YER HİZMETLERİ YÖNETİMİ

Havaalanı yer hizmetleri; “bir uçağın havaalanına inişinden kalkışına kadar geçen süre içerisinde uluslararası havacılık kuruluşları ve sivil havacılık yönetmeliğine göre belirlenmiş standartlar çerçevesinde uçağa, yolculara, bagaja ve kargoya sağlanan hizmetler” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Uçuş Operasyon: Havaalanında hava yolu işletmesi adına uçuş planlama ve izleme faaliyetleri kapsamında yapılan tüm işlemler uçuş operasyon hizmeti olarak adlandırılır. Doğru cevap A'dır.

Ramp: Hava tarafında uçak, yolcu ve kargoya verilen hizmetler genel olarak ramp hizmetleri olarak adlandırılmaktadır. Ramp faaliyetlerini; bagaj sınıflandırma, uçak yanaştırma ve park etme, uçak içi soğutma ve ısıtma gibi faaliyetler oluşturur. Doğru cevap D'dir.

Avrupa Birliği üye ülkelerinde uzun yıllardır faaliyet gösteren
havaalanı yer hizmeti sunan işletmelerinden birkaç örnek aşağıda yer almaktadır:

Sadece yer hizmeti veren 3. şahıs işletmeler:

Hava yolu işletmesi olup kendi yer hizmeti faaliyetlerini sağlayanlar:

Havaalanı işletmesinin altında yer hizmeti faaliyetleri sunanlar:

Ulusal ve uluslararası hava yolu işletmelerinin güvenlik ihtiyaçları Türkiye’de 1996 yılına kadar kamu güvenlik kuruluşları (Polis, jandarma vb.) tarafından sağlanmıştır. 1996 yılında “uçak özel güvenlik hizmeti” veren Gözen Güvenlik Hizmetleri AŞ kurulmuştur. Doğru cevap D'dir.

96/67/EC sayılı Yönetmelik ile 1996 yılında Avrupa Birliğine üye devletler havaalanı yer hizmetleri pazarını aşamalı olarak rekabete açmışlardır. Doğru cevap B'dir.

Avrupa Birliği üye ülkelerinde uzun yıllardır faaliyet gösteren
havaalanı yer hizmeti sunan işletmelerinden birkaç örnek aşağıda yer almaktadır:
Sadece yer hizmeti veren 3. şahıs işletmeler:
• Servisair
• Aviapartner
• Swissport
• Menzies Aviation
• SAS Ground Handling
• ATA Handling
Hava yolu işletmesi olup kendi yer hizmeti faaliyetlerini sağlayanlar:
• WRO-LOT Airlines Ground Handling
• Iberia Ground Handling
Havaalanı işletmesinin altında yer hizmeti faaliyetleri sunanlar:
• Tallinn Havalimanı Ground Handling
• Norport Ground Handling. Doğru cevap C'dir.

Gelen uçak yaklaşma işleminden sonra piste teker koyar ve park pozisyonuna geçer. Gelen uçak park pozisyonuna ramp departmanı çalışanlarınca yanaştırılır. Bu yanaştırma sürecine “marshalling” adı verilir. Sunulan hizmetlerin emniyetli olması için uçağın hareket etmesini önleyecek takozlar konulur. Uçaklar yerde çalışmadığı sürede elektrik ihtiyacını “ground power unit” adında bir araçtan sağlayabilir. Uçak için gerekiyorsa elektrik sağlanması için “ground power” bağlantısı yapılır. Doğru cevap A'dır.

Giden Uçak İçin Havaalanı Yer Hizmet Süreçleri: Giden yolcuların ve yükün uçağa yüklenmesinden sonra uçak kapıları kapatılır. Körük/merdiven ve yükleme ekipmanları uçaktan çekilir. Ground Power çıkartılır ve uçak altındaki takozlar alınır. Uçağı geri itmek için “push back” aracı bağlanır ve uçak apronun ortasına itilir. Uçak motor çalıştırır ve taksi yaparak piste geçer. Piste giriş için izin alır ve kalkış yapar. Doğru cevap D'dir.

Ulaşım: Yolcu, bagaj, kargo ve/veya postanın havaalanı ile şehir bağlantısı ulaşım hizmeti kapsamında sağlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Genel Havacılık Faaliyetleri, İş Amaçlı Taşımacılık, Kişisel ve Sportif Amaçlı Taşımacılık, Ticari ve Endüstriyel Amaçlı Taşımacılık, Uçuş Eğitimi Amaçlı Taşımacılık ve Kamu Kurumları Tarafından Yapılan Taşımacılıktır.

A grubu havaalanı yer hizmet ruhsatı: Yer hizmet türlerinin tamamını veya en az yer hizmet türlerinden yolcu hizmetleri, ramp hizmetleri, yük kontrolü ve haberleşme hizmetlerini vermeye yetkili işletmelere verilen ruhsat türüdür.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yayımlamış olduğu SHY-22 Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında tanımlanmış olan havaalanları yer hizmet türlerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür; Temsil, Gözetim ve Yönetim, Yolcu Hizmetleri, Yük Kontrolü ve Haberleşme, Ramp,  Kargo ve posta hizmetleri, Uçak Hat Bakım, Uçuş Operasyon, Ulaşım ve Uçak Özel Güvenlik Hizmeti ve Denetimidir.

B grubu havaalanı yer hizmet ruhsatı: Hava yolu işletmesinin sadece kendisine yer hizmet türlerinin tamamını veya bir kısmını vermek üzere aldığı ruhsat türüdür. B grubu ruhsat sadece yerli hava yolu işletmelerine verilmektedir.

Türkiye’de havaalanı yer hizmeti faaliyetleri 1933 yılında Türk Hava Yolları (o dönemdeki adıyla Devlet Hava yolları) bünyesinde başlamıştır.

Yer hizmetlerini gerçekleştirmek üzere Havaş (Havaalanları Yer Hizmetleri AŞ) kurulmuştur. Uçak ikram hizmetleri Usaş bünyesinde yürütülmeye devam etmiştir.

C grubu havaalanı yer hizmet ruhsatı: Yer hizmet türlerinden; ikram servis, uçuş operasyon, temsil, gözetim ve yönetim hizmetlerinin tamamını veya bir kısmını vermeye yetkili işletmelere verilen ruhsat türüdür.

Avrupa Birliği’nde yer hizmetleri lisansları maksimum 7 yıllık dönemleri kapsamaktadır.

Bu kapsamda Avrupa Birliği üye ülkelerinde uzun yıllardır faaliyet gösteren havaalanı yer hizmeti sunan işletmelerinden birkaç örnek aşağıda yer almaktadır:
• Servisair
• Aviapartner
• Swissport
• Menzies Aviation
• SAS Ground Handling
• ATA Handling

Danışmanlık hizmetleri sivil havacılık hizmetleri arasında yer almamaktadır.