YEREL EKONOMİK KALKINMA - Deneme Sınavı - 7

Dünya Savaşı sonrasında ABD öncülüğünde bir araya gelen ülkeler; gelişmiş sanayileşmiş ülkelerin çıkarlarıyla örtüşmeyen ekonomik çatışmaların engellendiği, serbest ticaretin korunduğu ve uluslararası ödemelerin de istikrarının sağlandığı bir uluslararası sistemi kurmak için adım atmışlardır. 1945 yılında Bretton Woods Anlaşması ile Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası olarak da tanınan Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD) kurulmuş, 1947 yılında ise Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)’nın imzalanması ile uluslararası ekonomik sistemin üçüncü ayağı da tamamlanmıştır.

1945 yılında kurulan BM bünyesinde Ekonomik ve Sosyal Konsey aracılığıyla ekonomik gelişme ve kalkınma sorunları tartışılmaya başlanmış; 1965 yılında yoksullukla mücadele ve sürdürülebilir insani kalkınma faaliyetlerine destek olması için Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) kurulmuştur.

1945 yılında Bretton Woods Anlaşması ile Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası olarak da tanınan Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD) kurulmuş, 1947 yılında ise Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)’nın imzalanması ile uluslararası ekonomik sistemin üçüncü ayağı da tamamlanmıştır.

Neoliberal düşünce; insani ilerlemeyi başarmanın aracı olarak sürekli ekonomik büyümeye olan inancı, kaynakların en verimli tahsisi olarak serbest piyasaya olan güveni, ekonomik ve sosyal meselelere asgari devlet müdahalesine yaptığı vurguyla, ticaret ve sermaye özgürlüğüne olan bağlılığı ile tanımlanır.

Orta ve Batı Avrupa bölgesine yönelik Marshall Planı olarak anılan ABD tarafından sağlanan mali yardımlar; Avrupa ekonomilerinde üretim ve verimlilik artışı, uluslararası finansal istikrar, dış ticaretin gelişmesi ve Avrupa ülkeleri arasında ekonomik işbirliğinin artırılması hedefleri üzerine kurulmuştur.

Dünya Bankası’nın yaptığı tanıma göre ademimerkeziyetçilik, temel hükûmet işlevlerinin yetki ve sorumluluğunu merkezi yönetimden ulus-altı organlar olarak tanımlanan özel sektör de dahil olmak üzere yerel yönetimler ve sivil topluma aktarılmasıdır.

Siyasi ademimerkeziyetçilik, politika ve yasama yetkilerini merkezi hükûmetlerden özerk, alt düzey meclislere ve seçim bölgeleri tarafından demokratik olarak seçilmiş yerel konseylere aktarılmasıdır.

İdari ademimerkeziyetçilik, planlama ve uygulama sorumluluklarının yerel yönetimlerin yetkisi altındaki yerel görevlilere devredilmesidir.

Mali ademimerkeziyetçilik, yerel yönetimlere vergileri toplama yetkisi de dahil olmak üzere gelir ve harcama özerkliği sağlar.

Son yıllarda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde artan küreselleşme süreciyle birlikte ortaya çıkan sosyal, siyasal ve ekonomik dönüşümler; kalkınmada bölgelerin ön plana çıkmasını ve kalkınma politikalarında değişimlerin yaşanmasına neden olmuştur. kalkınma kavramı, iktisat literatüründe yerel ve bölgesel kalkınma şeklinde iki alt başlıkta incelenmeye başlamıştır. Yerel kalkınma; il ve ilden küçük yerleşim yerlerindeki mikro ölçekteki gelişmelerin tümünü kapsadığından bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Birleşik krallık’ta 1965 yılında bölgesel kalkınma politika aracı olarak İskoçya ve Adalar Kalkınma Kurulu (Highland and Island Development Board) ve daha sonra Orta Galler Kalkınma Şirketi kurulmuştur. Daha sonra, 1976 yılında İskoç Kalkınma Ajansı (Scottish Development Agency) ve Galler Kalkınma Ajansı (Welsh Development Agency), 1977 yılında ise Kırsal Galler Kalkınma Kurulu oluşturulmuştur. 1977 ve 1999 yılları arasında Birleşik Krallık’ta kurulan kalkınma ajansları, hükûmet programları çerçevesinde projeler yürütmüşler ve sınırlı alanlarda kendi karar verme yetkilerine sahip olmuşlardır (DPT, 2006). 1991 yılında Avrupa Birliği’nin İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırılması (NUTS) kapsamında standart istatistiki bölge kurulmuştur. İngiltere’de bölgesel kalkınma politikaları ve stratejileri; İş, Yenilik ve Yetenekler Bakanlığı (Department for Business, Innovation and Skills- BIS) tarafından belirlenmiştir. Bu açıklamalardan hareketle bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bölgesel kalkınmada önemli bir rol üstlenen kalkınma ajanslarının amaçları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• Bölgelerin ekonomik kalkınmalarını sağlamak
• Bölgelerin iş, yatırım ve rekabet etkinliğini arttırmak
• İstihdamı arttırmak
• İstihdam edilenlerin beceri ve niteliklerini geliştirmek
• Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bölgesel aktörlerin uluslararası kamu piyasasına erişimini kolaylaştırmak kalkınma ajanslarının amaçlarından birisi olmadığından bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

İtalya’daki kalkınma ajanslarının yasal statüleri birbirinden farklıdır. 1970 yılında bölgesel yönetim; belediyeler, sanayi ve ticaret odaları ile üniversiteler aracılığıyla ajansların kurulması için yasal zemin oluşturulmuştur. Kalkınma ajanslarının statüsü kamu limitet şirketi şeklinde olup ilişkili olduğu kuruluş Ekonomi ve Finans Bakanlığı’dır (Şimşek, 2013). İtalya’da farklı dönemlerde kurulmuş iki kalkınma ajansı vardır. Bunlar; Sviluppo Italia Ulusal Kalkınma Ajansı ve Emiglia Romagna Bölgesel Kalkınma Ajansı (ERVET)’dır. Bu bakımdan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Belçika’da bölgesel kalkınma alanındaki çalışmalar, merkezden ziyade daha çok bölgeler tarafından yürütülmektedir. Her bölge, bölgesel kalkınma alanında kendi programını veya strateji belgesini hazırlamaktadır. Belçika, Avrupa Birliği’nin İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre Flaman Bölgesi, Valon Bölgesi ve Brüksel Başkent Bölgesi olmak üzere üç düzey 1 bölgesinden oluşmaktadır. Batı Flaman Bölgesi Kalkınma Ajansı, bölgeye yatırım yapmak isteyen firmalara çeşitli şekillerde destek sağlayarak sosyo-ekonomik kalkınmaya katkı sağlayan bir kuruluştur. Bu bakımdan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Ekosistem

1950'li yıllardan sonra bölgesel kalkınma yaklaşımı büyümenin ön koşulu olarak büyük altyapı yatırımlarını kapsamaktadır. Doğru cevap A'dır.