YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER

Castells çevreciliği, “Söylem ve pratiklerinde egemen yapısal ve kurumsal mantığa karşı çıkarak insan etkinlikleriyle doğal çevre arasında yıkıcı sonuçlara neden olan ilişki biçimlerini düzeltmeyi amaçlayan tüm ortak hareketler.” olarak tanımlamaktadır.

Derin ekoloji kavramı ilk kez Norveçli felsefeci Arne Naess tarafından kullanılmıştır.

İnsan merkezci olan sığ ekoloji, özellikle endüstrileşmiş ülkelerdeki insanların refahını ve yaşam kalitesini koruma kaygısıyla çevre kirliliği, kaynakların tükenmesi, yoksul ülkelerdeki nüfus artışı gibi sorunlarla ilgilenir

Çevre hareketleri bu özellikleri yansıtacak biçimde, “Çevre sorunları hakkındaki ortak kaygı ve kimlik tarafından harekete geçirilen ortak eyleme katılan, hiçbir kurumsal bağı olmayan birey ve gruplardan değişen ölçülerde biçimsel kurumsallık kazanmış örgütlere kadar çeşitli grupları içerebilen enformel etkileşimlerin gevşek ve kurumsallaşmamış ağı.” olarak tanımlanabilir

En eski çevre örgütlerinden biri olan Sierra Kulübü 1892’de ABD’de kurulmuştur.

Doğal yaşamın özellikle kuşların korunması, avcılığın kısıtlanması, hayvanların moda yüzünden öldürülmesinin yasaklanması bu grupların başlıca amaçları arasındaydı. Günümüzde de varlığını sürdüren İngiltere’deki Kraliyet Kuşları Koruma Birliği’nin (RSPB) kuruluş öyküsü hareketin üyeleri fikir vermektedir. Şapka süsü olarak kullanılan kuş tüyü ticaretine ve kuşların moda için öldürülmesine tepki duyan üst sınıflara mensup fakat erkeklerin egemenliğindeki İngiliz Ornitoloji Birliği gibi gruplara katılamayan kadınlar 1889’da Kuşları Koruma Birliği’ni kurmuştur. Kısa sürede toplumsal ve siyasal bağlantılarını geliştirerek geniş bir destekçi kitlesine ulaşan Birliğe 1904’te Kraliyet Şartı verilmiştir.

Savaş sonrasında yeniden canlanan hareketin en önemli kazanımlarından biri 1948’de doğa korumaya hizmet edecek uluslararası bir kuruluş olarak devlet kurumları ile sivil toplum örgütlerini bir araya getiren Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) kuruluşudur.

İngiliz Kanalı’nda karaya oturarak milyonlarca ton ham petrolün denize dökülmesine yol açan Torrey Canyon petrol tankeri kazası (1967) yılında meydana gelmiştir.

Rachel Carson’ın çevreciliğin tarihinde “çığır açan” DDT’nin insan sağlığı ve doğal yaşam üzerindeki yıkıcı etkilerini toplumun dikkatine getirdiği Sessiz İlkbahar (Silent Spring, 1962) kitabı isyan ve protesto döneminin başlamasında katalizör olmuştur.

1972’de kurulan Yurttaş Girişimleri Birliği (BBU) yurttaş girişimleriyle büyük çevre örgütlerini bir araya getirerek harekete ağ yapısını sağlamıştır.

Castells’in (2010: 72) “çağımızın en kapsamlı ve etkili hareketi” olarak nitelediği çevrecilik, ortaya çıktığı günden bu yana belirgin değişimler de geçirmiştir.

Kızılay çevrecilik alanında faaliyet gösteren bir örgüt değildir.

açık yeşil kavramı derin ekoloji değil sığ ekoloji kavramıyla örtüşmektedir.

Doğal yaşam alanlarının (habitat), yaban yaşamının, yaşlı ormanların korunması birinci dalga çevre hareketlerinin; Dizginsiz ekonomik büyüme, merkezîleşmiş devlet ve endüstrileşme ideolojisini sorgulamak ve Nükleer enerjiye karşı mücadele etmek ikinci dalga çevre hareketlerinin amacıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Rachel Carson’ın çevreciliğin tarihinde “çığır açan” DDT’nin insan sağlığı ve doğal yaşam üzerindeki yıkıcı etkilerini toplumun dikkatine getirdiği Sessiz İlkbahar (Silent Spring, 1962) kitabı isyan ve protesto döneminin başlamasında katalizör olmuştur.

Çevresel adalet hareketi ABD'de doğmuş ve daha çok bu ülkeyle sınırlı kalmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

TEMA Türkiye'ye özgü yerel bir kuruluştur.

Türcülük Kendi türünü üstün ve ayrıcalıklı görme olarak tanımlanabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye'de ilk yeşil parti 1988 yılında kurulmuştur. Doğru cevap D seçeneğidir.