cabin): Kabin içinde yolcunun koltuğuna yerleştirilmesine kadar verilen tekerlekli sandalye hizmet kodudur.

STCR (Stretcher): Yalnızca sedye ile taşınabilen yolcular için kullanılan koddur (MEDA kodu ile birlikte kullanılır).

LEGL (Leg Left): Sol bacağı tam ya da yarım (dize kadar) alçılı (kırık) yolcular için kullanılan koddur (MEDA kodu ile birlikte kullanılır).

LEGR (Leg Right): Sağ bacağı tam ya da yarım (dize kadar) alçılı (kırık) yolcular için kullanılan koddur (MEDA kodu ile birlikte kullanılır).

LEGB (Leg Both): Her iki bacağı tam ya da yarım (dize kadar) (kırık) yolcular için kullanılan koddur (MEDA kodu ile birlikte kullanılır).

MEDA (Medical Case): Sağlık raporu ile seyahat edebilen yolcular için kullanılan koddur.

Hasta ya da hareket kabiliyeti kısıtlı yolcular için düzenlenmesi gerekli olabilecek dokümanlardan başlıcaları sağlık raporu ile rapor yerine geçebilen ve hastanın sağlık durumu ile ilgili detaylı bilgilerin yer aldığı MEDIF’tir (Medical Information: Tıbbi Bilgi Formu).MEDIF temel iki kısımdan oluşmaktadır. Rezervasyon esnasında formun birinci kısmı yolcu tarafından doldurulmaktadır. Daha sonra form, ikinci kısmının doldurulması için hasta yolcunun doktoruna gönderilmektedir. Yolcunun doktoru tarafından da doldurulan MEDIF, havayolunun sağlık birimi tarafından değerlendirilmektedir (IATA, PAT, General Rules, 2015: 179-180; IATA, Airport Handling Manual, 2014: 143-144). Bu değerlendirmede hasta yolcunun uçuşa uygun olup olmadığı, uygun ise hangi hizmetlere ihtiyaç duyacağı ve bu hizmetlerin havayolu tarafından karşılanıp karşılanamayacağı ele alınmaktadır. Bu değerlendirme sonrasında yolcu havayolu ile taşınmakta ya da taşınması reddedilebilmektedir.

İşitme Engelli Yolcu: İşitme engelli yolcuların pek çoğu dudak okuyabildiği için, bu yolcular ile yavaş ve net konuşulmalıdır. Ağız hareketleri belirgin olmalı, konuşma jest ve mimikler ile desteklenmelidir. Gerekli durumlarda ise yazılı iletişim sağlanmalıdır. İşitme engelli yolculara kabin ekibinin oturma alanlarına ve tuvaletlere yakın koltuklar tahsis edilmelidir. Uçuşa kabul (check-in) esnasında mutlaka uçağa biniş kapısı ve uçuş saati ile ilgili bilgi verilmelidir. İşitme engelli yolcular, diğer yolculardan önce uçağa bindirilmekte ve uçaktan en son indirilmektedir. İşitme engelli yolcuların da özel eğitimli köpekleri bulunabilmektedir. Bu köpekler sahiplerini seslere göre uyarabilmektedir. İşitme engelli rehber köpeği taşıma kuralları, görme engelli yolcu rehber köpeği ile aynıdır

Acil çıkış kapıları herhangi bir acil durumda, uçaktaki yolcuların tahliyesi amacı ile kullanılan kapılardır (çıkış noktalarıdır). Tahliye esnasında bu kapıların, önünde oturan yolcular tarafından açılması gerekmektedir. Bu nedenle acil çıkış kapıları önünde oturan yolcuların 18 yaşını doldurmuş, kapıyı açabilecek fiziksel kapasiteye (kapıları açabilecek fiziksel kapasiteye sahip olmanın yanı sıra herhangi bir engelinin de olmaması) sahip olması, hamile olmaması ya da yaşlı vb. yetersizliklere sahip olmaması, başka bir yolcudan sorumlu (hasta ya da çocuk yolcuk gibi) olmaması gerekmektedir. Ayrıca yolcunun acil çıkış kapısının açılma talimatlarını anlayabilecek zihinsel kapasiteye sahip olması gerekmektedir.

Sedyeli Yolcular: Sedyeli yolcu, uçak içinde koltuk arkaları teknisyenler tarafından sökülüp, sedye yerleştirilerek seyahat etmesi sağlanan, tıbbi müdahale gerektiren yolcudur. Sedye ile taşınan yolcular diğer yolculardan önce uçağa bindirilmekte ve uçaktan en son indirilmektedir. Bu özel hizmet gerekliliği, yolcunun bilet rezervasyonu esnasında bildirilmek zorundadır. Bu yolcular sadece economy class hizmet sınıfında seyahat edebilmektedir. Her uçak tipinin oturma planında, sedye yerleştirilebilecek yerler ve kaç adet sedyeli yolcu kabul edilebileceği belirlenmiş durumdadır. Bu yerler genellikle uçağın arka sağ kısmında konumlandırılmaktadır. Uçakta bu yolcuların sedyelerinin yerleştirilebilmesi için, kaç koltuğun rezerve edilmesi gerektiği ile ilgili uygulamalar, havayoluna göre değişmektedir. Ancak sedyeli yolcular için genel olarak rezerve edilecek koltuk sayısı 5,6,7 ya da 9 olarak belirlenmektedir. Uçuşa kabul işlemleri yapılırken sedyeli yolcunun uçakla seyahatinde sakınca olmadığına dair geçerli sağlık raporu kontrol edilmelidir. Söz konusu raporda, hastalığın cinsi ve uçuşa engel olmadığı ve hastalığın diğer yolcular üzerinde etki yapmayacağı belirtilmelidir. Bu yolcular refakatsiz olarak uçuşa kabul edilmezler. Refakat eden kişi yolcunun yakını ya da sağlık görevlisi olabilmektedir.

Örneğin Türk Havayolları 28. haftayı doldurmamış yolculardan sağlık raporu istememektedir. Ancak tek bebeğe hamile olan yolcuları 28. hafta ile 36. haftanın sonuna kadar, sağlık raporu getirmeleri koşulu ile uçuşa kabul etmektedir. İki ya da daha fazla bebeğe hamile yolcuları ise 28. hafta ile 32. haftanın sonuna kadar, sağlık raporu getirmeleri koşulu ile uçuşa kabul etmektedir. Türk Havayolları, hamile yolcu raporlarının 7 günden eski olmamasını da istemektedir. 36. haftasını doldurmuş tek bebeğe hamile yolcular ile 32. haftasını doldurmuş iki ya da daha fazla bebeğe hamile yolcular ise sağlık raporu getirmiş olsalar dahi uçuşa kabul edilmemektedir

• WCBW (Wet Cell Battery): Sıvı akü ile çalışan tekerlekli sandalye,

• WCMP (Manual Power): El gücü ile hareket eden tekerlekli sandalye,

• WCBD (Dry Cell Battery): Kuru akü ile çalışan tekerlekli sandalyedir. Fiziksel kısıtlılığı olan yolculara sunulan tekerlekli sandalye hizmetlerini açıklayab