YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER

Inglehart (1990), toplumsal değişme ile kimlik arayan davranışlar arasındaki ilişkinin postmodernizmin dört özelliğinden kaynaklandığını öne sürer;

Yeni kimlik arayışına iki örnek verebiliriz: Bunlardan biri çevre kirliliği ile ilgili sorunlar diğeri nükleer savaş tehdididir. Örneğin nükleer bir savaş insanların oluşturduğu ve ölçülemez nitelikte zararlara yol açabilecek büyük bir tehdittir. Bireylerin tek başına bu soruna çözüm bulmaları olanaksızdır. Bu durumda bireylerin kendilerini toplumsal sistem karşısında aciz hissetmeleri, anti-nükleer harekette olduğu gibi, ortak bir kimlik etrafında toplanmalarına yol açar. Böylece nükleer savaş ya da çevre kirliliği tehdidi bireyleri sürekli olarak toplumsal bir harekete yönlendirir.

1970’ler ve 1980’lerde ileri endüstri toplumlarında ortaya çıkan yeni kolektif davranış biçimleri, toplumsal hareket olgusunun yeniden kavramsallaştırılmasına yönelik çalışmaları gerektirmiştir. Barış hareketleri, öğrenci hareketleri, nükleer karşıtı hareket, azınlık milliyetçilikleri, eşcinsel hakları, hayvan hakları, kadın hakları, alternatif tıp, köktenci dini hareketler, çevreci hareketler ve New Age hareketleri bu dönemde ortaya çıkan hareketlerdir.

Bir harekette ve bu hareket bağlamında yapılan eylemlerde kimliğin rolünün dört aşaması şöyle ifade edilebilir;

Raschke (1987) sembolik bütünleşmenin yeni toplumsal hareketlerin temel özelliklerinden biri olduğunu öne sürmektedir. Buna göre toplumsal hareketin içinde yer alan grup “biz" duygusuyla nitelendirilir. Bu aidiyet duygusu, “diğerleri ve onlar" gibi farklılaştırmaya dayanır ve hareketin ortak, kolektif kimliğini ortaya çıkarır. Grup için bir anlamda sınır görevi yapan bir biz duygusu söz konusudur.

Kamusal kimlik: Dış kamunun toplumsal harekette yer alan aktörlerin kendileri hakkında düşünmelerine yol açan etkilerini kapsar. Örneğin devletin ve medyanın rolü bu bağlamda önem taşır.

Kimlik krizi kavramını ilk ortaya koyan Danimarka kökenli Alman psikolog ve psikanalist Erik Erikson'dur.

Hall’a göre kimliklerin varlığı temel olarak kurgusaldır. Ulusal kimlikler genelde saflık, homojenlik iddiasıyla sunulur ancak gerçekte kurgusaldır ve melez kimlikler oluşturulabilir.

1960’ların sonlarında Amerikalı sosyologlar tarafından, toplumsal hareketlere katılanların kimliklerine yönelik ilginin arttığı vurgulanmıştır. Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken Klapp (1969), kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir

Inglehart, toplumsal değişme ile kimlik arayan davranışlar arasındaki ilişkinin postmodernizmin dört özelliğinden kaynaklandığını öne sürer;

Yeni toplumsal hareketler yaklaşımına göre hareketlerin temelini kimlik arayışı oluşturur. Harekete yol açan etkenler, harekette yer alan aktörlerin kendilerini güçlü hissedecekleri farklı bir toplumsal gruba ait olma duygusu bağlamında, kültürel ve sembolik temalar etrafında yoğunlaşmaktadır. Bunlar egemen sistemi sorgulayan alt kültürel yönelimlerdir

Eski hareketlerden farklı olarak düşünce ve değerler açısından çoğulcu bir niteliğe sahip olan yeni toplumsal hareketlerde, yeni kimlikler ya da kimliklerin daha önce zayıf ve geri planda kalan boyutları öne çıkmaktadır. Melucci, yeni toplumsal hareketlere yol açan etkenlerin ekonomik sıkıntılardan daha çok kimlikle bağlantılı kültürel ve sembolik konuları kapsadığını vurgulamaktadır

Toplumsal hareket kimliğini Johnston, Larana ve Gusfield bireysel, kolektif ve kamusal olarak; Hunt, Benford ve Snow başkahraman, düşman-hasım ve izleyici olarak boyutlandırmışlardır. Jasper ise bütüncül ve deneysel verilere dayalı bir kimlik tipolojisi geliştirmiştir

Weber’in bakış açısına göre Marks üretimi vurgularken grup özdeşleşmesinin ve toplumsal davranışların diğer temellerini göz ardı etmiştir. Weber kolektif davranışın grup özdeşleşmesinin üç özgün kaynağından temellendiğini öne sürer; sınıf, statü ve parti.

Bireysel kimlik kavramı çoğu sosyolog açısından doğası gereği tartışmalıdır. Cinsiyet ve soya ilişkin bağlardan bağımsız olarak bir kişinin kim olduğunu ve toplumsal süreçlerde neye dönüştüğünü ifade eder. Birkaç açıdan bireysel kimlik toplumsal hareketlere katılımın anlaşılmasında önemlidir. Bütün olarak kişisel özelliklerle ilişkilidir, biyolojik kalıtım ve toplumsal yaşamın etkileşimiyle inşa edilir, kendine özgü bir biyografi olarak toplumsal hareketlere dahil edilir ve içselleştirilir.

Bireyin kendisine ilişkin algısına dayalı tanımladığı kimliğe öznel kimlik denir.

Toplumsal kategori kavramlarının birbirlerine denk olarak ele alınması, kimlik kavramını tanımlamada kullanılan farklı bakış açılarının ve bu kavramın doğru açıklanamayışının sorunları arasında gösterilmektedir.

Bireysel kimlik kavramı çoğu sosyolog açısından doğası gereği tartışmalıdır.Cinsiyet ve soya ilişkin bağlardan bağımsız olarak bir kişinin kim olduğunu ve toplumsal süreçlerde neye dönüştüğünü ifade eder.

Dış kamunun toplumsal harekette yer alan aktörlerin kendileri hakkında düşünmelerine yol açan etkilerini kapsar. Örneğin devletin ve medyanın rolü bu bağlamda önem taşır.