YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II - Deneme Sınavı - 1

Meclis-i mebusan, halk arasından ve halkın oylarıyla seçilmiş mebus adı verilen, bugünkü anlamıyla milletvekillerinin oluşturduğu topluluğun adıdır. Bugün meclis-i mebusan yerine büyük millet meclisi söyleyişi kullanılmaktadır.

Meşrutiyet, bir rejim anlayışı, başka bir söyleyişle bir devlet yönetim sistemidir. Bu sistemde hükümdar/sultan/padişah/şah/imparator, devlet yönetimi konusundaki yetkilerini bir meclisle paylaşır. Halkın oylarıyla seçilenlerin oluşturduğu meclistir.

Usûlü’l Hikem fi Nizamü’l-Ümem, İbrahim Müteferrika tarafından yazılmıştır ve III. Ahmet’in fermanı (5 Temmuz 1727) ile İstanbul’da kurulan Matbaa-i Âmire’de basılan ilk kitaplardandır. İbrahim Müteferrika’nın bu kitabı, Osmanlı Devleti’nin bundan sonraki yüzyıllık zamanda gerçekleştireceği hedefleri belirleyen uzak görüşlü bir çalışma olarak değerlendirilmelidir. Kitap ilk olarak bir ülke için ordunun ne denli önemli olduğundan bahsederek Osmanlı ordusunda düzenlemeler yapılması fikrinin kapısını aralamıştır.

Celali İsyanları; devletin ekonomik yapısının bozulması, mezhepsel ayrımcılık, sosyal sınıflar arasındaki uçurum ve kadıların halk üzerinde baskısı nedeniyle çıkmıştır. Bu isyanların, padişah değişikliğinin istenmesiyle ilgisi yoktur. Doğru cevap: E'dir.

Atçalı Kel Mehmet isyanı, Anadolu'da Aydın şehrinde çıkmıştır.

Sened-i İttifak anlaşmasının maddelerinden "Ayanların gerektiğinde yetkilerini artırması" hususu yoktur. Doğru cevap: C'dir.

Âyanların, ayaklanmaları devletle birlikte hareket ederek bastırması, "Sened-i İttifak" anlaşmasının en önemli maddesidir. Anlaşmada, Âyanlara, padişaha ve hükumete müdahalede bulunma yetkisi verilmemiştir. Doğru cevap: C'dir.

Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı, Osmanlı Devleti'nin Mora'yı kaybetmesi sonucu çıkmıştır. Doğru cevap: A'dır.

Osmanlıda,  ilk özel  gazete  Agâh Efendi' tarafından çıkarılan "Tercüman-ı Ahval'dır. Doğru cevap: B'dir.

Osmanlı Devleti sınırlarında çıkan ilk resmi gazete, Takvim-i Vekâyi'dir.

Sultan Abdülaziz'in tahttan indirilip yerine geçen padişah V. Murat'tır. Doğru cevap: C'dir.

Yeni Osmanlı Hareketi, Fransız İhtilali ile ortaya çıkan ve dünyaya yayılan "özgürlük, eşitlik ve adalet" ilkelerini kendine rehber edinmiş bir topluluktur. Halkın yönetimde söz sahibi olmaları onların en önemli amacıydı. Bu nedenle, meşrutiyeti getirmek istemişlerdir. Doğru cevap: D'dir.

Mustafa Reşit Paşa, Tanzimat Fermanı'nı okuyan halka duyuran kişidir. Dönem itibariyle İttihat ve Terakki'nin kurucuları arasında yer alması mümkün değildir. Doğru cevap: E'dir.

Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839'da ilan edilmiştir.

Islahat Fermanı 28 Şubat 1856'da ilan edilmiştir.

Namık Kemal 1873’te yazdığı ancak adı ve içeriği değiştirilerek 1875’te yayımlanan oyunu Gülnihal (Raz-ı Dil)’de meşrutiyet fikrini anlatma yolunda verilen çabayı anlatır.

Tersane Konferansı, Osmanlı’nın Balkanlardaki idaresine yeni bir düzen getirmek üzere Avrupa’nın baskılarıyla toplanmıştır.

Kanun-i Esasi'ye göre egemenlik padişaha aittir.

‘Talimat-ı muvakkate’, Mithat Paşa tarafından hazırlanmış olan ve seçimlerin nasıl yapılacağı ile ilgili düzenlemeleri yapan yedi maddelik bir metindir.