YEREL YÖNETİMLERDE CBS UYGULAMALARI

Topografik yükseklik, sayısal yükseklik modelindeki her bir gridin (pikselin) deniz seviyesine göre yükseklik değerlerini tanımlar. Araziden alınan yükseklik değerlerine sahip noktaların lineer enterpolasyon yöntemi ile sayısal yükseklik modelinin üretilmesi ile oluşturulur. Doğru cevap B.

Eğim, yüksekliğin x ve y yönlerindeki değişiminin derece veya yüzde cinsinden hesaplatılmasıdır. Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir. Yüzde cinsinde eğim ise yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir. Doğru cevap A.

Bakı (Yön) analizi sayısal yükseklik modeli üzerinde kuzeye göre hesaplanan yön değerlerinin tematik aralıklar ile gösterilmesi için uygulanmaktadır. Analiz sonrası oluşan bakı haritalarında dört ana yön ve bu ana yönler arasındaki ara yönler ile düz alanlar açısal aralık değerlerine göre gözlenirler. Bakı eğimin yönüdür; bir pikseli komşularına göre değerlendirerek en yüksek eğimli değere göre yöneliminin belirlenmesidir. Doğru cevap C.

Topografik nemlilik endeksi (TWI); toprağın suya doygunluk veya su tutma kapasitesinin belirlenmesine yönelik çalışmalarda kullanılan bir parametre olup özellikle heyelana yönelik çalışmalarda sıkça kullanılmaktadır. Doğru cevap E.

Nehir Aşındırma Gücü Endeksi (SPI), akımın özgül havza alanı ile orantılı olduğu varsayımı dikkate alınarak akış hâlindeki suyun topografyayı erozyona uğratabilme gücü olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D.

Havza hücre sayısının 1/10 u alt havza hücre sayısıdır. Hücre sayısına göre alan değerleri km2 bazında hesaplanır (Şekil 2.22). Doğru cevap C.

Topografik nemlilik endeksi (TWI); toprağın suya doygunluk veya su tutma kapasitesinin belirlenmesine yönelik çalışmalarda kullanılan bir parametre olup özellikle heyelana yönelik çalışmalarda sıkça kullanılmaktadır. Doğru cevap E.

Planlama sahasında değerlendirilmesi gereken birçok çevresel etken (hava kirliliği, gürültü, salgın hasatalık analizleri, suç analizleri vb.) bulunabilir. Çevresel etkilere ilişkin veriler sahada yapılan çalışmalar sonucu genellikle noktasal olarak toplanırlar. Sahadan toplanan noktasal ölçüm değerlerinin alansal dağılım analizlerini elde edebilmek için yoğunluk analizleri gerçekleştirilir. Doğru cevap B.

Topografik yükseklik haritası, uygun yer seçimi için değerlendirildiğinde, yükseklik değeri düşük alanların örnek senaryo için yerleşime daha uygun alanlar olduğu kabul edilir. Doğru cevap D.

Planlama sahasında değerlendirilmesi gereken birçok çevresel etken (hava kirliliği, gürültü, salgın hasatalık analizleri, suç analizleri vb.) bulunabilir. Doğru cevap A.

Topografik yükseklik, sayısal yükseklik modelindeki her bir gridin (pikselin) deniz seviyesine göre yükseklik değerlerini tanımlar. Araziden alınan yükseklik değerlerine sahip noktaların lineer enterpolasyon yöntemi ile sayısal yükseklik modelinin üretilmesi ile oluşturulur.

Rölyef Haritası:
Güneşin azimuth (xy) ve altitude (z) açı değerleri ile sayısal yükseklik modeli üzerinde gölgeleri hesaplanan, iki boyutlu planimetrik düzlemde üç boyut algısı yaratan
haritalardır.

Eğim, yüksekliğin x ve y yönlerindeki değişiminin derece veya yüzde cinsinden hesaplatılmasıdır. Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir. Yüzde cinsinde eğim ise yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

Topografik dikliğin azalım doğrultusunun kuzeyden itibaren saat yönünde yapmış olduğu açı Gallant and Wilson (2000) tarafından yamaç yönelimi olarak tanımlanmaktadır. Yine aynı araştırmacılar derece cinsinden yamaç yönelimi değerini sayısal yükseklik modelinin birinci dereceden türevini esas alan sonlu farklar yöntemi ile hesaplayabilmektedir.

Sayısal yükseklik modelinin birincil türevlerinden yamaç eğimi, topografik dikliğin azalma yönünde yükseklik değerlerindeki değişim miktarının bir ölçüsü olarak ifade edilmektedir (Gallant and Wilson, 2000). Yamaç eğiminin hesaplanmasına yönelik olarak literatürde çok sayıda algoritmaya rastlanır. Bu yaklaşımlardan biri, sayısal yükseklik modelinin birinci dereceden türevini esas alan sonlu farklar yöntemi oluşturmaktadır.

Hidrotopografik analizler, heyelan, çığ vb. duyarlılık değerlendirmelerinde sayısal yükseklik modelinden üretilen türev analizlerin oluşturulmasında girdi olarak kullanılırlar.

Topografik nemlilik endeksi (TWI); toprağın suya doygunluk veya su tutma kapasitesinin belirlenmesine yönelik çalışmalarda kullanılan bir parametre olup özellikle heyelana yönelik çalışmalarda sıkça kullanılmaktadır.

Nehir Aşındırma Gücü Endeksi (SPI), akımın özgül havza alanı ile orantılı olduğu varsayımı dikkate alınarak akış hâlindeki suyun topografyayı erozyona uğratabilme gücü olarak tanımlanmaktadır.

Bakı (Yön) analizi sayısal yükseklik modeli üzerinde kuzeye göre hesaplanan yön değerlerinin tematik aralıklar ile gösterilmesi için uygulanmaktadır. Analiz sonrası oluşan bakı haritalarında dört ana yön ve bu ana yönler arasındaki ara yönler ile düz alanlar açısal aralık değerlerine göre gözlenirler. Bakı eğimin yönüdür; bir pikseli komşularına göre değerlendirerek en yüksek eğimli değere göre yöneliminin belirlenmesidir.

Z açısı; yüzeye vuran güneş ışığının XY düzlemi ile derece cinsinden yaptığı açı olup 0-90 arası değişmektedir. XY açısı; yüzeye vuran güneş ışığının XY düzlemi izdüşümünün y ekseni ile derece cinsinden yaptığı açı olup 0-360 arası değişmektedir.