YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER

Aktörler Açısından: Yeni toplumsal hareketlerinde yer alan aktörler yüksek düzeyde kültürel farkındalık sahibi olarak
nitelendirilmektedirler. Toplumsal yönelimli olmaktan
çok kültürel yönelimlidirler; yaşadıkları
toplumdaki kültürel yönelimlere meydan okuma
konusunda bir tedirginlik ya da çekingenlik göstermezler
ve her şeyleriyle otoriteye karşı dururlar.

Calhoun, “19. yüzyıl Başlarının Yeni Toplumsal Hareketleri” başlıklı nükteli bir makale ile YTH kavramsallaştırmasına eleştirel yaklaşmıştır. 19. yüzyılda etnik azınlık kadın ve işçi hakları ile dinsel canlanışa yönelik düzenli bir biçimde yürütülen hareketlerin de özerklik ve kimlik taleplerini vurguladığını öne sürerek toplumsal hareketlerin yaygınlaşmasının moderniteye özgü olduğunu ve özel bir açıklama gerektirmediğini belirtmiştir. Doğru cevap A'dır.

Kentlerdeki tepkisel hareketler üç konu
etrafında şekillenir (Buechler, 1995:443);
a. Bazı talepler devlet tarafından temin edilen
kolektif tüketim biçimlerine odaklanır,
b. Bazı talepler kültürel kimliğin önemine
odaklanır,
c. Bazı talepler ise öz yönetim ve özerk karar
almaya odaklanır.

1960’ların sonlarında işçi sınıfı hareketi bir toplumsal
hareket olarak ivme kaybettiğinde yeni tip
hareketler ortaya çıkmaya başlamıştır (Wieviorka,
2005:5). ABD’ de ve başka ülkelerde 1968 çatışmalarına
verilen tepkiler, işçiler ve diğer sömürülen
kesimler adına yürütülen “eski” toplumsal hareketlerin
miadını doldurduğunun göstergeleri olarak
kabul edilebilir. Özerklik, kendini ifade etme
ve endüstri sonrası toplumun eleştirisine yönelen
“yeni” toplumsal hareketler eskilerinin yeri almıştır
(Tilly, 2004:116).

Eski toplumsal hareketler ekonomik büyüme ve refahın dağılımı, askerî ve toplumsal güvenlik, toplumsal kontrol gibi temalarla ilgilenirken, yeni toplumsal hareketler barışın, çevrenin ve insan haklarının korunması gibi temalarla ilgilenir. Doğru cevap E'dir.

Yeni toplumsal hareketlerin grupları, grup gibi davranmayan, belli temalar etrafında bir araya gelmiş topluluklar lehine hareket eden sosyo-ekonomik gruplardır. Doğru cevap A'dır.

1960’lardan sonra ortaya çıkan kuramsal tartışmalarda iki temel gruptan söz edilebilir. Bunlardan ilki Charles Tilly ve Anthony Oberschall’ın öncülük ettiği kaynak hareketliliği kuramına dayalı yaklaşımdır. Bu yaklaşımda toplumsal hareket politik sistemde konumlanabilmek için bir araya gelmiş bireylerin rasyonel davranışları olarak açıklanır. Doğru cevap B’dir.

Yeni toplumsal hareket kuramına ilişkin dört önemli kuramcıyla birlikte dört ülke ve gelenekten söz edilebilir; Manuel Castells (İspanya), Alaine Touraine (Fransa), Alberto Melucci (İtalya) ve Jurgen Habermas (Almanya). Doğru cevap D’dir.

Postendüstriyel kavramını ortaya koyan ünlü Fransız sosyolog Alaine Touraine'dir. Touraine’e göre toplumsal hareket bir toplumsal duruma gösterilen tepki değildir aksine kültürel modellerin kontrolünü hedefleyen çatışmanın bir sonucudur. Doğru cevap B'dir.

Habermas, YTH’yi dünya sistemine karşı bir direniş olarak görür. Doğru cevap A'dır.

Sonuçları bütün coğrafyalarda gi­derek daha yoğun yaşanmakta olan küreselleşme süreci ile birlikte yeni toplumsal hareketler ve si­vil toplum politikalarının yeni biçimlerine yö­nelik yeni ortamlar oluşmaya başlamıştır. Toplumsal hareketlerin, protesto eylemlerinin kurumsallaşması ve olağanlaşması Tarrow’un deyimiyle  “toplumsal hareket toplumuna” yol açmıştır.

1960’ların sonlarında dünyada açıkça gözlene­bilen derin ve dramatik bir dönüşüm ve kimilerine göre bir devrim söz konusuydu. 1970’lerin yeni siyasal ortamını şekillendirecek olan 1968 Mayı­sında Fransa, Almanya, Britanya ve Meksika’da baş gösteren öğrenci gösterileri, İtalya’daki Kızgın Sonbahar’daki öğrenci-işçi koalisyonu, Frankocu Madrid, Komünist Prag gibi yerlerdeki demokra­si talepleriyle gelişen hareketler, Güney Afrika’dan Roma’ya kadar eleştirel Katolikliğin gelişimi, kadın ve çevre hareketlerinin ilk işaretleridir. Bütün bu ol­gular köklü dönüşümün göstergeleri olarak değerlendirilmektedir. Paris banliyölerinde ortaya çıkan özellikle Kuzey Afrikalı göçmen gençlerin başlattığı ayaklanmalar, çok daha sonra, 2005 yılında meydana gelmiş toplumsal bir harekettir.

Aksine; Devleti ele geçirmeyi amaçlayan eski hareketlerin tersine YTH, politika belirleyicileri üzerinde lobicilik yapmayı ve kamuoyunu etkilemeyi hedeflemiştir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Özellikle 1980’li yıllardan itibaren küresel gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan yeni bir sınıfın varlığından söz edilmektedir. İngilizce “Yuppie” yani “genç” (young), “kentli” (urban) ve “profesyonel” (professional) sözcüklerinin ilk harfleriyle oluşturulmuş kavram daha önceki sınıflardan
farklılaşan bir “yeni orta sınıf ”ı tarif etmek için kullanılmaktadır.

YTH, sınıf temelli geleneksel toplumsal hare­ketlerden farklı niteliklere sahiptir. Jenkins,  YTH’nin farklılıklarını üç alanda ifade etmiştir:

Heywood’a göre iYTH’nin özellikleri şunlardır:

Yeni toplumsal hareketler kuramı, hareket kül­türü ve kimlik konularına odaklanır, hareketle­rin kültür, kimlik, ideoloji ve politika ile ilişkileri üzerinde durur. Yeni toplumsal hareketler anlayışında post-endüstriyel topluma, büyüyen orta sınıfa, bireysel olarak tanımlanmış gereksinimlere ve refah devletinin genişletilmesine odaklanılmıştır. Alan yazında hareketlerin olumlu örnekleri, 1950’lerdeki muhafazakâr sükûnetin ar­dından 1960 ve 1970’lerde gözlenen yaygın hare­ketlerden verilmektedir.

Yeni toplumsal hareket kuramına ilişkin dört önemli kuramcıyla birlikte dört ülke ve gelenekten söz edilebilir; Manuel Castells (İspanya), Alaine Touraine (Fransa), Alberto Melucci (İtalya) ve Jur­gen Habermas (Almanya).

Castells, kapitalist dinamiklerin kentsel dönü­şümler üzerindeki etkisine ve bu süreçteki kentsel toplumsal hareketlere odaklanmıştır. Kentleri, top­lumsal çıkar ve değerler çatışmasının bir sonucu ve toplumsal bir ürün olarak gören Castells’e göre toplumsal hareketler, kentsel toplumsal yaşamı ye­niden düzenlemeyi isteyen devlet ve diğer politik güçlerin diyalektik rekabetleri sonucunda yükselişe geçmiştir. Kentlerdeki tepkisel hareketler üç konu etrafında şekillenir (Buechler, 1995:443)