Yerel Ekonomik Kalkınmada Yaklaşımlar

1. Yerel ekonomik kalkınma katılımcıdır.
2. Yerel yönetimler, yerel ekonomik kalkınma girişimlerinin planlanması ve uygulanmasında doğrudan veya toplum temelli birimlere delegasyon yoluyla liderlik eder ve koordinasyon sağlar.
3. Yerel ekonomik kalkınma planları; daha kaliteli işler, daha az yoksulluk, çevresel sürdürülebilirlik ve toplumda göreceli olarak geri kalmış veya dezavantajlı grupların, özellikle de kadınların, gençlerin ve engellilerin dahil edilmesi gibi topluluk hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla hem resmi hem de gayri resmi ekonomiyi geliştiren sektörler arasındaki çabaları entegre eder.
4. Yerel ekonomik kalkınma girişimleri, yerel ihtiyaçlara ve koşullara bağlı olarak büyük ölçüde değişiklikler gösterebilir.
5. Yerel ekonomik kalkınma, kapsayıcı ve kendi kendine sürdürülebilirliğe sahip toplumlar geliştirmeyi amaçlayan uzun vadeli bir süreçtir.

• Yerel aktörlerin iş birliği,
• Yerel girişimcilerin yapabilirlik kapasite ve becerilerinin geliştirilmesi,
• Kamunun öncülük ve rehberlik yapması,
• Kent planlarının yerel kalkınma anlayışına göre yeniden ele alınması,

• İş gücünün geliştirilerek kalitesinin artırılması,
• Kentin ekonomik durum analizinin yapılarak faaliyetlerin bu bilgiler ışığında yürütülmesi.

Öte yandan kentlerin ya da bölgelerin kalkınma süreçlerinde göz önüne almaları gereken üç önemli unsur ise şunlardır:
a. Yerel kimliğinin belirlenmesi,
b. Yerel yönetimin hizmet alanı ile ilgili yelpazesini ve hedef kitlesini doğru tanımlaması,
c. Strateji tespitinin iş birliğine dayalı bir zihniyetle oluşturularak iyi uygulama örneklerinin sergilenmesidir.

Birer demokrasi okulu olması beklenen ve yerel kalkınma sürecine liderlik yapacak olan belediyelerin idari ve mali yönden güçlendirilmeleriyle beraber yasal yetkilere dayanarak yürütecekleri yerel kalkınma programlarının dört önemli boyutunu dikkate almaları gerekmektedir. Bunlar ekonomik kalkınma, siyasal kalkınma, sosyal kalkınma, kültürel çoğulculuk temelli kültürel kalkınmadır.

Bir kuruluşu diğerlerinden ayıran şeyin; üyelerinin çoğu tarafından paylaşılan değerleri, gelenekleri, alışkanlıkları, inançları, modelleri, standartları ve davranış kalıpları olarak anlaşılmaktadır. Bu unsurlar onun kimliğini oluşturmakta ve işleyiş şeklini bildirmektedir.

Yerel kalkınma planları genellikle kamu ve özel sektör ortaklarıyla birlikte yerel yönetim tarafından stratejik olarak hazırlanmalıdır. Uygulama; yetenek ve güçlerine göre kamu, özel ve sivil toplum kesimleri tarafından koordineli biçimde yürütülmelidir. Bununla birlikte yerel yönetimlerin, özellikle üretilen orantılı faydayı sağlamak için süreci yakından takip etmesi önemlidir. Dolayısıyla liderlikleri, sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya götüren kilit bir faktördür.

Yerel yönetimler, bu misyonlarını özümseyerek gerçekleştirme yoluna gitmelidir. Bu misyonlar sırasıyla; yöre kaynaklarının yerel refahı artıracak biçimde harekete geçirilmesi, tüm sosyal kesimleri sürece dahil etmek, temsili demokrasiden katılımcı demokrasiye geçişin yerel uygulamaları etkin olarak yapılarak kültürel çoğulculuğun yönetimde karar verme sürecine yansımasını sağlamak. Yerel ekonomi, genelde iş gücü ve işveren organizasyonları ve yerel yönetimler gibi sosyo ekonomik aktörler arasındaki işbirliği ile işlemektedir. Yerel ortaklık faaliyetleri, etkin şekilde işleyen ve piyasa başarısızlıklarını önleyen mekanizmalar yaratmaktadır. Bu durum, yerel ekonominin sürdürülebilir gelişimi
açısından önem taşımaktadır. Bölgedeki yerel iş kapasitesini geliştirmeye, yenilikçi aktiviteleri desteklemeye, bütünleşik bir yaklaşım çerçevesinde iç kaynakları kullanarak bu hedeflere ulaşmaya çalışan yerel kalkınma yaklaşımı; kamu ve özel sektör kurumlarının katıldığı uzlaşma odaklı aktivitelerle yerel ekonomiyi yeniden planlayıp düzenlemeyi ve inşa etmeyi amaçlamaktadır.

Yerel ekonomik kalkınma stratejileri genel olarak aşağıdaki temel unsurları içerir:
• Fizibilite
• Kaynak kullanılabilirliği
• Kapasite
• Bütünsel Şeffaflık
• Kültürel etkiler

Fizibilite
Yerel ekonomik kalkınma stratejilerinin yöntem gerekçeleri, belirlenen değişiklik ihtiyacına ve belediyelerin belediye ortamlarıyla ilgili kalkınma planları oluşturma ve uygulama yetkilerini kullanma becerisine dayanmalıdır. Merkezi hükûmetler, ihtiyaç analizlerini kolaylaştırmada ve strateji yöntemi için rehberlikte yardımcı olmalıdırlar. Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler (SWOT) Analizi*, fiziksel ve ekonomik çevre ve ilgili koşullara ilişkin şehirlerde artan ekonomik büyüme seviyelerini ve belediyelerin insanları tatmin edecek şekilde dönüşümünü teşvik etmek için ilgili stratejilerin alan talebinin tasarlanmasından önce gelmelidir. Burada SWOT Analizinin ilk sıraya alınmasındaki amaç, sınırlı kaynakların optimum kullanımını sağlayabilmektir. SWOT analizleri, zayıflıklar ve tehditler ışığında gerekli olan düzeltici eylemin politika belirleyicilerini sağlayacaktır. Buna ek olarak belediyelerin olası projeleri, belirli bir belediye yetki alanında sunulan stratejilerin güçlü yönleri ve fırsatları üzerine inşa etmesine olanak sağlayacaktır.

Kaynak Kullanılabilirliği
Yerel ekonomik kalkınma stratejileri, belediye bütçelerini ulusal organlar tarafından belirlendiği ve tahsis edildiği şekilde ele almalı ve her belediye için strateji bütünleştirici bir şekilde formüle etmelidir. Yerel kalkınma stratejilerinin yöntemi, her bir belediye stratejisine bağlı programları ve projeleri yönlendirecek mevcut fonlar temelinde geliştirilmelidir. Bir kalkınma stratejisinin uzun vadeli bir etkiye sahip olabilmesi için strateji yöntemi belirlenirken açıkça tanımlanmalı ve stratejinin kendi kendini idame ettirme potansiyeline sahip oluncaya kadar kapsamlı bir şekilde finanse edilmesi gerekir. Bir belediye için yerel ekonomik kalkınma stratejisi, ayrıca her programın uygulanması ve değerlendirilmesiyle ilgili ayrıntılı programlar ve projeler de dahil olmak üzere tam kapsamlı bir plan içeren bir bütün olarak tasarlanmalıdır.

Kapasite
Bir belediyedeki çalışanların temel yeterliliklerinin doğru biçimde tespiti, belediyenin kalkınma stratejisinin içeriğinde çok önemli yer tutar. Stratejilerin belirlenen hedeflere ulaşmasında belediyelerin gerekli özel uzmanlık veya tekniklerle günlük görevleri yerine getirme kapasitesine bağlı olduğunu unutmamak gerekir. Bu nedenle belediyelere mevcut kapasite ile ilişkili olarak kalkınma stratejilerinin belirlenmesi ve formüle edilmesi tavsiye edilmektedir. Şehirler, yapısal yetenekler ve kapasite bakımından farklılık gösteren çeşitli belediye kategorilerinden oluşur. Bu, bir belediye için dış kaynak kullanımı ile ilişkilerin geliştirilmesi anlamına gelir. Özelleştirilmiş uygulamaların yanı sıra özel-kamu ortaklıkları, belediyeler için uzman kadrolar oluşturmaya yardımcı olacaktır. Ayrıca belediyelerin uzmanlıklarını geliştirmek ve birincil görevlerde etkili üretkenliğe katkıda bulunmak için
eğitim almaları tavsiye edilir.

Bütünsel Şeffaflık
Siyasi sistem, kalkınma stratejilerinin ortaya çıkarılmasında şeffaflığın değerini belirler. Mevcut bağlamda belediyeler, toplumsal endişelerin ışığında süreçlerde açıklığı ve şeffaf faaliyetleri sürdürmekle yükümlüdür bu nedenle yerel kalkınma stratejilerinin belirleyicileri, toplumun tüm temsilcilerinin planlama ve uygulama süreci boyunca izleyici olduğunu kabul etmelidirler.

Kültürel Etkiler
Bir yerel ekonomik kalkınma stratejisinin formüle edilmesinden önce stratejinin etkilemesi beklenen sosyal ortamları (yani toplulukları) dikkate almak daha etkili olacaktır. İlgili topluluklar farklı kültürlerden oluşur. Kültürel çatışmalar ayrıca stratejik hedeflere ulaşmayı etkileyebilir. Bu olası çatışmalar, strateji oluşturulma sürecinden önce tam olarak kabul edilerek çözülmemişse sonraki uygulama dönemlerinde stratejileri geciktirebilir.

Stratejiyi şekillendiren bir unsur olarak yaklaşımlar, okuyucuya temel bilgi olarak burada kısaca verilmiştir. Yerel ekonomik kalkınmada dikkat çeken yaklaşımlar şöyle sıralanabilir:
• Kamu-Özel Ortaklığı Yaklaşımı: Karşılaştırmalı üstünlüğü ekonomik olarak değerlendirmede etkilidir.
• Küçük İşletme Yaklaşımı: Yenilik, özel yatırım ve iş yaratmada etkilidir.
• Bölgesel Yaklaşım: Çevredeki alanların kaynaklarından yararlanmada etkilidir.
• Sektör-Kümelenme Yaklaşımı: İş dünyasını, eğitim kurumlarını, sivil toplum kuruluşları
ve hükûmeti bir araya getirerek en umut verici sektörleri desteklemede etkilidir.

Tipik bir yerel ekonomik kalkınma yönetiminde çeşitli faktörlerin katılımıyla gerçekleştirilir.
Bunlardan Kamu-özel ortaklıkları; farklı geliştirme faaliyetleri arasında iş birliği ve koordinasyon, aktörleri etkisiz tek başına hareket etme yaklaşımlarından caydırırken kalkınma sürecinin meşruiyetini ve sürdürülebilirliğini destekler. Yerel ekonomik kalkınmada en yüksek sosyoekonomik getiri oranına sahip yatırımları teşvik ederek yerel kaynakların etkin bir şekilde seferber edilmesini sağlamanın bir yoludur. Özel, kamu ve sivil toplum kuruluşları (STK) gibi kâr amacı gütmeyen aktörler arasındaki ortaklık, farklı yerel aktörler arasında yatırım programlamasında yakınsamaya izin veren sürdürülebilir
bir kalkınma süreci için çok önemli hâle gelir.

Dünya Bankası’na göre, bir yerel ekonomik kalkınma stratejik planlama sürecinin
beş aşaması vardır:
1. Aşama: Çabayı organize etmek
2. Aşama: Yerel ekonomik değerlendirme yapmak
3. Aşama: Yerel ekonomik kalkınma stratejisini geliştirmek (misyon, vizyon, hedefler, programlar, projeler ve eylem planlarını içerir)
4. Aşama: Yerel ekonomik kalkınma stratejisini uygulamak
5. Aşama: Yerel ekonomik kalkınma stratejisini gözden geçirmek

Yerel ekonomik kalkınma stratejisinin bileşenleri;
• İstihdam fırsatlarının genişletilmesi
• Yerel vergi tabanının güçlendirilmesi
• Kültürel mirasın korunması
• Çevreyi sürdürmek
• Mesleki eğitim fırsatları yaratmak
• Sivil ve iş liderlerini harekete geçirmek
• Yerel ve bölgesel düzeyde siyasi liderliğin ve istikrarın güçlendirilmesi
• Başkent dışındaki bölgelerde ekonomik fırsatları teşvik etmek
• İş ortamını iyileştirmek
• Özel yatırımı artırmak
• Yoksulluğun azaltılması

Yerel ekonomik kalkınmada beş aşamalı stratejik planlama sürecinin benimsenmesi hâlinde yapılabileceklere örnekler aşağıdaki gibidir:
1. Aşama: Çabayı organize etmek için tüm programlar ve projeler için genel bir yerel
ekonomik kalkınma stratejisi uygulama planı hazırlayın.
2. Aşama: Yerel ekonomik değerlendirme yapmak için bireysel proje eylem planları hazırlayın.

3. Aşama: Yerel ekonomik kalkınma stratejisini geliştirmek için (vizyon, hedefler, programlar, projeler ve eylem planlarını içerir) kurumsal çerçeveler oluşturun.
4. Aşama: Yerel ekonomik kalkınma stratejisini uygulamak için ilgili girişlerin mevcut olduğundan emin olun.
5. Aşama: Yerel ekonomik kalkınma stratejisini gözden geçirmek için proje eylem planlarındaki görevleri gerçekleştirin.

Kamu-özel ortaklıklarının birçok farklı türü ve uygulaması vardır. Bunları kategorize etmenin birçok yolu bulunmaktadır. Pierre (1998) Kamu-özel ortaklıklarının analiz edilebilmesi için birbirini dışlayan üç “genel tema” veya “analitik bağlam” önerir:
Birincisi, kamu ve özel sektör arasındaki “kurumsallaşmış iş birliğini” temsil eder. Bu yapıların “sosyopolitik bağlamda” nasıl gelişip olgunlaştıklarını ele alır.
İkincisi, bir (ekonomik kalkınma) politika aracı olarak veya yerel ekonomik kalkınma yetkililerinin ajandasında önemli bir süreç olarak görülebilir.
Üçüncüsü, Osborne ve Gaebler (1992)’e göre birçoğunun hükûmetlerin geleneksel rolünde bir değişiklik gözlemlediği ve “kürek çekmekten yönlendirmeye” geçiş yaptığı bir dönemde, kentsel politik yapının ve kamusal kaynak tahsisinin alternatif bir biçimi olarak değerlendirilebilir.

Kamu kaynak tahsisi kararı iki bileşene ayrılabilir:
• Kolektif tahsis kararının nasıl sağlanacağı ve ödeneceğine ilişkin kolektif veya kamu tercihi (genellikle bu, bazı oylama mekanizmalarıyla yapılır)
• Mal veya hizmetin, kamu sektörü yargı yetkisinin kendi kendine üretimi de dahil olmak üzere çeşitli üretim düzenlemeleri yoluyla gerçekleştirilebilecek kamu sektörü tarafından sağlanması.