YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ I

Aristo'ya g öre tragedyanın ödevi, uyandırdığı acıma ve korku duygularıyla ruhu tutkulardan temizlemektir.

Fiziksel özellikler ile alay etme komedyada güldürme yollarından biri değildir.

Olma olasılığı çok düşük olan bir olayın inandırıcı bir biçimde sunulduğu, kılık değiştirmeler, aşk ve dövüş sahnelerinin sıklıkla
görüldüğü komedyaya “romantik komedya” denir.

Tragedyanın başarısı da seyircide ne derece etki uyandırdığı ile ölçülür

Tiyatrodan kazanılacak eğitimin amacı, seyirciyi tüm davranışlarında dinin, ahlakın ve yasaların kurallarına uyan, disiplinli bir yurttaş yapmaktır.

Günlük yaşamda bilimsel yönteme dayanması  gerçekçi tiyatro anlayışının özelliklerinden biridir.

Sembolist dönemde, sanatın asıl amacı güzellik yaratmak ve estetik zevk vermektir. Bu,
onun en yüce görevidir.

Sahnede gerçekliğin benzerinin yaratılmasına çalışır. Böylece yaşamın yanılsaması oluşturulur. Eyleme ve taklide dayanır. Oyunda her sahne neden-sonuç ilişkisi içerisinde bir sonrakini belirler.

Bertolt Brecht'in yaygınlaşmasını sağladığı,yaşamın yabancılaştırılarak, yadırgamaya uğratılarak uzak açıdan gösterilmesine dayanan yönteme verilen isim epik tiyatrodur.

Antik estetiğin ve drama kuramının temel kavramı olan ve yansıtma kuramının temelini oluşturan sanat kategorisine, sanatın özgüllüğünü açıklamak amacıyla ortaya konmuş estetik kavrama "mimesis (taklit)" adı verilir.

Tragedya, konusunu mitolojiden ya da tarihten alan ve bir kahramanın kendi çevresindeki şartlarla çatışmasını, mücadele edip trajik bir biçimde yenik düşmesini anlatan bir tiyatro türüdür.

"Poetika" adlı eserinde tiyatro hakkındaki ilk kuramsal bilgileri veren ve tragedyayı tanımlayan düşünür Aristoteles'tir.

Aristoteles eserinde tragedyanın ilkelerini de belirler. Buna göre, tragedya türünün özelliklerinden biri, ortalamadan daha iyi kişilerin taklit edilmesidir. Tragedya kişileri bilinen, tanınmış kişilerdendir. Dolayısıyla bu kişiler, soylu ve erdemli olma özelliğine sahiptirler. Ortalamadan ya da gerçekte olduğundan daha iyi olması beklenen oyun kişisi, her şeyden önce ahlak değerleri bakımından üstün nitelikler taşımalıdır. Bu, ortalamadan daha iyi olan karakterin bir hatası olmalıdır. Bu hata (hamartia), iyi bir insanın, bilmeden yaptığı yanlış hareket ya da ahlaki olmayan bir zayıflıktır ve kişi bu hatası yüzünden yıkıma uğrar. İyi bir kişinin bilmeden yaptığı bir hareket yüzünden ya da küçük bir zaafa kapıldığı için yıkıma uğraması, seyircide korku ve acıma duyguları uyandırır ve istenen trajik etki elde edilmiş olur (Şener, 2006, s. 37-38). Böylece tragedyada olay örgüsünün mutlu başlayıp yıkımla sonuçlanması beklenir. Olaylar kusursuz bir dille, manzum şekilde sergilenir. Çirkinlikler, kabalıklar arka planda kalır. Dövüşme, vuruşma, yaralanma, cinayet, intihar gibi olaylar sahne arkasında gerçekleşir ve bunlar sahneye gelen haberciler yoluyla öğrenilir.

Rönesans’ta Elizabeth döneminin en önemli tragedya yazarı ise Shakespeare’dir.

Tragedyanın aksine komedya, ortalamadan daha aşağı kişileri taklit eder. Yani bu türde, soylu olmayan, kusurlu kişiler ele alınır ve oyundaki gülünçlük bir kusurdan, bir eksiklikten kaynaklanır.Roma Dönemi yazarlarından Cicero da komedya üzerine verdiği bilgilerle dikkat çeker. Ona göre, komedyada sergilenen kusur, acı ve zarar verici olmamalıdır. Komedyaya uygun tipler; huysuz, evhamlı, kuşkucu, budala gibi gülünç olmaya elverişli kusurları olan tiplerdir. Komedyada güldürme yolları, kelime oyunları, söz ustalıkları, yanlış anlama, şaşırtma gibi anlatıma dayalı olabileceği gibi umutların yanlış çıkması, karikatürleştirme, çirkin ve utanç verici olana benzetme, ironi, uyumsuz bileşim, saf görünme numarası gibi düşünceye dayalı güldürme biçimleriyle de yapılabilmektedir (Şener, 2006, s. 58). 

Komedya konusunu günlük yaşantıdan alır. Komedyada tragedyanın aksine kurgusal kişiler bulunur. Yine tragedyanın tam tersi yönde gelişen olaylar örgüsüne göre, komedyada mutsuzlukla ya da karmaşık bir düzende başlayan öykü, mutlulukla son bulur.

Kilisenin, tiyatroya karşı suçlayıcı bir tavır sergilemesi Orta Çağ'a özgü bir durumdur.

Klasik anlayış, XVII. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkmış ve XVIII. yüzyılda yaygınlık kazanarak birçok ülkede hâkim olan bir tiyatro akımı hâline dönüşmüştür. Pierre Corneille, Jean Racine, Jean Baptiste Poquelin Molière gibi büyük oyun yazarlarının yetiştiği klasik dönem, Fransız tiyatrosunun da en parlak dönemidir.

Tiyatroda simgecilik eğiliminin belirginleşmesinde Richard Wagner’in kuramsal yazılarının ve yapıtlarının etkisi olmuştur.

Epilog, oyunda son söz anlamına gelir.

Doğru cevap A şıkkıdır.