YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER - Deneme Sınavı - 18

Sosyal medya üzerinden girişilen eylemler fiziksel bir eylemi organize etmek için değilse çoğu zaman yapay ve kolay çözülebilir nitelikle olmaktadır. Sosyal medya kullanıcılarının bahsettikleri taleplerin büyük bir kısmı aslında kısa zamanda gerçeklemesi güç hedeflerdir ve sosyal gerçeklikte karşılıkları yoktur. Bunun yanı sıra, internet üzerinden yapılan ve tıklama merkezli eylemlerde, eylemci kitle çok kolay bir şekilde dağılabilir. Sokaktaki bir eylemdeki dostluk ve yoldaşlık bağları internet üzerinden gerçekleşen aktivizmde yoktur. İnternetin getirdiği teknolojik imkânlar sayesinde iletişim ve koordinasyon temelli gevşek bağlar kurulabilmektedir. İnternet, toplumsal hareketlerin konuları arasındaki geçiş hızını artırmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Fiziksel anlamda kurulan bağlar yerine sanal ortamlarda birbiriyle hareket halinde olan bireyler bilerek ya da bilmeyerek yeni nesil bir ağ toplumunu oluşturmaktadır. Ağ toplumu, temelde bir toplumun dijital kültürle bütünleşmiş olmasını, bunun nimetlerini gündelik hayatına uygulayabilir hale
gelmiş olmasını ifade eder.

Egemen ideolojiden ve ana akım medyadan uzak bir duruş sergileyen radikal medya yapısı, hedefleri ve işleyişiyle birçok noktada yeni toplumsal hareketlerle benzeşmektedir. Ana akım medyayla kıyaslandığında radikal medyanın en çarpıcı özelliklerinden biri oldukça gevşek ve özerk bir iç yapıya sahip olmasıdır. Radikal medyanın toplumsal hareketlerle uyum içerisinde olan bu özelliği radikal medyayı yeni toplumsal hareketlerin yapısına benzer şekilde hiyerarşik bir yapıdan bağımsız kılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Toplumsal hareketlerin gelişimini engelleyecek konulardan biri, sosyal medya üzerinden yapılan aslında oldukça pasif özelliğe sahip ve eylem sahasında karşılığı olmayan sanal eylemlerdir. Türkeçe’ye “dijital tembellik” olarak çevirebilecek olan “digital slacktivism”, pasif bir eylem türü olarak bir beğeni butonu veya bir paylaş butonuna tıklanmasıyla dünyaları değiştiriyor olduğunuzu hissettirmektedir. Doğru cevap A’dır.

A, B, C ve D seçeneklerinde ifade edilenler ağ toplumunun özellikleridir. Ağ toplumu küreseldir. İnternette sürekli küresel bir tartışmayı devam ettirirler. Bazen de eş zamanlı olarak bir yerel mekanlar ağında ortak küresel gösteriler düzenlenmesi çağırısında bulunurlar. Doğru cevap E’dir.

Savunuculuk, kampanya, raporlama, lobicilik, izleme, gösteri, hukuksal danışmanlık, kapasite geliştirme, ağ haritalama ve fonlama, dijital aktivist hareketlerin farklılaşan işlevleridir. Doğru cevap C’dir.

B seçeneğinde ifade edilen medyascope.tv girişimi, gazeteci Ruşen Çakır’ın bir Periscope hesabıyla başlattığı alternative medya girişimi örneğidir. Bunun yanı sıra, C, D ve E seçenekleri ise yeni toplumsal hareketler örnekleridir. Change.org ise dijital ortamda çeşitli konularda imza kampanyalarının yürütüldüğü platformdur. Bu yönüyle bir dijital aktivizm türlerinden biridir. Doğru cevap A’dır.

Dawson bir topluluğun sanal cemaat olarak değerlendirilmesi için bazı koşulların oluşması gerektiğini ifade etmiştir. Bunlar; üyeler arasında etkileşimin olması, üyeler arasındaki etkileşimin devamlılık arz etmesi, üyelerin sabit bir kullanıcı adı (Nick) sahibi olması, üyeler üzerinde sosyal kontrolün bulunması, sitedeki interaktivitelerin üyelerin ilgi alanlarına uygun olması, paylaşılan düşünce veya aktivitelerin açık alanda yapılması, herkesin olmasa bile makul sayıdaki üyenin katılım sağlaması şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

Ruşen Çakır, uzun yıllar çalıştığı ana akım medyadan ayrılarak 2015 yılında internet üzerinden bireysel haber yayınları yapmaya başladı.

Radikal medya diye tabir edilen kitle iletişim oluşumları muhalif ideolojinin savunduğu değerleri demokratik bir biçimde anlatabildiği ve ezilenlerin sesini duyurmalarına katkıda bulunan bir mecralar bütünüdür

İnternet 1995 yılından itibaren daha kitlesel düzeyde kullanılmaya başlayan bir ağ haline gelmiştir.

Türkiye’de radyo ve televizyon yayınları 1994 yılında yapılan Anayasa maddesi değişikliğine kadar devlet tekeline aitti.

Yerelde başlayan bir hareketin küresel ağlar aracılığıyla uluslararası bir boyut kazanmasına ilişkin önemli bir örnek 2011 yılında başlayan “Occupy” eylemleridir.

2011 yılında Avrupa’yı kasıp kavuran ekonomik krizin önemli ölçüde etkilediği ve işsizlik oranının %22’ye ulaştığı İspanya’da sosyal medya üzerinden örgütlenen bir grup gencin başlattığı “Indignados” (Öfkeliler) hareketi kısa sürede Avrupa’nın birçok metropolüne sıçramış ve zamanla tabandan örgütlenen siyasi partilere evrilmiştir.

Ağ toplumu, temelde bir toplumun dijital kültürle bütünleşmiş olmasını, bunun nimetlerini gündelik hayatına uygulayabilir hale gelmiş olmasını ifade eder.

Castells (2013), ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin bazı ortak özelliklerini, ‘İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler’ kitabında ele alarak kavramsal bir çerçeve oluşturmuştur.

Rheingold, sanal cemaat (virtual community) kavramını ilk defa 1987’de yayımladığı “ Sanal Cemaatler: Fikirlerin Bilgisayar Duyurusu Panosu Üzerinden Değiş Tokuşu (Virtual Communities: Exchanging Ideas through Computer Bulletin Boards)” isimli makalesinde kullanmıştır.

Aktivizm, bir grup insanın kurum ve kuruluşlar üzerinde baskı yaratarak sorunlu gördükleri politikaları, uygulamaları ya da durumları değiştirme süreci olarak tanımlanır.

Alternatif medya çatısı altında düşünülebilecek isimlendirmeler, “muhalif medya", "topluluk medyası", "bağımsız medya", "karşı medya", "yeni medya", "yerel medya", "başka medya", "radikal medya" olarak sıralanabilir. Yaygın medya ise, aynı zamanda “geleneksel medya” olarak da adlandırılan ana akım medyanın isimlendirmelerinden biridir. Doğru cevap B’dir.

Radikal medya için çalışan bir gazetecinin olayları sunarken bir aktivist gibi davranması “yerli habercilik” olarak ifade edilir. Örneğin, bir gazeteci bir sosyal hareketi haberleştirirken olay yerinde gözlemlediklerini olayı yaşayan biri gibi aktarmalıdır. Tarafsız habercilik açısından sorunlu görülebilecek bazı noktaları olan bu teknik yine de radikal medyayı geleneksel medyadan ayrıştıran temel özelliklerden biridir. Ayrıca yerli habercilik  yeni keşfedilmiş bir haberleştirme tekniği olmayıp, ünlü yazar George Orwell yerli haberciliğe oldukça yakın olan bir gazetecilik tarzı ortaya koymuştur.  Doğru cevap B’dir.