Yerel Kalkınma Politikaları

Başarılı bir strateji oluşturmanın en önemli yönleri aşağıdaki gibidir:

1. Açık Bir Başlangıç Çerçevesi
2. Yerel Koşullara Göre Uyarlanmış Politik Stratejiler
3. İstişare
4. İçsel Gelişim
5. Dış Bağlantılar
6. Sürdürülebilir Kalkınma
7. Entegrasyon
8. Esneklik ve Geri Bildirim

İstişare
Politika stratejisi hakkında geniş bir istişare ortamıoluşturulmalıdır. Daha da önemlisi bu istişare ortamında bulunan yerel kişi ve kuruluşlar, politika stratejisini etkileme fırsatına sahip olmalıdır. Bu, stratejinin yerel ihtiyaçlara ve fırsatlara uyarlanmasına ve meşruiyetini ve yerel desteğini inşa etmesine yardımcı olacaktır. Yerel halka karşı hesap verebilirliği sağlamak için danışma da önemlidir. OECD’nin Yerel Ekonomi ve İstihdam Geliştirme Programı kapsamında gerçekleştirilen Serra do Caldeirão örneğinde olduğu gibi, ağ gruplarında veya toplantılarda ifade edilen somut ihtiyaç ve sorunları belirleyerek faaliyetlerin tabandan nasıl üretilebileceğini göstermektedir. Gerçekten de Serra do Caldeirão’daki yerel kalkınma programının kökenleri, yerel halkın köy toplantılarında yerel
halkın tesislerini düzenleyerek çocukların ve gençlerin yaşam kalitesini iyileştirme ihtiyacı hakkında ifade ettikleri endişelerden kaynaklanmakta olduğu görülmüştür. Sonraki girişimlerin tümü yerel halk tarafından ifade edilen gerçek bir ihtiyaca cevap vermeyi amaçlamıştır. Belirli bir zaman çizelgesi dahilinde hazırlanan yerel kalkınma programlarında çok sayıda hedef grup üyesi, bireysel ve grup görüşmelerinin yanı sıra yerel hizmet sağlayıcılarla (kamu, özel, gönüllü, topluluk) paylaşımlar çok önemlidir.

İnkübatör: Dilimize ‘incubator’ kelimesinden çevrilen kuluçka merkezleri; girişimlerin
en zor dönemi olan başlangıç aşamasında onların hayatta kalmasına, gelişmesine ve büyümesine rehberlik eder. Yani kuluçka merkezleri girişimlerin ilk aşama rehberleridir.
KOSGEB kılavuzunda inkübatör özellikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla;
girişimci firmalara ofis hizmetleri, ekipman desteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı yapıları
tanımlamaktadır.

İçsel Gelişim
Politika stratejileri, yerel kaynaklar ve inisiyatif üzerine inşa edilen ekonomik faaliyetleri vurgulamalıdır. Özellikle sağlam bir girişimci ortamı geliştirmeye ve yerel halkın becerileri ile üretkenliklerini artırmaya odaklanmak önemlidir. Bu şekilde politika, uzun vadede yeni yatırım ve inovasyonu serbest bırakabilir. OECD’nin Yerel Ekonomi ve İstihdam Geliştirme Programı kapsamında gerçekleştirilen Jerez, bunun nasıl yapılabileceğinin özellikle iyi bir örneğidir. Oradaki yerel yönetim sübvansiyon, iş eğitimi, arazi ve bina temini yoluyla
yeni ve küçük işletmeleri desteklemiştir. Yeni ve küçük işletmeler için özel eylemler arasında şehir işletme ödülü, yeni bir işletme okulu, bir iş parkı ve iş inkübatörü, girişim ve bir işletme oluşturma yer almaktadır.

Geçmiş çalışmalarda sürdürülebilir kalkınmanın bir dizi basit ilkeyle desteklendiği görülmektedir. Bunlar;
• Tabandan ve gerçek sorunlardan başlama
• Çeşitli ekonomik, sosyal, kültürel, eğitimsel ve çevresel yönleri bütünleştirerek her proje
ve eylemde gelişme
• Projelerin tüm aşamalarına ve geliştirme sürecine yerel aktörleri, bireyleri ve grupları,
özellikle de kadınları dahil etme

• Tüm kurumsal güçlerle aktif, müzakere edilmiş ve sözleşmeye dayalı bir ortaklık kurma ve sürdürme
• Her projede promosyon, eğitim ve organizasyonun dengelenmesi
• Eylem ve teoriyi sürekli olarak birleştirme

Entegrasyon
Yerel kalkınma stratejileri, politika uygulamasına yaklaşımı entegre etmenin ve maksimum etkinlik için çeşitli araçları ve finansman akışlarını birleştirmenin bir yoludur. Stratejiler, farklı sektörlerdeki (ekonomik, sosyal, çevresel) eylemleri birleştiren yatay olarak entegre çözümler aramalıdır. Ayrıca yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası fonlar
arasında dikey entegrasyon aramalıdır. Ayrıca kendi kendine oluşturulan bir büyüme sürecinin, tek bir sektöre göre hareket ederek başarılma ihtimalinin düşük olduğu kabul edilmelidir. Bunun yerine her faaliyet, faaliyetlerin bağlantılı olduğu küresel bir sürecin ve stratejinin parçası olarak görülmelidir. Örneğin bir belediye, gerekli yeniden yapılandırmayı başarmak istiyorsa geleneksel tek hedefli kalkınma stratejilerinin ötesine geçmesi gerektiğini görmelidir. Örneğin ekonomik olarak içe dönük yatırımın cazibesine veya yalnızca altyapının iyileştirilmesine güvenmek gibi. Bu nedenle yerel çevre ve altyapı iyileştirmeleri; yeni ve küçük işletme, eğitim ve turizm desteği verilmesi yoluna gidilmelidir. Bu alanların her birindeki girişimlerin birbirini güçlendirdiği görülmekte ve bu bağlantılar tanınarak geliştirilmektedir. Stratejiyi desteklemek için bölgeye, bölgesel hükûmet finansmanı aktarılarak özel ve sosyal sektörlerin katılımı teşvik edilmektedir. Bu, belediyenin politika belirlemesinde ve profesyonel ekiplerinde iç uyumu gerektirmektedir. Belediye ayrıca, üstlenilen herhangi bir eylemin seçilmiş olan stratejik hedeflere bağlanmasını sağlamaya çalışmalıdır.

Esneklik ve Geri Bildirim
Politika stratejileri, projelerin izlenmesi ve değerlendirilmesinden elde edilen sonuçlarla desteklenen değişen koşullar ile gelişmelidir. Stratejiler ayrıca inovasyona ve deneyime izin verecek kadar esnek olmalıdır. Programların geliştiğini kabul etme ihtiyacı, belirli bir alanda birbirini takip eden üç geliştirme ve müdahale aşaması kavramı ile gösterilmektedir. İlk aşama, geliştirmenin ortakların koordinasyonu, pilot eylemleri tanımlamak için stratejik planlama, pilot programların üstlenilmesi ve yumuşak altyapının
sağlanması gibi ‘yumuşak’ politika müdahalesi ile tetiklenmesi gereken bir katalizör aşaması olarak görülüyor. İkinci aşama; başarılı olduğu kanıtlanan pilot girişimlerin, hibeler ve altyapı sağlanması dahil olmak üzere “sert” destek yoluyla genişletildiği ana akım aşamasıdır. Son aşama, daha fazla ticari gelişme için koşulların çoğunun yerine getirildiği ve politika müdahalesinin yalnızca bazı çok özel ihtiyaçları karşılamak için gerekli olduğu ticari aşamadır. Politika stratejileri düzenli olarak gözden geçirilir ve müdahale için hedef alanlardaki gelişim aşamasının yanı sıra izleme ve değerlendirmenin sonuçlarını da dikkate alır. Stratejide belirlenen genel hedeflere ve geniş önceliklere yanıt verdikleri sürece yenilikçi faaliyetler teşvik edilir. Yenilikçi projeler denenir ve başarılı olursa daha yaygın olarak benimsenir. Aksi takdirde değiştirilir veya atılırlar.

Ulusal ve Bölgesel Ajanların Rolü
Bütçelerin ve politika kararlarının farklı yerel kalkınma ajanslarının takdirine bırakılması, yerel kalkınma ajansları ile ulusal ve bölgesel ajanlar arasındaki ilişki için uygun ulusal ve bölgesel yapılara ihtiyaç olduğunu ima eden bir dizi sorunu ortaya çıkarmaktadır. Dış politika yapıcılar, ademimerkeziyetin farklı alanlardaki politika hükümleri arasında, özellikle güçlü bütçeli olanlar ile zayıf bütçeli olanlar arasında, kabul edilemez eşitsizliklere yol açmamasını sağlamakla ilgilenirler. Ayrıca, yerel kalkınma yaklaşımlarının birbirleriyle ve bölgesel hiyerarşinin diğer seviyeleriyle yeterince koordineli olmasını sağlamaları gerekir. Üçüncü bir konu, bir yandan yerel kalkınma organlarına yerel ihtiyaçları değerlendirmek ve bunlara yanıt vermek için yeterli özerkliğe izin verilmesi ile diğer yandan kamu fonları için net bir hesap verebilirlik ve geniş ulusal ve bölgesel önceliklere cevap verme arasında bir denge kurma ihtiyacıyla ilgilidir.

Yerel kalkınma girişimlerinin desteklenmesinde yapılması gerekenler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Yerel ajansların strateji geliştirme, mali yönetim, izleme ve değerlendirme gibi iyi uygulamaları öğrenmelerine yardımcı olacak teknik destek yapıları sağlanmalıdır.
• Ana akım politikaların ve stratejilerin formüle edildiği en yüksek seviyelerde koordinasyon güvence altına alınmalıdır. Böylece yukarıdan aşağıya politikalar yerel kalkınma ajansları tarafından yerel seviyede etkili bir biçimde entegre edilerek yerel, bölgesel ve ulusal politikalar arasında dikey entegrasyon sağlanabilir.
• Alanlar arasında yinelemeyi ve zararlı rekabeti önlemek (örneğin iç yatırımları çekmede)
ayrıca sinerjileri en üst düzeye çıkarmak için (örneğin ortak altyapı kullanımı yoluyla) yerel kalkınma programlarının yerel düzeyde etkili koordinasyonu için bir mekanizma sağlanmalıdır.
• Ulusal olarak tasarlanmış ve finanse edilen politikaların yerel uygulamasında bir miktar esnekliğe izin verilmelidir. Bununla birlikte yerel ajanslar, kendi ihtiyaçlarına göre uyarlanmış programları yenilemeleri ve geliştirmeleri için çeşitli araçlarla teşvik edilmelidir.
• İyi uygulama kılavuzları yaygınlaştırılmalıdır. Yerel düzeyde uygulanabilecek uygun ulusal ve bölgesel araçların geliştirilmesi yoluyla, yerel alanları bu çalışmada önerilen strateji türlerini (örneğin içsel ve sürdürülebilir kalkınmaya dayalı) geliştirmesi teşvik edilmelidir.
• İyi uygulama rehberliğinin yaygınlaştırılması ve uygun ulusal ve bölgesel girişimlerin tasarlanması yoluyla tavsiye edilen yapı türlerini (örneğin kapasite geliştirme, ortaklık ve yerel yetkilendirmeye dayalı olarak) geliştirmeleri için yerel alanlar teşvik edilmelidir.

• En büyük sorunların yaşandığı alanlardaki programlar için yeterli finansmanın mevcut olması sağlanmalıdır.

Bölgesel ve yerel politika yaklaşımları, dört konuya olan göreceli bağlılıklarına göre ayrılmaktadır:

• Yerelliklerin ekonomik kalkınmayı teşvik etme kapasitelerinde, sunulabilecek iş desteğinin kapsamı ve kalkınma ajanslarının kurulması açısından ne ölçüde eşitlik olduğu

• Talep taraflı politika müdahalesi karşısında göreli arz taraflı vurgu

• Altta yatan konuların ne ölçüde piyasa başarısızlığının yansımaları olarak görülebileceği

• Politika hedeflerinin genişliği

Ortaklık
Ajanslar arası ortaklık, başarılı yerel kalkınma yaklaşımlarının önemli ve tanımlayıcı bir özelliğidir. Ortaklık, yerel alanda faaliyet gösteren farklı aktörler arasında sinerji ve koordinasyon sağlamaya yardımcı olur. Bununla birlikte ek proje teklifleri, kaynakları ve yeterliliklerinden faydalanabilir. Yerel kalkınma politikaları, kamu kurumları (yerel ve
bölgesel yetkililer ve merkezi hükümet ofisleri) ile sosyal aktörleri (işverenler, topluluk ve gönüllü kuruluşlar, sendikalar, kooperatifler, kalkınma ajansları, üniversiteler vb.) bir araya getirmelidir. Yine de tek bir ortaklık modelinin olmadığı kabul edilmelidir. Sorunların özelliklerine, kurumsal çevreye, politik faktörlere, deneyime ve kültüre bağlı olarak farklı yerel koşullarda farklı modeller uygun olmaktadır.

Tüm ortaklıklar yine de şunları sağlamalıdır:
• Her aktörün tanımlanmış bir rolü ve onlara sağladığı faydalar hakkında net bir fikri olması
• Ortaklık yapılarındaki temsilcilerin, kendi kurumlarında önemli yetki ve etkilerinin olması
• Ortaklar ve etkili kurullar, komite ve forum yapıları arasında açık iletişim hatlarının olması
• Ortaklık yapılarının değişen koşullara göre şekillenebilir olması

Yerel Halk ve Kurumlarla Kapasite Geliştirme Yerel kalkınma girişimleri, hazırlanan ve projeleri ileriye götürüp gerçekleştirebilecek kişi ve kurumlara dayanmaktadır. Bu nedenle yerel kalkınma ajansları, onlarla olan bağlantılarına büyük önem vermelidir. Bilgilendirilmiş yerel halkın katılımı; strateji, yerel toplantıların organizasyonu, yerel şubelerin işletilmesi ve yerel kalkınma çalışanlarının canlandırma faaliyetleri üzerine istişareler yoluyla teşvik edilebilir. Bu şekilde, yerel kalkınma programının faydaları ve olanakları ve izlenebilecek uygun proje türleri hakkında farkındalık yaratılabilir. Yerel kalkınma çalışanları ile potansiyel proje sponsorları arasındaki yoğun ve kişiselleştirilmiş temaslar, bunu başarmak için özellikle önemlidir. Kendileri tarafından tanımlanan ortak bir hedef için ortaklaşa çalışan yerel insanlardan oluşan grupların veya ağların oluşturulması için teşvik de öyledir. İlgili yerel kurumların (örneğin gönüllü sektör) katılımı, ortaklık mekanizmaları ve ağlar aracılığıyla teşvik edilebilir ancak kurumların belirli bir müdahale
alanında nispeten az deneyime sahip olduğu durumlarda destek ve tavsiye sağlamak önemlidir. Genel olarak, yine de böyle bir kapasite geliştirmenin zaman alacağı kabul edilmelidir.

Görünür ve Özerk Yapı
Belirlenmiş bir coğrafi sınır içinde işleyen ve strateji geliştirmeye liderlik etme, yerel halkı ve ajansları harekete geçirme, projeleri seçme ve finanse etme, sonuçları izleme ve değerlendirme becerisine sahip açık ve istikrarlı bir yapı olmalıdır. Genellikle bu rol, bağımsız bir yerel kalkınma ajansı tarafından oynanacaktır. Bu, kısa vadeli siyasi baskılardan yalıtılmış olma avantajına sahiptir. Yapı, yerel kalkınma girişimi için bir kimlik oluşturmaya yardımcı olacak ve ortaklar ile çıkar grupları arasındaki iletişim için bir araç görevi görecektir. Örneklere bakılacak olursa başarılı yerel kalkınma deneyimlerinin her birinin güçlü bir lider kuruma sahip olduğu görülmektedir. Bazı örneklerde bunlar bağımsız ajanslardır. Bazılarında ise yerel otorite içinde tek, nispeten özerk bir organdır.

Dikkatli Personel Alımı ve Eğitimi
Yerel kalkınma ajansı yapıları; stratejinin hazırlanmasına yardımcı olmak, nüfusu ve kuruluşları uygun girişimleri desteklemek ve geliştirmek için harekete geçirmek, ortaklıklar ve ağlar oluşturmak ve izlemek için profesyonel yönetim personelini ve saha geliştirme çalışanlarını dikkatli bir şekilde işe almalıdır. Dikkatli biçimde seçilen tüm personelin performansı değerlendirilmelidir. Programın hedeflerine ulaşılması için personel motive edilmelidir. Bununla birlikte planlama, idare, müzakere, ağ kurma ve iletişim gibi görevlerde çok yetenekli olmalıdırlar. Sürekli eğitime de vurgu yapılmalıdır. Bazı örnek belediye meclisleri, yüksek kalibreli yöneticilerden ve profesyonel kadrodan nispeten büyük bir ekiple teşvik enstitüleri tarafından üstlenilen ekonomik kalkınma faaliyetlerine sahip merkezi olmayan bir işletme yapısına sahiptir.

Liderlik
Yerel kalkınma programlarının başarısındaki temel unsurlardan biri de ortakları, profesyonelleri ve yerel insanları bir alan vizyonu etrafında birleştirebilen etkili bir yerel liderliğin varlığıdır. Bununla birlikte, liderlik niteliklerine sahip bireylere ihtiyaç duyulurken diğer bireyler yönetim sürecinin dışında tutulmamalıdır. Aksi takdirde bireylerin artık liderliğin ağır taleplerini karşılayamadığı, diğer işçiler ve kurumların kızgınlık duyduğu ya da strateji ve yapıların yeni koşullara uyum sağlaması gerektiğinde ardıllık için uygun düzenlemelerin olmadığı zaman tükenmişlik ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Yerel Yetkilendirme
Yerel kalkınma yaklaşımının faydalarından biri, yerel halka politika kararlarına daha doğrudan bir girdi sağlayarak yerel katılımcılarla demokrasi süreçlerini güçlendirme potansiyelidir. Bu potansiyelin gerçekleştirilebilmesi için yerel kalkınma programları, amaçlara ve faaliyetlere ilişkin genel anlayışı arttırmak için farkındalık yaratma ve tanıtımı, strateji ve eylemler konusunda yerel halkla istişare ve çok çeşitli yerel kurum ve grupları içeren ortaklık yapılarını vurgulamalıdır. Örneğin bir gazete veya yerel fuarların organizasyonu aracılığıyla yerel farkındalık artırılabilir. Strateji üzerine birçok yerel toplantı da yapılarak kamu kurumları, sosyal aktörler ve bireylerle ortaklık teşvik edilebilmektedir. Bağımsız bir yerel ajans yapısının mevcut olduğu yerlerde, bu ajanslar yerel toplulukların temsilcilerini karar alma kurullarına getirmeyi düşünmelidir.

Finansman
Yerel kalkınma programları, çeşitli kaynaklardan finansman için teklif vermeye istekli olmalı ve uygun olan yerlerde hizmetleri ticarileştirmek için hazırlanmalıdır. OECD’nin Yerel Ekonomi ve İstihdam Geliştirme Programı kapsamında yapılan vaka çalışması alanlarının tümünde AB Hedef 1 tanımlamasından yararlandırılmıştır. Ancak fonları serbest bırakmak için gerekli olan eşleşen finansmanı bulmak için çok çalışmak zorunda kalmışlardır. Yerel ajanslar, yatırımcıların ilgisini çekecek uygun projelerin geliştirilmesi, ilgili kurumlarla ortaklık müzakereleri ve özel sektör ile iş birliği yoluyla finansman sağlamaya çalışmalıdır. Ajansların her biri stratejilerini, finansman faaliyetlerinde diğer ajansların ilgisini çekmek için bir referans noktası olarak kullanmıştır. Vakalardan biri olan Jerez belediyesinin meclisi, yerel iş parkı ve turizm girişimleri gibi büyük projelerde özel sektör yatırımlarının serbest bırakılmasına yardımcı olmak için kendi belediye bütçesini kullanarak daha da ileri gitmeyi başarmıştır.

Startuplar
Amaç, bir bölgede tamamen yeni bir yerel kalkınma yapısı oluşturmak olduğunda (mevcut olanı uyarlamak veya güçlendirmek yerine) genel ders, girişimlerin aşamalı olarak başlatılması gerektiği şeklinde görünecektir. Bununla birlikte çoğu durumda, politik baskılara veya acil finansman fırsatlarına yanıt olarak yapıların hızlı bir şekilde oluşturulması gerekir. Bu durumlarda yetkililer şunlara dikkat etmelidir:

• Yapılarda farklı çıkarların dengesi korunmalıdır. Kilit oyuncuları belirlenmeli ancak herhangi bir çıkarın hâkim olmasına izin verilmemelidir.
• Baş yöneticiden başlayarak önce küçük bir çekirdek personel atanmalı ve beceri ihtiyaçlarını belirleyerek doğru ekibi işe almaları için onlara zaman tanınmalıdır.
• Ekip yerine oturduğunda ise insanları, olasılıklar ve kısıtlamalar konusunda bilinçlendirmek ve ajansı onlara tanıtmak için yoğun bir çaba sarf edilmelidir.
• Mümkün olduğunda aşırı risk almadan, ortakların gözle görülür kazanımlar elde edebilmesi için erken amiral gemisi projeleri sunulmalıdır.

Yerel kalkınma politikası yoluyla müdahalenin gerekçesi şu şekilde özetlenebilir:
• Ekonomik kalkınmanın ve yeniden yapılanmanın canlandırılması (istihdam yaratmak, gelirleri artırmak ve yerel ekonomiyi daha sürdürülebilir ve rekabetçi hale getirecek yapısal değişimi ve çeşitlendirmeyi teşvik etmek)
• Sosyal ilerlemeyi teşvik etmek ve yaşam kalitesini iyileştirmek (toplum olanaklarını ve hizmetlerini iyileştirmek ve sosyal dışlanma ile mücadele)
• Çevreyi korumak ve geliştirmek
• Yönetişimin iyileştirilmesi (kurumların güçlendirilmesi ve topluluk