YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER - Deneme Sınavı - 16

Yeni toplumsal hareketlerin grupları, grup gibi davranmayan, belli temalar etrafında bir araya gelmiş topluluklar lehine hareket eden sosyo-ekonomik gruplardır. Doğru cevap A'dır.

1960’lardan sonra ortaya çıkan kuramsal tartışmalarda iki temel gruptan söz edilebilir. Bunlardan ilki Charles Tilly ve Anthony Oberschall’ın öncülük ettiği kaynak hareketliliği kuramına dayalı yaklaşımdır. Bu yaklaşımda toplumsal hareket politik sistemde konumlanabilmek için bir araya gelmiş bireylerin rasyonel davranışları olarak açıklanır. Doğru cevap B’dir.

Yeni toplumsal hareket kuramına ilişkin dört önemli kuramcıyla birlikte dört ülke ve gelenekten söz edilebilir; Manuel Castells (İspanya), Alaine Touraine (Fransa), Alberto Melucci (İtalya) ve Jurgen Habermas (Almanya). Doğru cevap D’dir.

Habermas, YTH’yi dünya sistemine karşı bir direniş olarak görür. Doğru cevap A'dır.

Sonuçları bütün coğrafyalarda gi­derek daha yoğun yaşanmakta olan küreselleşme süreci ile birlikte yeni toplumsal hareketler ve si­vil toplum politikalarının yeni biçimlerine yö­nelik yeni ortamlar oluşmaya başlamıştır. Toplumsal hareketlerin, protesto eylemlerinin kurumsallaşması ve olağanlaşması Tarrow’un deyimiyle  “toplumsal hareket toplumuna” yol açmıştır.

1960’ların sonlarında dünyada açıkça gözlene­bilen derin ve dramatik bir dönüşüm ve kimilerine göre bir devrim söz konusuydu. 1970’lerin yeni siyasal ortamını şekillendirecek olan 1968 Mayı­sında Fransa, Almanya, Britanya ve Meksika’da baş gösteren öğrenci gösterileri, İtalya’daki Kızgın Sonbahar’daki öğrenci-işçi koalisyonu, Frankocu Madrid, Komünist Prag gibi yerlerdeki demokra­si talepleriyle gelişen hareketler, Güney Afrika’dan Roma’ya kadar eleştirel Katolikliğin gelişimi, kadın ve çevre hareketlerinin ilk işaretleridir. Bütün bu ol­gular köklü dönüşümün göstergeleri olarak değerlendirilmektedir. Paris banliyölerinde ortaya çıkan özellikle Kuzey Afrikalı göçmen gençlerin başlattığı ayaklanmalar, çok daha sonra, 2005 yılında meydana gelmiş toplumsal bir harekettir.

Aksine; Devleti ele geçirmeyi amaçlayan eski hareketlerin tersine YTH, politika belirleyicileri üzerinde lobicilik yapmayı ve kamuoyunu etkilemeyi hedeflemiştir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Özellikle 1980’li yıllardan itibaren küresel gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan yeni bir sınıfın varlığından söz edilmektedir. İngilizce “Yuppie” yani “genç” (young), “kentli” (urban) ve “profesyonel” (professional) sözcüklerinin ilk harfleriyle oluşturulmuş kavram daha önceki sınıflardan
farklılaşan bir “yeni orta sınıf ”ı tarif etmek için kullanılmaktadır.

YTH, sınıf temelli geleneksel toplumsal hare­ketlerden farklı niteliklere sahiptir. Jenkins,  YTH’nin farklılıklarını üç alanda ifade etmiştir:

Heywood’a göre iYTH’nin özellikleri şunlardır:

Yeni toplumsal hareketler kuramı, hareket kül­türü ve kimlik konularına odaklanır, hareketle­rin kültür, kimlik, ideoloji ve politika ile ilişkileri üzerinde durur. Yeni toplumsal hareketler anlayışında post-endüstriyel topluma, büyüyen orta sınıfa, bireysel olarak tanımlanmış gereksinimlere ve refah devletinin genişletilmesine odaklanılmıştır. Alan yazında hareketlerin olumlu örnekleri, 1950’lerdeki muhafazakâr sükûnetin ar­dından 1960 ve 1970’lerde gözlenen yaygın hare­ketlerden verilmektedir.

Yeni toplumsal hareket kuramına ilişkin dört önemli kuramcıyla birlikte dört ülke ve gelenekten söz edilebilir; Manuel Castells (İspanya), Alaine Touraine (Fransa), Alberto Melucci (İtalya) ve Jur­gen Habermas (Almanya).

1968 Mayısında Fransa, Almanya, Britanya ve Meksika’da baş gösteren öğrenci gösterileri, İtalya’daki Kızgın Sonbahar’daki ögrenci-işçi koalisyonu, Frankocu Madrid, Komünist Prag gibi yerlerdeki demokrasi talepleriyle gelişen hareketler, Güney Afrika’dan Roma’ya kadar eleştirel Katolikliğin gelişimi, kadın ve çevre hareketlerinin ilk işaretleri. Bütün bu olgular köklü dönüşümün göstergeleri olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap C'dir.

1968’de Berlin Özgür Üniversitesi’nde ABD’nin Vietnam’a müdahalesine karsı gösteriler yapılırken Italya’da 1970’lere dek sürecek olan işçilerin, öğrencilerin, Katoliklerin ve orta sınıf vatandaşların
hak arama mücadelesi görüldü. Fransız öğrenciler ve isçiler ise De Gaulle ve Pompidou yönetimine karsı koordineli eylemlerde bulundular. Kanada’da neredeyse her üniversitede bir başkaldırı söz konusuydu, Meksika’daki öğrenci gösterilerine yüz binden fazla katılım oldu. Benzer hareketler
Polonya ve Çekoslovakya’da da görüldü, ABD de 1968 hareketlerinde yer aldı: Kızılderili hareketi
öne çıktı, Vietnam Savası karşıtı hareketler yoğunlaştı, Martin Luther King’in öldürülmesi yüzden
fazla şehirde zencilerle polis arasında çatışmalara yol açtı, Yoksul Halkın Yürüyüşü binlerce göstericiyi Washington’a topladı, üniversitelerde gösteriler arttı. Doğru cevap D'dir.

Heywood’a göre YTH’nin özellikleri sunlardır:
1. Yeni orta sınıflara dayalıdır.
2. Maddecilik sonrası yönelimlere sahiptir.
3. Az ya da çok ortak bir ideolojiye bağlıdır.
4. Yeni sol ile bağlantılıdır.
5. Performans ve uygulama bakımından adem-i
merkeziyetçi, katılımcı, yenilikçi ve teatraldir. Doğru cevap A'dır.

Temalar Açısından: İşçi hareketi ve Avrupa sosyal demokrat partilerinin araçsal ve ekonomik
hedeflerinden farklı olarak YTH’lerin kimlik politikalarına odaklandığı görülmektedir. YTH’nin temel niteliklerinden biri, kimliğin kurgulanması sürecidir. Kadın hareketleri, gay ve lezbiyen hareketleri gibi cinsiyete dayalı hareketlerin dışlanmış kimlikleri politik olarak görünür kılmak ve bu kimliklerin kamusal alanda kabul görmesi için mücadele etmesi bunun bir göstergesidir. Doğru cevap B'dir.

Bir diğer kuramcı Melucci ise YTH’yi, farklı gruplarla diyalog ve mücadeleler yoluyla kolektif
kimliğin inşa edildiği bir toplumsal ilişkiler ağı olarak görür. Doğru cevap E'dir.

Postendüstriyel kavramını ortaya koyan ünlü Fransız sosyolog Touraine’e göre toplumsal hareket bir toplumsal duruma gösterilen tepki değildir aksine kültürel modellerin kontrolünü hedefeyen çatışmanın bir sonucudur. Doğru cevap D'dir.

1989 sonrası döneme ait sistem karşıtı potansiyele sahip hareketlere örnek olarak uluslararası terör
hareketi, kimlik hareketi, yeni-Luddite hareketi ve yerli hareketi, küreselleşme karşıtı hareket, etnik ve dinsel hareket, dünya çapındaki kitlesel göç hareketi, radikal çevre hareketi vb. verilebilir. Doğru cevap A'dır.