YEREL YÖNETİMLERDE CBS UYGULAMALARI

Mekânsal Strateji Planı: Ülke kalkınma politikaları ve bölgesel gelişme stratejilerini mekânsal düzeyde ilişkilendiren, bölge planlarının ekonomik ve sosyal potansiyel, hedef ve stratejileri ile ulaşım ilişkileri ve fiziksel eşiklerini de dikkate alarak değerlendiren, yer altı ve yer üstü kaynakların ekonomiye kazandırılmasına, doğal, tarihî ve kültürel değerlerin korunmasına ve geliştirilmesine, yerleşmeler, ulaşım sistemi ile kentsel, sosyal ve teknik altyapının yönlendirilmesine dair mekânsal stratejileri belirleyen, sektörlere ilişkin mekânsal politika ve stratejiler arasında ilişkiyi kuran, 1/250.000, 1/500.000 veya daha üst ölçek haritalar üzerinde şematik ve grafik dil kullanılarak hazırlanan, ülke bütününde ve gerekli görülen bölgelerde yapılabilen, sektörel ve tematik paftalar ve raporu ile bütün olan planları ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Nazım imar plan sınırı, "Sayısallaştır/Planlama Sınırları" kategorisi altında yer alan "Plan Onama Sınırı" sayısallaştırma menüsü yardımıyla oluşturulur. Doğru cevap C'dir.

Akıllı Nesne; Netcad tarafından geliştirilmiş bir obje tipi olup özellikle planlama çalışmalarında içerdiği bilgilerden faydalanılarak plan hesaplamalarının otomatik yapılmasını sağlayan güncellenebilir yapıdaki obje tipidir.

Akıllı nesne objelerine örnek olarak yapılaşma, yerleşim, yoğunluk ve yol genişlik sembolleri verilebilir. Bu sayede plan hesaplamaları (nüfus, DOP/KOP vd.) otomatik olarak yapılabilmekte, yol genişliklerinde yapılan düzeltmeler anlık olarak sembollere yansımaktadır. Doğru cevap B'dir.

Mekânsal planlar üzerinde projeksiyon yılına göre nüfus hesaplamaları, alan dağılımları, donatı hesaplamaları; mevzuata göre kentsel donatıların yeterlilik kontrolleri; verilen yapılaşma koşullarına göre yoğunluk ve DOP/KOP hesaplamalarının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Doğru cevap D'dir.

Nüfus projeksiyonu; toplam nüfusun/doğum, ölüm ve göç hareketlerinin ilerideki eğilimleri ile ilgili belli varsayımlara dayanarak nüfusun gelecek zamanda gelişmesi hakkında sayısal tahminlerin yapılmasıdır. Doğru cevap A'dır.

‘Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği (2014)’, plan yapım kartografisini yeniden tanımlamıştır. Bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılan planlar yönetmelikteki koşulları sağlamak zorundadır; yönetmelik öncesi oluşturulmuş planların yeni yönetmeliğe uygun hâle getirilmesi mümkündür. Eski mevzuatlara uygun hazırlanmış imar planlarının, yeni mevzuata uygun yapıya dönüştürülmesi için Planet/Plan/Plan Dönüştür seçeneği kullanılır. Doğru cevap E'dir.

Mekânsal planlar üzerinde yapılan değişikliklerin zamana bağlı olarak izlenmesi için Zaman Gezgini modülü kullanılmaktadır. Zaman Gezgini video izleme seçeneği, eklenen planların geçerli oldukları zaman aralığı ve birbirlerine olan geçişleri izlenirken zaman karşılaştırma özelliği ise farklı zaman aralığına ait planlar arasındaki farkın izlenmesinde tercih edilir. Doğru cevap A'dır.

Planlama yönetmeliğine uygun fonksiyon alanlarına ait sembollere Giriş/Sembol seçeneği ile açılan sembol kütüphanesinden ulaşılabilir. Doğru cevap B'dir.

"Planet/Semboller" menüsü altında bulunan ‘Yerleşim’, ‘Yapılaşma’, ‘Yol’ ve ‘Yoğunluk’ seçenekleri bulunmaktadır. Katalog seçeneği ise "Araçlar" menüsü içerisinde yer alır. Doğru cevap C'dir.

Uygulama imar planında; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı, ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları, meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde; parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararlar gösterilir. Doğru cevap E'dir.

Mekânsal planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından Mekânsal Strateji Planları, Çevre Düzeni Planları ve İmar Planları olarak hazırlanır. Buna göre planlama kademeleri, üst kademeden alt kademeye doğru sırasıyla ‘Mekânsal Strateji Planı’, ‘Çevre Düzeni Planı’, ‘Nazım İmar Planı’ ve ‘Uygulama İmar Planı’ndan oluşur.

Akıllı Nesne; Netcad tarafından geliştirilmiş bir obje tipi olup özellikle planlama çalışmalarnda içerdiği bilgilerden faydalanılarak plan hesaplamalarının otomatik yapılmasını sağlayan güncellenebilir yapıdaki obje tipidir.

Nazım imar planı ilke ve esaslarına uygun olarak yörenin koşulları ve planlama alanının genel özellikleri, yapının kullanım amacı ve ihtiyacı, erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ve çevreye etkisi dikkate alınarak; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı, ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları, meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde; parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararları, uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/1.000 ölçekte onaylı hâlihazır haritalar üzerinde, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan planlardır.

Etrafı yollarla çevrili alanların fonksiyon tanımları ‘Sayısallaştır’ sekmesi altında bulunan menüler kullanılarak gerçekleştirilir.

Plan üzerinde konut fonksiyon alanı olarak belirlenen bölgelere nüfus yoğunlukları Planet/Semboller/Yoğunluk seçeneği kullanılarak akıllı nesne yapısında (k/ha) yazdırılır.

Nüfus projeksiyon hesabının yapılabilmesi için güncel nüfus sayım yılı ve güncel nüfus ile daha önceki nüfus sayım yılı ve nüfus bilgilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Mekânsal planlar üzerinde yapılan değişikliklerin zamana bağlı olarak izlenmesi için Zaman Gezgini modülü kullanılmaktadır. Farklı tarihleri temsil eden uygulama imar planlar dosyaları referanslar altına CAD Referans dosyası olarak eklenir. Eklenen her bir referans plan dosya özelliklerinden planın geçerli olduğu tarih aralığı başlangıç ve bitiş olarak tanımlanır.

Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği (2014)’ne belirtilen usül ve esaslara göre tasarlanmış hattipleri Semboloji; kentsel fonksiyon alanlarının oluşturulmasında kullanılacak sayısallaştırma menüleri Sayısallaştır; fonksiyon alanlarının belirtilmesinde kullanılan semboller Sembol kütüphanesinde bulunmaktadır.

Nazım imar plan sınırı, Sayısallaştır/Planlama Sınırları kategorisi altında yer alan Plan Onama Sınırı sayısallaştırma menüsü yardımıyla oluşturulur.

Üssel (Geometrik) Yöntem; nüfusun en eski dönemde olduğu gibi kestirim döneminde de aynı yıllık oranla artacağını ya da azalacağını varsayar. Bu yöntemde sabit oran kavramı kullanılır. Dolayısıyla şehrin büyüme oranı %1,36 ise gelecekte de her yıl bu oranda büyüme olacağı kabul edilmektedir.