YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI - Deneme Sınavı - 3

62-74 km/sa Fırtına için belirlenen rüzgar hızı aralığıdır. (Çizelge 3.3)

Biyokütle enerjisinin beş temel kullanım alanı bulunmaktadır:
1. Gelişmekte olan ülkelerde geleneksel evsel kullanım: Bu amaçla; yakacak odun, odun kömürü ve tarımsal atıklar başlıca evsel pişirme (kuzine gibi), aydınlatma ve ortam ısıtması amacıyla kullanılmaktadır. Bu yolla biyokütlenin faydalı enerjiye dönüşümü genellikle %5-15 arasındadır.
2. Geleneksel endüstriyel kullanım: Pik demir, tuğla ve kiremit üretimi gibi proseslerde biyokütle kaynağının bedava enerji kaynağı olarak düşünülen kullanımı.
3. Modern endüstriyel kullanım: Özellikle gelişmiş ülkelerde endüstriler biyokütleyi ısıl dönüşüm teknikleri ile yararlı ürünlere dönüştürmektedirler. Böyle bir dönüşüm prosesinin etkinliği %30-55 arasındadır.
4. Daha yeni bir dönüşüm prosesi olan kimyasal dönüşüm prosesleri (“yakıt hücresi”)
5. Biyolojik dönüşüm prosesleri: Biyogaz üretimi için anaerobik (havasız ortam) bozundurma ve alkol üretimi için fermentasyon.

Doğru cevap E'dir.

Su Bitkileri: Tek ve çok hücreli yosunlar, su yüzeyindeki bitkiler enerji kaynağı olarak düşünülebilirler. Bu grubun en göze çarpan üyesi alglerdir. Çabuk büyüme hızına sahiptirler. Anaerobik (havasız ortam) bozunma ile metan ve değerli hidrokarbonlara dönüştürülebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Ekstraktifler biyokütlenin yapısında bulunan ve uygun çözücüler yardımıyla alınabilen bileşenlerdir. Ekstraktiflere örnek olarak şekerler, tanenler, nişastalar, zamk, reçine verilebilir. Ekstraktif bileşenler birçok biyokütlenin çürüme ve böceklere karşı direnç kazanma özelliğinden sorumludur. Doğru cevap D'dir.

Doğalgaz yenilenebilir ve çevre dostu olan beş enerji kaynağından biri değildir.

İngiltere Lynmouth’da Mayıs 2003’ten beri kurulu olan akıntı enerjisi ünitesinden yaklaşık 300 kW enerji elde etmektedir.

Sihwa gölü gel-git enerji santrali

Avusturya baraj kurmak için uygun alanlardan biri değildir.

Fosil olması dalga enerjisinin özelliklerinden biri değildir.

Kaldırılabilen Şamandıra Dönüştürücüleri  dalga enerjisi üretiminde kullanılan offshore uygulamalardan biridir.

Dünyada ilk ticari dalga enerji tesisi İskoçya'da kurulmuştur.

Türkiye'de dalga enerjisinden yararlanılacak için en uygun yer Dalaman-Finike arasıdır.

Nem giderme ve kurutma, boyut küçültme ve yoğunlaştırma biyokütlenin fiziksel dönüşüm yöntemlerindendir. Doğru cevap E'dir.

Petrol dizeli ile karşılaştırıldığında olumlu ve olumsuz özellikleri bulunmaktadır:
• Biyodizel bileşimi daha basittir.
• Biyodizel daha az oksijenle yanar.
• Depolanması daha güvenlidir.
• Daha geç parlar.
• Toksik değildir. Motor korozyonu bakımından daha az tehlikelidir.
• Petrol dizeli ile çalışan motorlarda yakılabilmektedir
Yukarıda sıralanan olumlu yönlerinin dışında olumsuz yönleri de bulunmaktadır.
• Isıl değeri daha düşüktür.
• Soğuk hava şartlarında petrol temelli dizele göre daha hızlı etkilenir.
• Azotoksit emisyonları daha yüksektir. Doğru cevap B'dir.

Yanma: Bir yakıtın oksijen ile hızlı tepkimesine yanma denir. Doğru cevap A'dır.

Piroliz Yöntemleri
İşletme şartlarına bağlı olarak piroliz başlıca üç gruba ayrılabilir:
• Yavaş piroliz (geleneksel piroliz veya karbonizasyon prosesi)
• Hızlı piroliz
• Flash piroliz. Doğru cevap D'dir.

• Sıvılaştırma prosesinde büyük moleküller uygun bir katalizör varlığında daha küçük moleküllere parçalanır. Bunlar kararlı değillerdir ve uygun molekül ağırlığındaki sıvı ürünler üretmek için yeniden polimerize olurlar.
• Sıvılaştırma 400-450ºC civarı sıcaklıkta gerçekleşirken piroliz daha yüksek 450-
650ºC sıcaklıklarda gerçekleşir.
• Sıvılaştırma yüksek basınçta (5-20 MPa) gerçekleştirilen proseslerdir. Oysa ki piroliz atmosferik basınç prosesidir (0,1-0,5 MPa).
• Sıvılaştırmada kurutmaya gerek duyulmaz. Oysa ki pirolizde biyokütle ham maddesinin kuru olması gerekir.
• Sıvılaştırma; alıkonma süresi uzun proseslerdir. Pirolizde alıkonma süreleri saniye
mertebesindedir.
• Sıvılaştırmada yüksek basınç yüzünden maliyet pirolizin oldukça üzerindedir.

Doğru cevap E'dir.

Hidroelektrik Santrallerinin Avantajları:
• Hidroelektrik santraller kaynak olarak yenilenebilir olan suyu kullanırlar.
• Herhangi bir yakıtın yanması söz konusu olmadığından, sera gazı emisyonu yaratmazlar.
• Ülkelerin sahip olduğu kaynaklarla kurulabilirler. Bu nedenle enerjide dışa bağımlılığı azaltır.
• Teknik ömürleri uzundur.
• Çevreye zararlı atık üretmezler.
• Elektriği sabit bir oranda üretebilirler.

Doğru cevap C'dir.

Baraj gövdesi ve gölü akarsuyun depolanması ve su yüksekliğinin sağlanması için kullanılır. Elektrik üretim amacıyla kurulan barajlar depoladıkları suyu yıl boyunca düzenli bir şekilde türbinlere gönderirler. Doğru cevap A'dır.

Su türbinlere farklı yollarla girebilir. Su akışının yönüne göre türbin çeşitleri eksenel, radyal, karışık akış ve çapraz akış olarak dört grupta toplanabilir (Wagner ve Mahtur, 2011). Eksenel akışlı türbinlerde suyun türbin içinde akış doğrultusu türbin mili eksenine paraleldir. Kaplan ve Propeller (Uskur) türbinler bu şekilde çalışır. Radyal akışlı türbinlerde ise, su rotorun dönüş eksenine dik olarak akar. Bu tip türbinlere Pelton türbinler örnek olarak verilebilir. Pratikte pek çok türbinde her iki akış türü de görülebilir. Böyle türbinler karışık akışlı türbinlerdir. Francis türbinleri bu türbinlerin en önemli örneğidir. Bu türbinde, su türbine radyal yönde girer, türbini eksenel olarak terk eder. Çapraz akışlı türbinlerde ise su silindirik rotorun pervanelerine doğru akar. Banki ve Ossberger türbinleri bu gruba örneklerdir. Bu tip türbinler çok küçük güç aralığında (<1 MW) kullanılır. Doğru cevap C'dir.