YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER - Deneme Sınavı - 17

YTH’yi, eskisinden ayıran, ekonomik boyuttan çok kimliğe dayalı olması, kültürel eşitsizliği kendine temel alması, ulusüstü oluşu, kısa sürede gerçekleşiyor oluşu, herhangi bir din, ırk, sınıf ve ideolojiye indirgenmemesi, aktörlerinin varlıklı ve eğitimli
olması gibi özelliklere sahip olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

1960’lardan sonra gözlenmeye başlanan yeni birtakım hareketler modernlik sonrası toplumun düşünce yapısını ve toplumsal koşulları yansıtmaktadır. Özellikle son yirmi yılda ortaya çıkan kolektif hareketler yaş, cinsiyet farklılıkları, sağlık, doğa ile ilişki, insan neslinin devamı gibi daha önce gündeme hiç gelmemiş olan toplumsal çelişkilerden kaynaklanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

YTH yön veren yeni paradigmayı ifade edecek kavram konusunda önemli bir öneri Raschke’nin “yaşam tarzı” paradigmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Değerler Açısından: Eski hareketlerden farklı olarak günümüzdeki toplumsal hareketler genellikle postendüstriyel süreçteki Batı toplumlarında ortaya çıkmaktadır ve sınıf olgusu ile daha az ilgilidir; ırksal eşitlik, feminizm, barış, çevre ve yerel konular gibi siyasi ve kültürel konular etrafında gelişmektedir. Doğru cevap A'dır.

YTH’ye ilişkin olarak geliştirilmiş iki rakip yaklaşım söz konusudur; bunlar kaynak hareketliliği ve kimlik yönelimli paradigmalardır (Cohen, 1999:110). Kimlik yönelimli
paradigma için en geniş kuramsal çerçeveyi Alaine Touraine oluşturmuştur. Touraine, YTH’nin kendilerine diğer bir deyişle hareketlere ve ideolojilerine ilişkin yorumsamacı yaklaşımına dikkat çekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Çağdaş toplumsal hareketler mekân ve zaman açısından küreseldir. Bu bağlamda Seattle’da dünya çapında 1500 örgütün katıldığı Dünya Ticaret Örgütü karşıtı gösteri örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap B'dir.

Yeni toplumsal hareket kuramına ilişkin dört önemli kuramcıyla birlikte dört ülke ve gelenekten söz edilebilir; Manuel Castells (İspanya), Alaine Touraine (Fransa), Alberto Melucci (İtalya) ve Jurgen Habermas (Almanya). Doğru cevap A'dır.

Hareket Biçimleri Açısından: Eski toplumsal hareketler ütopistti, toplumu bütün olarak yeniden inşa etmeyi, toptan değiştirmeyi hedeflemişler ve saldırganlardı. Buna karşın YTH ise daha çok savunmacıdır. Doğru cevap E'dir.

İşçi ve öğrenci hareketlerine sahne olan 1968 yılı Fransız sosyolog Alaine Touraine tarafından yeni toplumsal hareketlerin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

1968 sonrası dönemde öğrenci hareketleri 1980’lerde eğitim biçiminin dünya çapında dönüşümüyle önemli ölçüde ivme kaybederken, feminist, cinsiyet özgürlüğü, çevreci, barış, dinî ve etnik hareketler de son otuz yılda gelişerek süreklilik kazanmıştır. Doğru cevap E'dir.

YTH’yi, eskisinden ayıran, ekonomik boyuttan çok kimliğe dayalı olması, kültürel eşitsizliği kendine temel alması, ulusüstü oluşu, kısa sürede gerçekleşiyor oluşu, herhangi bir din, ırk, sınıf ve ideolojiye indirgenmemesi, aktörlerinin varlıklı ve eğitimli olması gibi özelliklere sahip olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

1960’ların sonlarında dünyada açıkça gözlenebilen
derin ve dramatik bir dönüşüm ve kimilerine
göre bir devrim söz konusuydu: 1970’lerin yeni
siyasal ortamını şekillendirecek olan 1968 Mayısında
Fransa, Almanya, Britanya ve Meksika’da
baş gösteren öğrenci gösterileri, İtalya’daki Kızgın
Sonbahar’daki öğrenci-işçi koalisyonu, Frankocu
Madrid, Komünist Prag gibi yerlerdeki demokrasi
talepleriyle gelişen hareketler, Güney Afrika’dan
Roma’ya kadar eleştirel Katolikliğin gelişimi, kadın
ve çevre hareketlerinin ilk işaretleri. Bütün bu olgular
köklü dönüşümün göstergeleri olarak değerlendirilmektedir.

Fransız sosyolog Alaine Touraine 1968
yılında yeni toplumsal hareketlerin başladığını
ilan etti

Özellikle Avrupalı otoriteler tarafından günümüzde
yaşanan toplumsal hareketlerin geçmiştekilerden
köklü farklılıklar içerdiği ileri sürülmektedir.
Bu bağlamda geliştirilen Yeni Toplumsal Hareketler
Kuramı, 1970’lerin postyapısalcı ve postMarksist
eğilimlerinden kaynaklanmıştır.

Calhoun, “19. yüzyıl Başlarının Yeni Toplumsal Hareketleri” başlıklı nükteli bir makale ile YTH kavramsallaştırmasına
eleştirel yaklaşmıştır. 19. yüzyılda etnik azınlık kadın ve işçi hakları ile dinsel canlanışa
yönelik düzenli bir biçimde yürütülen hareketlerin de özerklik ve kimlik taleplerini vurguladığını öne sürerek
toplumsal hareketlerin yaygınlaşmasının moderniteye özgü olduğunu ve özel bir açıklama gerektirmediğini
belirtmiştir.

Heywood’a (1997 aktaran Şimşek, 2004:113)
göre ise YTH’nin özellikleri şunlardır:
1. Yeni orta sınıflara dayalıdır.
2. Maddecilik sonrası yönelimlere sahiptir.
3. Az ya da çok ortak bir ideolojiye bağlıdır.
4. Yeni sol ile bağlantılıdır.
5. Performans ve uygulama bakımından adem-i
merkeziyetçi, katılımcı, yenilikçi ve teatraldir.

Aktörler Açısından: Yeni toplumsal hareketlerinde yer alan aktörler yüksek düzeyde kültürel farkındalık sahibi olarak
nitelendirilmektedirler. Toplumsal yönelimli olmaktan
çok kültürel yönelimlidirler; yaşadıkları
toplumdaki kültürel yönelimlere meydan okuma
konusunda bir tedirginlik ya da çekingenlik göstermezler
ve her şeyleriyle otoriteye karşı dururlar.

Calhoun, “19. yüzyıl Başlarının Yeni Toplumsal Hareketleri” başlıklı nükteli bir makale ile YTH kavramsallaştırmasına eleştirel yaklaşmıştır. 19. yüzyılda etnik azınlık kadın ve işçi hakları ile dinsel canlanışa yönelik düzenli bir biçimde yürütülen hareketlerin de özerklik ve kimlik taleplerini vurguladığını öne sürerek toplumsal hareketlerin yaygınlaşmasının moderniteye özgü olduğunu ve özel bir açıklama gerektirmediğini belirtmiştir. Doğru cevap A'dır.

1960’ların sonlarında işçi sınıfı hareketi bir toplumsal
hareket olarak ivme kaybettiğinde yeni tip
hareketler ortaya çıkmaya başlamıştır (Wieviorka,
2005:5). ABD’ de ve başka ülkelerde 1968 çatışmalarına
verilen tepkiler, işçiler ve diğer sömürülen
kesimler adına yürütülen “eski” toplumsal hareketlerin
miadını doldurduğunun göstergeleri olarak
kabul edilebilir. Özerklik, kendini ifade etme
ve endüstri sonrası toplumun eleştirisine yönelen
“yeni” toplumsal hareketler eskilerinin yeri almıştır
(Tilly, 2004:116).

Eski toplumsal hareketler ekonomik büyüme ve refahın dağılımı, askerî ve toplumsal güvenlik, toplumsal kontrol gibi temalarla ilgilenirken, yeni toplumsal hareketler barışın, çevrenin ve insan haklarının korunması gibi temalarla ilgilenir. Doğru cevap E'dir.