YEREL YÖNETİMLERDE CBS UYGULAMALARI

Veri işleme; Saha Okumalarının Aktarımı, Arazi Detayların İşlenmesi, Sayısal Arazi Yükseklik Modelinin Oluşturulması ve Hâlihazır Haritaların Üç Boyutlu İncelenmesi olmak üzere 4 aşamadan oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Totalstation; uzunluk, yatay ve düşey açı ve koordinat ölçümlerini mm hassasiyetinde sürekli ve otomatik olarak yapabilen ve hesaplama sonuçlarını anlık ekranında gösteren
ve kaydeden cihazlardır. Totalstaion, lazer ya da infrared ışınlarının reflektöre yansıtılması ve geri dönme hızından yararlanarak mesafe ölçümü yapmakta ve  reflektöre ait koordinat ve yükseklik değerlerinden faydalanarak kendi koordinat değerlerini hesaplayabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Arazi detaylarından biri olan şevlerin gösterimi için sev_nokta.xls dosyası Uygulama Menüsü/Aç seçeneği kullanılarak Netcad ekranına aktarılır. Aktarılan nokta verilerinden SUx kodlaması şev üstü, SAx kodlaması ise şev altlarını temsil etmektedir. Doğru cevap B'dir.

İki veya üç köşesi ölçülmüş ancak diğer köşeleri herhangi bir nedenle ölçülemeyen binaların veya detayın, ölçülen iki veya üç köşesi yardımı ile diğer köşesinin otomatik hesaplanması ve hatların çizilmesi için Netsurf/Yardımcı Araçlar/Bina Oluştur veya 4.Köşe Oluştur seçeneği kullanılabilir. Doğru cevap E'dir.

Sayısal arazi modelinin oluşumu için arazi üzerinde konum ve yükseklikleri bilinen referans noktalarına ihtiyaç vardır. Sayısal arazi model üretimine yönelik kullanılan birçok yöntem (En Yakın Komşu, Ağırlıklı Ortalama, Polinom, Multikuadrik, En Küçük Eğrilikli Yüzey ve Üçgenlerde Lineer Enterpolasyon vd.) tercih edilmektedir. Bu yöntemlerden en çok tercih edilen üçgen model; rastgele alınmış kotlu noktalardan sayısal arazi modeli üretimine yönelik yöntemlerden biridir. Üçgen modelde olabildiğince eşit açılı ve kenarlı üçgenler oluşur. Doğru cevap A'dır.

Şev, bina, yol, kayalık gibi alanlardan geçen eğrilerin temizlenmesi için Netsurf/Eğri Araçları/Eğri Temizle işlemleri kullanılabilir. Doğru cevap C'dir.

Belirli ölçekteki büyük harita, plan veya modeli oluşturan ayrı parçalardan her birine pafta denir. Paftalara ayırma rasgele değil, belli bir sisteme göre yapılır. Böyle bir sistem pafta bölümlemesi ya da pafta indeksi olarak adlandırılır. 1/1000000 – 1/250000 arası ölçekli paftalar uluslararası sisteme göre, 1/250000’ den daha büyük ölçekli harita takımı paftaları ise ulusal sisteme göre bölümlendirilir.

Coğrafi referanslama işlemi raster veriye "Raster Hazırlık" ve "Raster Dönüştür" seçenekleri kullanılarak uygulanabileceği gibi "Otomatik Register" özelliği de tercih edilerek gerçekleştirilebilir. Otomatik Register; raster verilerin ölçek ve pafta adına göre köşe noktaları ve gridlerini hesaplayan ve toplu olarak kaydeden (register eden) özelliktir. Doğru cevap A'dır.

Raster formattaki kadastro haritalarının coğrafi referanslanma işlemi sonrası vektör formata dönüştürülebilmesi için Giriş/Çizim Araçları altında yer alan çizim seçenekler kullanılabilir. Doğru cevap A'dır.

Taşınmaz malların sınırlarının arazi ve harita üzerinde belirtilerek hukuki durumlarının ve üzerindeki hakların tespit edilmesi işlemine Kadastro; kadastral durumu gösterir haritalara ise Kadastro Haritası denilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Netsurf/Arazi Model/Üçgen Oluştur seçeneği ile modellemede kullanılacak nokta seçimi yapılır. Üçgen Oluştur diyaloğu Üçgenleri Analiz Et seçeneği ile seçilen noktalara göre hesaplanan üçgenlere ait istatistiki bilgiler hesaplatılır. Bu bilgiler doğrultusunda üretilecek üçgenlere ait filtre tanımları yapılarak daha doğru modelleme yapılabilmektedir. Modellemede dikkate alınması gereken diğer detayların (şevler, binalar vd.) seçimi için Kırık Hatları seçeneğinin aktif bulunması gerekmektedir (Şekil 1.13). Bu sayede kırık hat olarak bulunan detaylar dikkate alınarak üçgen model üretilmiş olacaktır.

Arazinin topoğrafik durumu haritalarda münhani (eş yükseklik eğrileri) ile gösterilir. Münhani, yükseklikleri eşit olan arazi noktalarının yatay bir düzlem üzerindeki iz dü- şümlerini birleştiren eğrilerdir.

Pafta; belirli ölçekteki büyük harita, plan veya modeli oluşturan ayrı parçalardan her birine denir. Paftalara ayırma ise rasgele değil, belli bir sisteme göre yapılır. Böyle bir sistem pafta bölümlemesi ya da pafta indeksi olarak adlandırılır. 1/1000000 – 1/250000 arası ölçekli paftalar uluslararası sisteme göre, 1/250000’ den daha büyük ölçekli harita takımı paftaları ise ulusal sisteme göre bölümlendirilir.

Raster veri ekleme işlemi tamamlandıktan sonra İşle/Tümünü İşle seçeneği ile raster veri köşe veya gridlerinin bulunması sağlanır. Köşe veya gridleri tanınan raster veri listede yeşil renkte gözlenir (Şekil 1.28)

Sayısallaştırma işleminde uygun yakalama modlarının aktif olması gerekmektedir. Yakalama modları sayısallaştırma işlemine girildiğinde açılan Koordinat Araçları sekmesi altında yer almaktadır.

Dönüşüm işlemde kullanılabilecek birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerden N Noktadan Helmert ve Helmert Dönüşüm Matrisinden doğruluğu diğer yöntemlere göre daha yüksek olan yöntemlerdir. N Noktadan Helmert yöntemi en az üç ortak noktadan yapılan bir dönüşüm iken Helmert Dönüşüm Matrisinde yöntemi ise dönüşüm matrisinin 4 parametresi (a,b, cx ve cy) belirtilmelidir

Veri işleme; Saha Okumalarının Aktarımı, Arazi Detayların İşlenmesi, Sayısal Arazi Yükseklik Modelinin Oluşturulması ve Hâlihazır Haritaların Üç Boyutlu İncelenmesi olmak üzere 4 aşamadan oluşmaktadır

Totalstation: Uzunluk, yatay ve düşey açı ve koordinat ölçümlerini mm hasasiyetinde sürekli ve otomatik olarak yapabilen ve hesaplama sonuçlarını anlık ekranında gösteren ve kaydeden cihazlardır. Totalstation, lazer ya da infrared ışınlarının reflektöre yansıtılması ve geri dönme hızından yararlanarak mesafe ölçümü yapmakta ve reflektöre ait koordinat ve yükseklik değerlerinden faydalanarak kendi koordinat değerlerini hesaplayabilmektedir

GPS (Global Positioning System/ Küresel Konumlama Sistemi); Dünya üzerinde herhangi engelsiz bir görüş hattında, dört veya daha fazla uydusu ile her türlü hava koşulunda yer ve zaman bilgileri sağlayan uzay tabanlı uydu navigasyon sistemidir.

Otomatik Register; raster verilerin ölçek ve pafta adına göre köşe noktaları ve gridlerini hesaplayan ve toplu olarak register eden özelliktir