YENİ TEKNOLOJİLER VE ÇALIŞMA HAYATI

EİS 1960’lı yıllar boyunca gelişmiş bir kavramdır. Kavramın bu yıllarda gelişmesi ve popülerlik kazanması tesadüfi değildir. Bu yıllar robotların, programlanabilir kontrolcülerin ve bilgisayarlı dijital kontrollerin, denetlenen /kontrol edilen bir ortamı fabrika içlerine, dijital kontrol makinaları şeklinde getirdiği yıllardır.

Soruda verilen tanım imalat sistemlerinde görülen esneklik tiplerinden üretim esnekliğine aittir.

Esnek uzmanlaşma kavramı 1984 yılında Piore ve Sabel tarafından yapılan çalışmayla literatüre kazandırılmıştır.

Soruda verilen özellikler “Yalın Üretim’e” ait özelliklerdir.

Soruda verilen ifade Tam Zamanında Üretim Kavramını açıklamaktadır.

Yalın üretim olarak adlandırılan yeni üretim ve örgütlenme paradigmasının en belirgin özellikleri, daha basık örgütsel yapı, takımlara dayalı çalışma, sürekli
iyileştirme, israfın önlenmesi ve kaynakların etkin kullanımı ile tam zamanında üretime dayanan malzeme tedarikidir. Bu durumda yalın üretim bireylere değil takımlara dayalı çalışmaya dayandığından doğru cevap C seçeneğidir.

Çekme tipi (pull) üretimde bir sonraki operasyonun bir önceki operasyondan
gereksinim duyduğu parçaları, gereksinim duyduğu anda ve miktarda almaktadır.
Benzer bir biçimde, bir önceki operasyon da bir sonraki operasyonun çektiğini
üretir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bora ve Erdoğan’ın (2011: 30) belirttiği gibi zamanımızın proleteryası, prekaryadır: Güvencesiz, keyfî şartlarda çalıştırılan, kronik geçici işlere mahkum, bir işe sahip olmakla işsizlik arasındaki müphem alanda bulunanlar. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Teknolojik gelişimin üretim bağlamında oldukça önemli ilerlemelere yol açsa da çalışanlar cephesinden güvencesizlik, kısa vadeler ve esnekliklerle birlikte ilerlediği sonucudur. Bu doğrultuda doğru cevap D seçeneğidir.

Bilindiği gibi geleneksel kalite kontrol sistemleri süreç sonunda bazı istatistiksel
yöntemler kullanarak nihai ürünlerdeki hataları, kusurları tespit etmeye dayalıdır. Yalın üretim tarzında ise kalite kontrol pratiği tüm üretim sürecine yayılarak
gerçekleştirilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Mekatronik kavramının ilk kullanımının tarihi 1960’ların sonlarına kadar uzanmaktadır. İlk kez 1969 yılında bir Japon elektrik firması olan Yasakawa bu kavramı kullanmıştır.

İyi tarım uygulamaları bunların arasında gösterilemez.

Süreç kabiliyetindeki artış: Süreç kabiliyeti, istenen parametrelerdeki ortalamadan sapmaların düşürülmesiyle artar. Bu ise üretim sistemindeki kesinlik, kararlılık ve iyi bir yinelenebilirlik ile mümkün olabilir. En az hatayla (kesinlik) aynı kaliteyi yeniden üretme (yinelenebilirlik) kabiliyeti, mekatronik özelliklerle geliştirilmiş bir makinaya bağlıdır.

İkinci kategoride ise üretim işlemlerinin başarılı bir biçimde sonuçlanması için tüm destek fonksiyonları bilgisayarlarca sağlanabilir. Bu destek türlerinden bazıları şunlardır: CAD (bilgisayar destekli tasarım), CAM (bilgisayar destekli üretim), CAE (bilgisayar destekli mühendislik), CAPP (bilgisayar destekli süreç planlaması), CATS
(bilgisayar destekli araç tasarımı), CAP (bilgisayar destekli planlama). Ünite 2 kapsamında sadece ilk iki tür (CAD ve CAM) incelenecektir (Rao, 2004: 1-2).

İhtiyaç ile üretim arasındaki bu bağın kopması Marx tarafından “meta fetişizmi” olarak adlandırılmaktadır.

Makine esnekliğinin bağlı olduğu faktörler şunlardır: (1) Kurulum ve farklı uygulamalara geçiş hızı, (2) Kısmi programların makinelere indirilme kolaylığı, (3) Depolama kapasiteleri, (4) Sistemdeki işçilerin
nitelikleri.

Modern iktisadın kurucusu kabul edilen Adam Smith, 18. yüzyılın sonlarında bu kendiliğinden dengeye gelme ilkesini ‘görünmeyen el’
olarak adlandırmıştır.

Böylece nitelikli çalışanlara gereksinim olmaksızın üretim yapmak mümkün olabilmektedir.

Esnek uzmanlaşma kavramı 1984 yılında Piore ve Sabel’in yaptıkları bir çalışma ile literatürde tartışılmaya başlanmıştır.

Burada madalyonun diğer tarafına bakmaya çalışırken diğer birçok nitelemeden ziyade sosyolog Zygmunt Bauman’nın (2005, 2007, 2007b) sıklıkla kullandığı ve esnekliği, şekilsizliği ve değişkenliği oldukça iyi vurgulayan ‘akışkanlık’ kavramına değinelim. Bauman bu dönemi “akışkan modern dönem” olarak adlandırmakta ve emek cephesinden bakıldığında bu değişimin kaçınılmaz olduğunu vurgulamaktadır.