YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER - Deneme Sınavı - 17

Edilgen konumda bulunan Web 1.0 teknolojisinden, etkileşimli bir boyuta taşınan Web 2.0 teknolojisi ile birlikte internet dünyası köklü bir dönüşüm geçirmiş ve internet kullanıcıları sanal dünyanın birer aktörü olarak içerik üretmeye başlamışlardır. Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de radyo ve televizyon yayınları 1994 yılında yapılan Anayasa maddesi değişikliğine kadar devlet tekeline ait olmuştur. Doğru cevap C’dir.

Daha çok siyasi demeçleri takip etmek ve doğruluklarını test etmek amacıyla kurulan bir doğrulama platformu olan Doğruluk Payı sosyal medyanın olumsuz etkilerine karşı kurulmuş bir platformdur. Çünkü sosyal medyanın bilgi kirliliği ve haber dezenformasyonu anlamında çok büyük ve çok hızlı bir mecra olarak işlev görmesi yeni sosyal hareketlerin varoluş zeminine ilişkin gerçekliği öldüren bir süreci beslemektedir. Doğru cevap D’dir.

Sosyal medya üzerinden yapılan eylemlere sanal ortamda katkıda bulunma durumu, dilimize “tıklamacılık” olarak çevrilebilecek “dijital tembellik"tir. Dijital tembellik, bir beğeni ya da paylaş butonuyla dünyayı değiştiriyor hissi vermesi nedeniyle toplumsal hareketlerin gelişimine ket vurabilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin, değiştirmek istedikleri sistemin mekanizmalarını yeniden üreterek başarısızlığa uğrayan hareketlerin düştüğü tuzağa düşmemek, girdiği açmazlara girmemek için neler yapmaları gerektiğini kendilerine sürekli sormaları “özdüşünümsellik” özelliğine karşılık gelir.  Başka bir ifadeyle, internet ekseninde örgütlenen yeni toplumsal hareketler özdüşünümsel hareketlerdir. Doğru cevap B’dir.

“İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler” isimli eser Castells’e aittir. Bu eserinde Castells, ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin bazı ortak özelliklerini sıralamıştır. Doğru cevap A’dır.

Bir dijital aktivizm türü olan video aktivizmi, tarafsız olma amacında olmadığı gibi, sadece bir video çekme eylemi de değildir. Yalnızca belli konuları değil, dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen meseleleri konu edinebilir. Ayrıca video aktivistleri arasında dikey değil,  işbirliğine dayalı yatay bir ilişki söz konusudur. Bununla birlikte, video aktivizminde geleneksel medyada kendine yer bulamayan kişisel deneyimler, politikalar ve bakış açıları konu edinilebilmektedir. Doğru cevap E’dir.

Politik gerekçeler göstererek hacking eylemi yapmak olarak tanımlanan “hacktivism” internet aracılığıyla yapıldığı için dijital aktivizm faaliyetidir. Hacktivism, siber terörizmden ve diğer siber suçlardan, hacktivism yapanların asıl amacının sosyal değişim sağlama olması nedeniyle farklılaşmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Alternatif medya dezavantajlı gruplar gibi küçük ölçekli yapılara özel bir önem verir. Devletten de pazar ekonomisinin koşullarından da bağımsızdır. Yatay veya hiyerarşik bir yapılanmaya sahip değildir. İzleyici veya okurların demokratik katılımına her zaman açıktır. Kendi kendini temsil eder. Egemen söylemin dışında bir söyleme sahiptir.

Dijital aktivizm türleri video aktivizmi, dijital imza kampanyaları ve hacktivismdir.

Ruşen Çakır’ın alternatif medya girişimini incelemek faydalı olacaktır. Çakır, uzun yıllar çalıştığı ana akım medyadan ayrılarak 2015 yılında internet üzerinden bireysel haber yayınları yapmaya başladı. Bir Periscope hesabıyla başlattığı girişim daha sonra bir haber platformu olarak görülebilecek olan Medyascope.tv’ye dönüştü.

Alternatif medya aslında kendi içinde birçok farklı isimlendirmelere sahiptir. Bu isimlendirmeler büyük ölçüde alternatif medya tanımlamasının çatısı altında düşünülebilir. Nihayetinde hepsinin temel derdi ana akım medyaya karşı bir alternatif oluşturabilmektir. Kavram kargaşasını önlemek amacıyla bu isimlendirmelerin başlıcaları şöyle sıralanabilir: “muhalif medya, topluluk medyası, bağımsız medya, karşı medya, yeni medya, yerel medya, başka medya, radikal medya. [...]

Bu anlamda radikal medya diye tabir edilen kitle iletişim oluşumları muhalif ideolojinin savunduğu değerleri demokratik bir biçimde anlatabildiği ve ezilenlerin sesini duyurmalarına katkıda bulunan bir mecralar bütünüdür

İnternet 1995 yılından itibaren daha kitlesel düzeyde kullanılmaya başlayan bir ağ haline gelmiştir.

2003 yılında kurulan MySpace, 2004 yılında kurulan Facebook ve 2006 yılında yayına başlayan Twitter gibi platformlarla atılmıştır.

İnternet teknolojilerinin henüz yaygınlaşmadığı 1993 yılında “Radyomu İstiyorum” isimli sivil itaatsizlik eyleminde sivil toplum başarılı bir örgütlenme gerçekleştirmiş ve siyasi iktidarın eylemi dikkate almasını sağlamıştır.

Yerelde başlayan bir hareketin küresel ağlar aracılığıyla uluslararası bir boyut kazanmasına ilişkin önemli bir örnek 2011 yılında başlayan “Occupy” eylemleridir.

2011 yılında bazı Arap ülkelerinde başlayan ve “Arap Baharı” olarak tanımlanan eylemlerde sosyal medya kullanımının ne kadar etkili olduğuna tüm dünya şahit olmuştur. Hatta eylemler bazıları tarafından “Facebook devrimi” olarak bile tanımlanmıştır

2011 yılında Avrupa’yı kasıp kavuran ekonomik krizin önemli ölçüde etkilediği ve işsizlik oranının %22’ye ulaştığı İspanya’da sosyal medya üzerinden örgütlenen bir grup gencin başlattığı “Indignados” (Öfkeliler) hareketi kısa sürede Avrupa’nın birçok metropolüne sıçramış ve zamanla tabandan örgütlenen siyasi partilere evrilmiştir.

Castells (2013), ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin bazı ortak özelliklerini, ‘İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler’ kitabında ele alarak kavramsal bir çerçeve oluşturmuştur.