YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER - Deneme Sınavı - 13

Alternatif medya çatısı altında düşünülebilecek isimlendirmeler, “muhalif medya", "topluluk medyası", "bağımsız medya", "karşı medya", "yeni medya", "yerel medya", "başka medya", "radikal medya" olarak sıralanabilir. Yaygın medya ise, aynı zamanda “geleneksel medya” olarak da adlandırılan ana akım medyanın isimlendirmelerinden biridir. Doğru cevap B’dir.

Radikal medya için çalışan bir gazetecinin olayları sunarken bir aktivist gibi davranması “yerli habercilik” olarak ifade edilir. Örneğin, bir gazeteci bir sosyal hareketi haberleştirirken olay yerinde gözlemlediklerini olayı yaşayan biri gibi aktarmalıdır. Tarafsız habercilik açısından sorunlu görülebilecek bazı noktaları olan bu teknik yine de radikal medyayı geleneksel medyadan ayrıştıran temel özelliklerden biridir. Ayrıca yerli habercilik  yeni keşfedilmiş bir haberleştirme tekniği olmayıp, ünlü yazar George Orwell yerli haberciliğe oldukça yakın olan bir gazetecilik tarzı ortaya koymuştur.  Doğru cevap B’dir.

Edilgen konumda bulunan Web 1.0 teknolojisinden, etkileşimli bir boyuta taşınan Web 2.0 teknolojisi ile birlikte internet dünyası köklü bir dönüşüm geçirmiş ve internet kullanıcıları sanal dünyanın birer aktörü olarak içerik üretmeye başlamışlardır. Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de radyo ve televizyon yayınları 1994 yılında yapılan Anayasa maddesi değişikliğine kadar devlet tekeline ait olmuştur. Doğru cevap C’dir.

Daha çok siyasi demeçleri takip etmek ve doğruluklarını test etmek amacıyla kurulan bir doğrulama platformu olan Doğruluk Payı sosyal medyanın olumsuz etkilerine karşı kurulmuş bir platformdur. Çünkü sosyal medyanın bilgi kirliliği ve haber dezenformasyonu anlamında çok büyük ve çok hızlı bir mecra olarak işlev görmesi yeni sosyal hareketlerin varoluş zeminine ilişkin gerçekliği öldüren bir süreci beslemektedir. Doğru cevap D’dir.

Sosyal medya üzerinden yapılan eylemlere sanal ortamda katkıda bulunma durumu, dilimize “tıklamacılık” olarak çevrilebilecek “dijital tembellik"tir. Dijital tembellik, bir beğeni ya da paylaş butonuyla dünyayı değiştiriyor hissi vermesi nedeniyle toplumsal hareketlerin gelişimine ket vurabilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin, değiştirmek istedikleri sistemin mekanizmalarını yeniden üreterek başarısızlığa uğrayan hareketlerin düştüğü tuzağa düşmemek, girdiği açmazlara girmemek için neler yapmaları gerektiğini kendilerine sürekli sormaları “özdüşünümsellik” özelliğine karşılık gelir.  Başka bir ifadeyle, internet ekseninde örgütlenen yeni toplumsal hareketler özdüşünümsel hareketlerdir. Doğru cevap B’dir.

“İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler” isimli eser Castells’e aittir. Bu eserinde Castells, ağ toplumundaki toplumsal hareketlerin bazı ortak özelliklerini sıralamıştır. Doğru cevap A’dır.

Bir dijital aktivizm türü olan video aktivizmi, tarafsız olma amacında olmadığı gibi, sadece bir video çekme eylemi de değildir. Yalnızca belli konuları değil, dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen meseleleri konu edinebilir. Ayrıca video aktivistleri arasında dikey değil,  işbirliğine dayalı yatay bir ilişki söz konusudur. Bununla birlikte, video aktivizminde geleneksel medyada kendine yer bulamayan kişisel deneyimler, politikalar ve bakış açıları konu edinilebilmektedir. Doğru cevap E’dir.

Politik gerekçeler göstererek hacking eylemi yapmak olarak tanımlanan “hacktivism” internet aracılığıyla yapıldığı için dijital aktivizm faaliyetidir. Hacktivism, siber terörizmden ve diğer siber suçlardan, hacktivism yapanların asıl amacının sosyal değişim sağlama olması nedeniyle farklılaşmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Alternatif medya dezavantajlı gruplar gibi küçük ölçekli yapılara özel bir önem verir. Devletten de pazar ekonomisinin koşullarından da bağımsızdır. Yatay veya hiyerarşik bir yapılanmaya sahip değildir. İzleyici veya okurların demokratik katılımına her zaman açıktır. Kendi kendini temsil eder. Egemen söylemin dışında bir söyleme sahiptir.

Dijital aktivizm türleri video aktivizmi, dijital imza kampanyaları ve hacktivismdir.

Castells çevreciliği, “Söylem ve pratiklerinde egemen yapısal ve kurumsal mantığa karşı çıkarak insan etkinlikleriyle doğal çevre arasında yıkıcı sonuçlara neden olan ilişki biçimlerini düzeltmeyi amaçlayan tüm ortak hareketler.” olarak tanımlamaktadır.

Derin ekoloji kavramı ilk kez Norveçli felsefeci Arne Naess tarafından kullanılmıştır.

İnsan merkezci olan sığ ekoloji, özellikle endüstrileşmiş ülkelerdeki insanların refahını ve yaşam kalitesini koruma kaygısıyla çevre kirliliği, kaynakların tükenmesi, yoksul ülkelerdeki nüfus artışı gibi sorunlarla ilgilenir

Çevre hareketleri bu özellikleri yansıtacak biçimde, “Çevre sorunları hakkındaki ortak kaygı ve kimlik tarafından harekete geçirilen ortak eyleme katılan, hiçbir kurumsal bağı olmayan birey ve gruplardan değişen ölçülerde biçimsel kurumsallık kazanmış örgütlere kadar çeşitli grupları içerebilen enformel etkileşimlerin gevşek ve kurumsallaşmamış ağı.” olarak tanımlanabilir

En eski çevre örgütlerinden biri olan Sierra Kulübü 1892’de ABD’de kurulmuştur.

Doğal yaşamın özellikle kuşların korunması, avcılığın kısıtlanması, hayvanların moda yüzünden öldürülmesinin yasaklanması bu grupların başlıca amaçları arasındaydı. Günümüzde de varlığını sürdüren İngiltere’deki Kraliyet Kuşları Koruma Birliği’nin (RSPB) kuruluş öyküsü hareketin üyeleri fikir vermektedir. Şapka süsü olarak kullanılan kuş tüyü ticaretine ve kuşların moda için öldürülmesine tepki duyan üst sınıflara mensup fakat erkeklerin egemenliğindeki İngiliz Ornitoloji Birliği gibi gruplara katılamayan kadınlar 1889’da Kuşları Koruma Birliği’ni kurmuştur. Kısa sürede toplumsal ve siyasal bağlantılarını geliştirerek geniş bir destekçi kitlesine ulaşan Birliğe 1904’te Kraliyet Şartı verilmiştir.

Savaş sonrasında yeniden canlanan hareketin en önemli kazanımlarından biri 1948’de doğa korumaya hizmet edecek uluslararası bir kuruluş olarak devlet kurumları ile sivil toplum örgütlerini bir araya getiren Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) kuruluşudur.

İngiliz Kanalı’nda karaya oturarak milyonlarca ton ham petrolün denize dökülmesine yol açan Torrey Canyon petrol tankeri kazası (1967) yılında meydana gelmiştir.