YEREL YÖNETİMLERDE CBS UYGULAMALARI

Duyarlılık, bir doğal tehlikenin belirli bir alanda bulunma/ gerçekleşme olasılığını ifade eder

Tehlike, can ve mal kayıplarına neden olmak ile birlikte, toplumun sosyo-ekonomik düzen ve etkinliklerine, doğal çevreye, doğal, tarihî ve kültürel kaynaklara zarar verme potansiyeli olan doğa, teknoloji ve insan kaynaklı olay veya olaylar zinciri olarak tanımlanmaktadır

Risk, bir tehlikenin belirli bir zaman ve mekânda gerçekleşmesi durumunda tehdit altında olan unsurların alacağı hasarın düzeyine bağlı olarak oluşacak potansiyel kayıplar şeklinde tanımlanmaktadır

Litoloji, bir bölgedeki hâkim kaya ve/veya tabaka yapısına verilen addır

Formasyon, bir veya birkaç tip litolojiden oluşan ve yapısındaki belirgin litoloji özelliğinden dolayı komşu birimlerden ayırt edilebilen kaya birimidir

Jeolojik Yaş, yan yana veya üst üste duran iki kayaç kütlesinden biri diğerine göre daha yaşlı veya daha gençtir. Göreli, çökelim ve mutlak olmak üzere üç farklı yaşlandırma yöntemi bulunmaktadır

Deprem, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır

Fay, yer kabuğundaki çeşitli ölçekteki kayma yüzeyleri (üzerinde deprem olan ve hareket eden iki levha ya da levhacık arasındaki ara yüzey) olarak adlandırılır

Aktif (Diri) Fay, Tarihsel dönemde deprem oluşturan tüm faylardır

Tampon analizi, spatial objeler (nokta, çizgi, alan) etrafında belirli genişliğe sahip etki alanı oluşturmak için kullanılmaktadır

Sahanın CBS yapısında hazırlanmış jeoloji veri (JEOLOJI.NCZ) dosyası Uygulama Menüsü/Aç seçeneği kullanılarak Netcad ortamına eklenir. Referanslar altına eklenen JEOLOJI tablosu üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Özellikler seçeneği ile referans özelliklerine ulaşılır. Referans Özellikleri/Tematik sekmesi altında Özgün tema özelliği kullanılarak haritanın tematize edilmesi sağlanır. Özgün tema özelliğinde makro tanımı olarak veri tabanında bulunan jeolojik YAS kolonu dikkate alınmıştır. Doğru cevap B'dir.

Spatial veriler üzerinde veritabanında kayıtlı özellik ve özniteliklerin ilgili obje üzerinde etiketlenmesi için referans özellikleri/Etiket sekmesi altında etiket tanımı yapılır. Etiket özelliğinde makro tanımı olarak veri tabanında bulunan jeolojik SIMGE kolonu dikkate alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Sahanın CBS yapısında hazırlanmış jeoloji veri (JEOLOJI.NCZ) dosyası Uygulama Menüsü/Aç seçeneği kullanılarak Netcad ortamına eklenir. Referanslar altına eklenen JEOLOJI tablosu üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Özellikler seçeneği ile referans özelliklerine ulaşılır ve etiket tanımı yapılır. Etiket özelliğinde makro tanımı olarak veri tabanında bulunan jeolojik SIMGE kolonu dikkate alınmıştır. Doğru cevap E'dir.

Depremsellik analizi için uygulama sahası ve yakın civarında bulunan aktif fay hatlarının bulunduğu FAY_AKOLUK.NCZ dosyası Uygulama Menüsü/Ekle/Dosya Ekle ile Netcad ortamına eklenir. Çalışma sahası içerisinde bulunan fay hatları kullanılarak ‘Çoklu Tampon Analizi’ gerçekleştirilmiştir. Aktif faylara 0-3000 metre yakınlıkta olan alanlar depremsellik açısından riskli, 3000 m’ den daha uzakta kalan alanlar ise depremsellik açısından en az duyarlı alanlar olarak değerlendirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Heyelan duyarlılık haritalarının hazırlanması sırasında araştırmacılar heyelanlar, geçmişte olduğu gibi gelecekte de aynı jeolojik, jeomorfolojik, hidrojeolojik ve iklimsel koşullar altında oluşacağını kabul ederler. Heyelanlara neden olan temel koşullar, yamacı oluşturan malzemenin özellikleri, jeolojik, jeomorfolojik, hidrojeolojik ve meteorolojik koşullar gibi tanımlanabilen ortamla ilgili faktörlerdir ve tehlikenin derecesi değerlendirilebilir. Ayrıca; her türlü yamaç duyarsızlığı modeli tanımlanabilir ve sınıflandırılabilir. Ancak duyarsızlıklara ilişkin ayrıntılı özelliklerin bölgesel çalışmalarda kullanılan ölçekteki haritalara yansıtılması güçtür. Doğru cevap D'dir.

Heyelan duyarlılık analizinde girdi olarak kullanılacak veriler, türlerine göre raster veya spatial veri kaynağı operatörleri ile tanımlanarak puanlamaları GeoEditör operatörleri yardımı ile gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Heyelan duyarlılık analizinde girdi olarak kullanılacak jeoloji birimleri litolojik özelliklerine göre değerlendirildğinde: Üst Kretase ve Üst Kretase – Eosen yaşlarına sahip birimlerin bulunduğu alanlar yerleşim için uygun, Orta – Üst Eosen ve Kuvaterner yaşlarına sahip birimlere ait alanlar ise yerleşim için uygun olmayan alanlar olarak değerlendirilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Topografik yükseklik, heyelan duyarlılık analizlerinde sıkça kullanılan bir parametredir. Yükseklik değerlerinin fazla olduğu alanlar, heyelan açısından riskli alanlar olarak değerlendirilmektedir. Proje alanında yükseklik 85.68-908.88 m arasında değişiklik göstermektedir. Bu nedenle yüksekliği 654.48 m. den fazla alanlar, heyelan açısından risk teşkil eden alanlar olarak GeoEditör operatörü yardımıyla puanlama yapılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Topografik Nemlilik Endeksi (TWI), topografik anlamda suya doygun alanların lokasyonlarının ve boyutlarının ifade edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Topografik nemlilik endeksi çalışılan bölgenin suya doygunluğunu alansal ölçüde boyutlandırmaktadır. Suyun malzeme içerisine süzülmesi, hem malzeme içerisinde gözenek suyu basınçlarının artmasına hem de malzemenin dayanımının azalmasına neden olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Tasarlanan iş akış modelinin kullanılması sonucu oluşan çoklu tehlike haritasında, kırmızı renk ile tematize edilmiş yüksek puana sahip alanlar kentsel dönüşümde öncelikli alanlar olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap D'dir.