YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER - Deneme Sınavı - 32

Yeni toplumsal hareketlerin oluşumu kolektif kimlik arayışına dayanır (Johnston vd. 1994 aktaran Hunt ve Benford,2004:437). Yeni toplumsal hareketleri eski hareketlerden ayıran temel özelliklerden biri de önceki hareketlerde zayıf olan ve geri planda kalan kimlik boyutudur. Hareketlere ivme kazandıran etkenler ve şikâyetler kimlik sorunsalıyla ilişkili kültürel ve sembolik konulardır (Johnston, Larana ve Gusfield,1999:136). Yeni toplumsal hareketler yaklaşımına göre hareketlerin temelini kimlik arayışı oluşturur. Harekete yol açan etkenler, harekette yer alan aktörlerin kendilerini güçlü hissedecekleri farklı bir toplumsal gruba ait olma duygusu bağlamında, kültürel ve sembolik temalar etrafında yoğunlaşmaktadır. Bunlar egemen sistemi sorgulayan alt kültürel yönelimlerdir (Melucci, 1980 aktaran Johnston, Larana ve Gusfield,1994:139). Toplumsal hareketlerde kimlik olgusunun yeni bir konu olmadığının öne sürülmesine karşın yeni toplumsal hareketlerle ilişkili yeni kimlik politikalarında yeni olan özellik, farklılık ve ötekilik üzerine yapılan vurgudur. Modern zamanlarda toplumsal hareketlere yön veren itici güç eşitlik ideali iken yeni toplumsal hareketlerdeki aktörler özgün kimliklerini, kendilerini tanımlama ve başkaları tarafından tanınma süreçlerini öne çıkarmaktadırlar (Çayır, 1999:28). Kimliğin yeni biçimlerde tanımlanması ve “farklılığın” kimlik tanımlamasındaki ayrıcalıklı konumu yeni toplumsal hareketlerin ayırt edici bir özelliği haline gelmiştir. Bireyin kendini tanımlama süreci kolektif örgütlenmelerden ayrışmış, kolektif kimliği reddederek değil ama bu kimliği araçsallaştırarak gelişme sürecine girmiştir (Leyla, 2006:36). Bu bilgilere göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Bir harekette ve bu hareket bağlamında yapılan eylemlerde kimliğin rolünün dört aşaması şöyle ifade edilebilir (Poletta ve Jasper, 2001:286);
• Kolektif iddia ve taleplerin oluşturulması
• Hareket için aktivistlerin, gönüllülerin toplanması
• Strateji ve taktiklere ilişkin kararların alınması
• Hareketin sonuçlarının ortaya çıkması

Buna göre B seçeneğindeki ifade bu aşamalardan biri değildir.

Tajfel’in öncülük ettiği toplumsal kimlik yaklaşımı gerek kimlik olgusunun gerekse toplumsal hareketler bağlamında toplumsal kimliklerin anlaşılmasına yardımcı olacak niteliktedir.Doğru cevap C'dir.

Bireylerin toplumsal harekete katılma kararı ile kimlik arasındaki ilişkiyi vurgulayan Stryker’a (2000:29) göre kişilerin harekete katılma kararı alıp almamaları sadece hareketin gelişimi, etkililiği, dönüşümü ve sürekliliği açısından önem taşımaz. Bu durum örneğin sendika üyelerinin grev ya da boykotlara katılma kararı da vermek zorunda olmalarıyla açıklanabilir.Doğru cevap D'dir.

Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemini artan konuları olarak belirtir.

Toplumsal hareket kimliğini Johnston, Larana ve Gusfield bireysel, kolektif ve kamusal olarak; Hunt, Benford ve Snow başkahraman, düşman-hasım ve izleyici olarak boyutlandırmışlardır. Jasper ise bütüncül ve deneysel verilere dayalı bir kimlik tipolojisi geliştirmiştir

Toplumsal kategori kavramlarının birbirlerine denk olarak ele alınması, kimlik kavramını tanımlamada kullanılan farklı bakış açılarının ve bu kavramın doğru açıklanamayışının sorunları arasında gösterilmektedir.

Bireysel kimlik kavramı çoğu sosyolog açısından doğası gereği tartışmalıdır.Cinsiyet ve soya ilişkin bağlardan bağımsız olarak bir kişinin kim olduğunu ve toplumsal süreçlerde neye dönüştüğünü ifade eder.

Dış kamunun toplumsal harekette yer alan aktörlerin kendileri hakkında düşünmelerine yol açan etkilerini kapsar. Örneğin devletin ve medyanın rolü bu bağlamda önem taşır.

Bireyin kendine ilişkin algısından bağımsız, biyolojik ve sosyolojik olarak sahip olduğu kimlik nesnel kimliktir.

Bireyin kendine ilişkin algısına dayalı tanımladığı kimlik öznel kimliktir.

Başkalarıyla eşit düzlemde kamusal alana giriş talebinin yanı sıra otantikliğin savunulması yeni toplumsal hareketlerinin çoğunun en belirgin özelliğidir.

Bireylerin kimliklerini toplumsal yapıyla etkileşim içinde sürekli olarak inşa etmeleri, kimliğin dinamik yapısına ilişkin bir durumdur.

D'Emilio bireylerin özel yaşam alanına olanak tanıyan kentleşme ve endüstrileşmenin yeni toplumsal hareketlerdeki yeni kimlik oluşumuna etkili olduğunu öne sürmüştür.

Toplumsal hareket bağlamında yapılan eylemlerde kimliğin rölüne ilişkin aşamalar şunlardır:

Kolektif iddia ve taleplerin oluşturulması

Hareket için aktivist ve gönüllülerin toplanması

Strateji ve taktiklere ilişkin kararların alınması

Hareketin sonuçlarının ortaya çıkması

Öznel, yaratıcı ve bilinmeyen olan içteki “ben”dir (I). Dıştaki ben ise belirlenmiş ve toplumsal aşamayı yansıtan “ben”dir. Doğru cevap D’dir.

Öznel Kimlik: Bireyin kendine ilişkin algısına dayalı tanımladığı kimlik.

Inglehart (1990), toplumsal değişme ile kimlik arayan davranışlar arasındaki ilişkinin postmodernizmin dört özelliğinden kaynaklandığını öne sürer (aktaran Johnston, Larana ve Gusfield,1999:139);
• Maddi zenginlik,
• Aşırı bilgi yüklemesi,
• Alternatif kültürel çeşitliliğin birey üzerinde yarattığı karmaşa,
• Sistemin bireyin kendini tanımlaması için kurumsal temelli ve kültürel normatif alternatifleri sağlama konusunda yetersizliği.

Buna göre D seçeneğinde verilen ifade bu özelliklerden biri değildir.

Tajfel’in öncülük ettiği toplumsal kimlik yaklaşımı gerek kimlik olgusunun gerekse toplumsal hareketler bağlamında toplumsal kimliklerin anlaşılmasına yardımcı olacak niteliktedir.Doğru cevap C'dir.

1960’ların sonlarında Amerikalı sosyologlar tarafından, toplumsal hareketlere katılanların kimliklerine yönelik ilginin arttığı vurgulanmıştır. Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken Klapp (1969), kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir. Doğru cevap B'dir.